Spis treści:

Kurowate

Bażantowate, kurowate (Phasianidae) to rodzina ptaków z rzędu kuraków (grzebiących). Rodzina ta liczy dziś 54 rodzajów i 205 gatunków, z czego w Polsce 7 gatunki ptaków dziko żyjące.

Wygląd

Zwykle samce są barwnie upierzone, z metalicznym połyskiem. Samice mają barwy ochronne. Często na głowie występują obszary nieupierzone, w postaci grzebienia, dzwonka, róży lub zausznika o różnych barwach.

Zasadniczo wyróżniamy cztery grupy kurowatych:

przepióry,
przepiórki,
kuropatwy,
bażanty.

Trwa dyskusja nad utworzeniem z grupy przepiór odrębnej rodziny i klasyfikacją pozostałych grup.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Inne gatunki

góropatwa chińska (Alectoris magna)
góropatwa czarnogardła (Alectoris philbyi)
góropatwa czerwona (Alectoris rufa)
kuropatewka piaskowa (Ammoperdix griseogularis)
kuropatewka pustynna (Ammoperdix heyi)
przepiórka nowogwinejska (Anurophasis monorthonyx)
pstropiór maskowy (Arborophila ardens)
pstropiór czarnogardły (Arborophila atrogularis)
pstropiór ciemnogrzbiety (Arborophila cambodiana)
pstropiór białowąsy (Arborophila campbelli)
pstropiór tajwański (Arborophila crudigularis)
pstropiór wietnamski (Arborophila davidi)
pstropiór białoczelny (Arborophila gingica)
pstropiór ciemnoboczny (Arborophila hyperythra)
pstropiór jawajski (Arborophila javanica)
pstropiór rdzawoszyi (Arborophila mandellii)
pstropiór białouchy (Arborophila orientalis)
pstropiór rdzawopierśny (Arborophila rolli)
pstropiór czerwonodzioby (Arborophila rubrirostris)
pstropiór syczuański (Arborophila rufipectus)
pstropiór rdzawogardły (Arborophila rufogularis)
pstropiór sumatrzański (Arborophila sumatrana)
pstropiór obrożny (Arborophila torqueola)
bambusówka górska (Bambusicola fytchii)
bambusówka chińska (Bambusicola thoracicus)
rdzawopiór (Caloperdix oculeus)
bażant himalajski (Catreus wallichii)
preriokur wyżynny (Centrocercus minimus)
preriokur ostrosterny (Centrocercus urophasianus)
przepiórka nowozelandzka (Coturnix novaezelandiae)
przepiórka rudogardła (Coturnix pectoralis)
uszak biały (Crossoptilon crossoptilon)
uszak popielaty (Crossoptilon harmani)
borowiak żółtogardły (Dendragapus fuliginosus)
frankolin czubaty (Dendroperdix sephaena)
przepiórka modra (Excalfactoria adansonii)
frankolin bagienny (Francolinus gularis)
frankolin malowany (Francolinus pictus)
kuropatwiak cejloński (Galloperdix bicalcarata)
kuropatwiak rdzawy (Galloperdix spadicea)
kur siwy (Gallus sonneratii)
kur zielony (Gallus varius)
szkarłatnik (Haematortyx sanguiniceps)
kuropatnik (Ithaginis cruentus)
śnieżnik (Lerwa lerwa)
olśniak zielonosterny (Lophophorus lhuysii)
olśniak białosterny (Lophophorus sclateri)
kiściec modrolicy (Lophura bulweri)
kiściec annamski (Lophura edwardsi)
kiściec żółtosterny (Lophura erythrophthalma)
kiściec ognisty (Lophura ignita)
kiściec czerwonogrzbiety (Lophura rufa)
cietrzew kaukaski (Lyrurus mlokosiewiczi)
czarnopiór (Melanoperdix niger)
przepiórecznik (Ophrysia superciliosa)
frankolin białogardły (Peliperdix albogularis)
frankolin czarnogardły (Peliperdix lathami)
frankolin jarzębaty (Peliperdix schlegelii)
przepióreczka skalna (Perdicula argoondah)
przepióreczka dżunglowa (Perdicula asiatica)
przepióreczka czerwonodzioba (Perdicula erythrorhyncha)
przepióreczka ciemna (Perdicula manipurensis)
kuropatwa wschodnia (Perdix dauurica)
kuropatwa tybetańska (Perdix hodgsoniae)
bażant pstry (Phasianus versicolor)
wieloszpon szary (Polyplectron bicalcaratum)
wieloszpon brązowy (Polyplectron chalcurum)
wieloszpon wietnamski (Polyplectron germaini)
wieloszpon rdzawogrzbiety (Polyplectron inopinatum)
wieloszpon hajnański (Polyplectron katsumatae)
wieloszpon pawi (Polyplectron malacense)
wieloszpon lśniący (Polyplectron napoleonis)
wieloszpon białobrody (Polyplectron schleiermacheri)
szponiastonóg brązowouchy (Pternistis ahantensis)
szponiastonóg zbrojny (Pternistis bicalcaratus)
szponiastonóg kameruński (Pternistis camerunensis)
szponiastonóg etiopski (Pternistis castaneicollis)
szponiastonóg pstry (Pternistis clappertoni)
szponiastonóg brązowogłowy (Pternistis erckelii)
szponiastonóg rudoplamy (Pternistis griseostriatus)
szponiastonóg namibijski (Pternistis hartlaubi)
szponiastonóg czerwonooki (Pternistis harwoodi)
szponiastonóg nadobny (Pternistis hildebrandti)
szponiastonóg żółtodzioby (Pternistis icterorhynchus)
szponiastonóg kenijski (Pternistis jacksoni)
szponiastonóg ciemny (Pternistis nobilis)
szponiastonóg jałowcowy (Pternistis ochropectus)
szponiastonóg smugowany (Pternistis rufopictus)
szponiastonóg łuskowany (Pternistis squamatus)
szponiastonóg angolski (Pternistis swierstrai)
kuroczub (Pucrasia macrolopha)
argus czubaty (Rheinardia ocellata)
dżunglokur białobrzuchy (Rhizothera dulitensis)
dżunglokur długodzioby (Rhizothera longirostris)
frankolin szaroskrzydły (Scleroptila afra)
frankolin rdzawobrzuchy (Scleroptila elgonensis)
frankolin rdzawolicy (Scleroptila finschi)
frankolin akacjowy (Scleroptila gutturalis)
frankolin rudoskrzydły (Scleroptila levaillantii)
frankolin górski (Scleroptila psilolaema)
frankolin rdzawoboczny (Scleroptila shelleyi)
frankolin zebroszyi (Scleroptila streptophora)
przepiórka błotna (Synoicus ypsilophorus)
bażant kasztanowaty (Syrmaticus ellioti)
bażant birmański (Syrmaticus humiae)
bażant tajwański (Syrmaticus mikado)
bażant japoński (Syrmaticus soemmerringii)
głuszec czarnodzioby (Tetrao urogalloides)
ułar ałtajski (Tetraogallus altaicus)
ułar kaspijski (Tetraogallus caspius)
ułar kaukaski (Tetraogallus caucasicus)
ułar himalajski (Tetraogallus himalayensis)
górak rudogardły (Tetraophasis obscurus)
górak płowogardły (Tetraophasis szechenyii)
jarząbek chiński (Tetrastes sewerzowi)
tragopan żółtolicy (Tragopan blythii)
tragopan plamisty (Tragopan caboti)
tragopan rudolicy (Tragopan melanocephalus)
preriokur dwuczuby (Tympanuchus cupido)
preriokur mały (Tympanuchus pallidicinctus)
rdzawobród (Xenoperdix udzungwensis)

Występowanie i środowisko

Występują na całym świecie poza Antarktydą. Zajmują różnorodne środowiska: od otwartych po lasy równikowe.

Tryb życia i zachowanie

Są szybkimi biegaczami i słabo latają. Są ociężałe.

Rozmnażanie

W okresie godów samce zwykle tokują. Gnieżdżą się na ziemi, tragopany na drzewach. Na ziemi gniazdo to zwykłe zagłębienie, czasem wysłane trawą. Liczba jaj: 2-14 o masie 4,8-112 g. Samica wysiaduje jaja przez 16-28 dni. Pisklęta są zagniazdownikami.

Pożywienie

Zjadają pokarm pochodzenia roślinnego, ale także, szczególnie okresowo, bezkręgowce. Pokarm wyszukują poprzez rozgrzebywanie palcami nóg podłoża.

Ochrona i zagrożenia

Niektóre gatunki kuraków udomowiono. Mają ogromne znaczenie gospodarcze dla człowieka. To dej właśnie rodziny należy udomowiony 5000 lat temu przodek kury domowej. Krytycznie zagrożone są frankolin blady, przepiór białolicy i przepiórecznik. Osiem gatunków jest zagrożonych, 36 narażonych.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Kury pod względem liczebności przewyższają populację ludzi czterokrotnie.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

Opis

●

Bażant (zwyczajny): Trwa okres lęgowy bażanta.

◂

▸

◂

▸

Cietrzew (zwyczajny): Trwają najbardziej intensywne toki cietrzewi.

◂

▸

Głuszec (zwyczajny): Trwa okres lęgowy głuszca.

●

Jarząbek (zwyczajny): Możliwość obserwacji jarząbka w Polsce.

◂

●

▸

Jarząbek (zwyczajny): W tym okresie samica jarząbka znosi jaja.

◂

▸

Jarząbek (zwyczajny): Jarząbek tokuje. Toki są bardzo ciche. Samiec rozkłada przed samicą skrzydła i ogon, stroszy czubek i pogwizduje.

●

Jarząbek (zwyczajny): Jarząbek zaczyna walczyć o swoje terytoria lęgowe.

●

Kuropatwa (zwyczajna): Okres występowania w Polsce kuropatwy.

●

Kuropatwa (zwyczajna): Samica kuropatwy znosi jaja.

●

Przepiórka (zwyczajna): Okres występowania w Polsce przepiórki zwyczajnej.

●

Przepiórka (zwyczajna): Okres rozrodu przepiórki zwyczajnej.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Indyki — czego o nich nie wiecie?

Indyki są znane przede wszystkim jako ptaki hodowlane. Czy można je spotkać w naturze?

Największe jaja na świecie

Jaki ptak znosi największe jaja na świecie, a jaki najmniejsze? Ile jaj kurzych mieści się w takim jaju. Czy takie jajo jest jadalne?

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?