Bażantowate

Bażantowate, kurowate (Phasianidae) to rodzina ptaków z rzędu kuraków (grzebiących). Rodzina ta liczy dziś 54 rodzajów i 205 gatunków, z czego w Polsce 7 gatunki ptaków dziko żyjące.

Wygląd

Zwykle samce są barwnie upierzone, z metalicznym połyskiem. Samice mają barwy ochronne. Często na głowie występują obszary nieupierzone, w postaci grzebienia, dzwonka, róży lub zausznika o różnych barwach.

Zasadniczo wyróżniamy cztery grupy kurowatych:

• przepióry,
• przepiórki,
• kuropatwy,
• bażanty.

Trwa dyskusja nad utworzeniem z grupy przepiór odrębnej rodziny i klasyfikacją pozostałych grup.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Bankiwa

Gallus gallus

Kur bankiwa (Gallus gallus) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych, którego udomowioną formą jest kura domowa. Samiec - kogut, ma brązowe pióra na głowie, grzywie, szyi. Wierzch jest czerwonawy. Lotki i ogon są czarne

Bażant PL - wtórnie Lęgowy Średnio liczny

Phasianus colchicus

Bażant to piękny ptak z rodziny bażantowatych, występujący w Polsce, o dużej zmienności podgatunkowej. Jest cennym gatunkiem łownym. Samiec pięknie ubarwiony, samica ma barwy ochronne. Prowadzi osiadły tryb życia.

Bażant diamentowy

Chrysolophus amherstiae

Bażant diamentowy (Chrysolophus amherstiae) to ptak z rodziny bażantowatych. Samiec ma głowę zielonkawą, z czerwonym czubkiem. Wokół szyi srebrzysta kryza z piór o ciemnych brzegach. Został sprowadzony do Anglii w 1828 roku.

Bażant królewski

Syrmaticus reevesii

Bażant królewski to jeden z największych bażantów, często hodowany jako ptak ozdobny. Samiec ma białą głowę z czarnym paskiem aż po kark. Pod okiem znajduje się biała plama, nad okiem - czerwona plama nieopierzona.

Bażant syjamski, kiściec syjamski

Lophura diardi

Bażant syjamski lub inaczej kiściec syjamski to pięknie upierzony ptak z rodziny kurowatych. Głowa czerwona z czarną obwódką po bokach, czarny czub opadający na kark. Nogi czerwone.

Bażant złocisty

Chrysolophus pictus

Bażant złocisty (Chrysolophus pictus) to gatunek kuraka z rodziny bażantowatych. To bardzo kolory ptak. Samiec ma złocisty czub na głowie, pomarańczowy kołnierz ozdobiony ciemniejszymi paskami.

♂

Borowiak kanadyjski

Falcipennis canadensis

Borowiak kanadyjski (Falcipennis canadensis) to gatunek ptaka z rzędu kuraków. Ubarwienie szaro-białe, brązowawe, z czarnymi plamami. Gardło i pierś samca czarne. Nad okiem samca czerwone korale.

Cieciornik

Bonasa umbellus

Cieciornik (Bonasa umbellus) to gatunek ptaka z rodziny kurowatych, niegdyś głuszcowatych. Upierzenie beżowe, brązowawe. Ogon samca jest podobny po rozłożeniu do ogona głuszca.

Cietrzew PL Lęgowy Bardzo nieliczny  ! 

Lyrurus tetrix

Cietrzew to piękny ptak z rodziny kurowatych, nieliczny w Polsce, odbywający charakterystyczne toki. Nad oczami naga skóra tworzy czerwone, jaskrawe róże. Samica jest mniejsza i brunatna z wierzchu z czerwonawymi pręgami.

Frankolin żółtogardły

Francolinus leucoscepus

Frankolin żółtogardły (Francolinus leucoscepus) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Ma dość wyprostowaną sylwetkę, nogi silne, czarne, czarny też jest zakrzywiony w dół dziób. Upierzenie czarne z grubym, białym kreskowaniem. Gardło żółte.

♀

♂

Głuszec PL Lęgowy Skrajnie nieliczny  ! 

Tetrao urogallus

Głuszec to piękny ptak z rodziny kurowatych, niegdyś liczny w całym kraju, dziś rzadko spotykany. Samiec ma czarne ubarwienie z brązowymi pręgami, grzbiet brunatny, ogon czarny z białymi plamami, pierś połyskiem, czerwone obrzeże oczu.

Jarząbek PL Lęgowy Średnio liczny  ! 

Bonasa bonasia

To miejscami dość liczny w Polsce ptak z rodziny kurowatych, niegdyś cenny ptak łowny. Występuje w górach i na nizinach mazurskich oraz na północnym wschodzie kraju.

Kura domowa PL - hodowla

Gallus gallus domesticus

Kura domowa jest najliczniejszym na świecie ptakiem użytkowym. Wygląd, wielkość, upierzenie zależą od rasy, których dziś mamy około 80. Kogut bywa agresywny i broni swojego haremu. Kura wyszukuje pokarmu rozgrzebując nogami ziemię.

Kuropatwa PL Lęgowy Średnio liczny

Perdix perdix

To niewielki ptak łowny, średnio liczny w naszym kraju, pierwotnie związany ze stepami, a dziś z terenami rolniczymi. W upierzeniu dominują brązy i odcienie szarości. Głowa na policzkach i gardle ma rudy odcień.

Kuropatwa skalna

Alectoris graeca

Kuropatwa skalna (Alectoris graeca) to gatunek rzadkiego ptaka górskiego z rodziny bażantowatych. Samiec posiada ostrogę. Poza tym samiec i samica maja podobne upierzenie. Jest ono z wierzchu szaroniebieskie, gardło białe z czarną, wąską otoczką.

Olśniak himalajski

Lophophorus impejanus

Olśniak himalajski to jeden z najpiękniej ubarwionych bażantów. Samiec ma upierzenie z metalicznym połyskiem, przeważają kolory niebieski, purpurowy i brązowozielony. Pochodzi z Himalajów.

Pardwa górska

Lagopus muta

Piękny ptak, nieco większy od kuropatwy, o zmiennym w zależności od pory roku upierzeniu, występujący wysoko w górach (Alpy i Pireneje) oraz w obszarze okołobiegunowym na północy.

♂

Pardwa mszarna PL - obserwacje dawne

Lagopus lagopus

Pardwa mszarna to ptak z rodziny kurowatych. W szacie zimowej ma białe upierzenie. W upierzeniu wiosennym samce mają głowę, szyję i wierzch brązowy, w letnim upierzenie jest jasnobrązowe, prążkowane poza białym skrzydłem.

Paw indyjski

Pavo cristatus

Przepiękny, duży, niezwykle kolorowy ptak z rodziny bażantowatych. Połowa długości samca przypada na ogon. Pióra trenu są brązowozielone z metalicznym połyskiem, na końcu z wielkimi pawimi okami, ubarwionymi na czarno, niebiesko, płowo i żółto.

Paw kongijski

Afropavo congensis

Paw kongijski to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Upierzenie ciała ciemne, brązowozielone, z metalicznym połyskiem. Spód czarny. Na ogonie fioletowe elementy, pierś też fioletowa. Na gardle brak piór i ma czerwony kolor.

Paw złoty

Pavo muticus

Paw złoty (Pavo muticus) to gatunek pawia, należący do rodziny bażantowatych. Ma piękne upierzenie. Na głowie znajduje się okazały czub. Szyja i pierś są złotozielone. Wokół oczu widać nagą, niebieską skórę. Policzki są żółtopomarańczowe.

Preriokur bażanci

Tympanuchus phasianellus

Preriokur bażanci (Tympanuchus phasianellus) to ptak z rodziny kurowatych. Upierzenie samca brązowe, biało lub kremowo upstrzone. Ogon w pasy. Spód białawy. Gardło ma żółtawą barwę. Nad okiem pomarańczowa brew.

♂

Przepiór czubaty

Callipepla gambelii

Przepiór czubaty (Callipepla gambelii) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Najbardziej charakterystyczny jest ciemny, skierowany do przodu czub na głowie, występujący zarówno u samca jak i u samicy. Samiec ma na głowie brązową czuprynkę.

Przepiór kalifornijski

Callipepla californica

Przepiór kalifornijski (Callipepla californica) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Samiec ma żółtawe czoło z białą pręgą ponad nim, okolice potylicy są rude. Na głowie wygięty ku przodowi i szerszy na końcu czub.

Przepiórka PL Lęgowy Średnio liczny

Coturnix coturnix

To nasz najmniejszy ptak z rzędu grzebiących. Jest to też jedyny przedstawiciel tego rzędu ptaków, który podejmuje sezonowe wędrówki. Ma krępą sylwetkę ciała. W upierzeniu dominują brązy. Na prawie całym ciele występuje ciemne kreskowa

Przepiórka chińska

Coturnix chinensis

Przepiórka chińska (Coturnix chinensis) to ptak z rodziny bażantowatych. Samica jest brązowa, niepozorna w ubarwieniu. Samiec ma jaskrawe policzki. To także ptak spotykany w hodowlach.

Przepiórka japońska

Coturnix japonica

Przepiórka japońska (Coturnix japonica) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Ma krępą budowę ciała. Upierzenie brunatno-brązowe z jasnymi plamami. Znana jest także forma udomowiona.

Pstropiór płowy

Arborophila brunneopectus

Pstropiór płowy (Arborophila brunneopectus) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. Upierzenie żółtobrązowe z ciemnymi plamkami z wierzchu, biało-czarnymi piórami na skrzydłach. Na głowie delikatna, brązowa czapec

Puchoczub, kuropatwa koroniasta

Rollulus rouloul

Puchoczub, zwany kuropatwą koroniastą, to przedstawiciel kurowatych z tropikalnych lasów południowej części Azji. Nogi również są czerwone. Upierzenie niebieskie, metalizujące. Samiec ma charakterystyczny czub. Samica nie ma czuba, upierzenie zielone, meta

Tragopan czerwony

Tragopan satyra

Tragopan czerwony to piękny kurak z Himalajów. Upierzenie płowe z białymi, drobnymi cętkami, szyja i głowa szkarłatna z czarnymi plamami. Jest płochliwy. Żyje samotnie lub w parach.

Tragopan modrolicy

Tragopan temminckii

Tragopan modrolicy (Tragopan temminckii) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych o brązowo-pomarańczowym upierzeniu, z jasnymi plamkami. Cześć z tych plamek znajduje się w ciemnych obwódkach.

Ułar tybetański

Tetraogallus tibetanus

Ułar tybetański (Tetraogallus tibetanus) to gatunek ptaka z rodziny bażantowatych. Dziób pomarańczowy, nogi czerwone. Głowa z wierzchu oraz szyja są popielate, policzki żółtawe. Wierzch piaskowy z czarnym i białym kreskowaniem, ogon rdzawy.

Uszak brunatny

Crossoptilon mantchuricum

Uszak brunatny to endemiczny gatunek kuraka, występujący w pięciu izolowanych obszarach Chin, skrajnie zagrożony wyginięciem. Upierzenie ciemne, od połowy grzbietu białe, piękny, długi ogon, pierzasty, biało-brązowy.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• góropatwa berberyjska (Alectoris barbara)
• góropatwa azjatycka (Alectoris chukar)
• góropatwa chińska (Alectoris magna)
• góropatwa arabska (Alectoris melanocephala)
• góropatwa czarnogardła (Alectoris philbyi)
• góropatwa czerwona (Alectoris rufa)
• kuropatewka piaskowa (Ammoperdix griseogularis)
• kuropatewka pustynna (Ammoperdix heyi)
• przepiórka nowogwinejska (Anurophasis monorthonyx)
• pstropiór maskowy (Arborophila ardens)
• pstropiór czarnogardły (Arborophila atrogularis)
• pstropiór ciemnogrzbiety (Arborophila cambodiana)
• pstropiór żółtonogi (Arborophila charltonii)
• pstropiór zielononogi (Arborophila chloropus)
• pstropiór tajwański (Arborophila crudigularis)
• pstropiór wietnamski (Arborophila davidi)
• pstropiór białoczelny (Arborophila gingica)
• pstropiór ciemnoboczny (Arborophila hyperythra)
• pstropiór jawajski (Arborophila javanica)
• pstropiór rdzawoszyi (Arborophila mandellii)
• pstropiór annamski (Arborophila merlini)
• pstropiór białouchy (Arborophila orientalis)
• pstropiór czerwonodzioby (Arborophila rubrirostris)
• pstropiór syczyański (Arborophila rufipectus)
• pstropiór rdzawogardły (Arborophila rufogularis)
• pstropiór obrożny (Arborophila torqueola)
• argus malajski (Argusianus argus)
• bambusówka górska (Bambusicola fytchii)
• bambusówka chińska (Bambusicola thoracica)
• jarząbek chiński (Bonasa sewerzowi)
• przepiór strojny (Callipepla douglasii)
• przepiór łuskowany (Callipepla squamata)
• pstropiór rdzawy (Caloperdix oculea)
• bażant himalajski (Catreus wallichii)
• preriokur wyżynny (Centrocerus minimus)
• preriokur ostrosterny (Centrocerus urophasianus)
• przepiór zmienny (Colinus cristatus)
• przepiór plamisty (Colinus leucopogon)
• przepiór białobrewy (Colinus nigrogularis)
• przepiór wirginijski (Colinus virginianus)
• przepiórka modra (Coturnix adansonii)
• przepiórka indyjska (Coturnix coromandelica)
• przepiórka pstra (Coturnix delegorguei)
• przepiórka ciemna (Coturnix manipurensis)
• przepiórka nowozelandzka (Coturnix novaezelandiae)
• przepiórka rudogardła (Coturnix pectoralis)
• przepiórka błotna (Coturnix ypsilophora)
• uszak siwy (Crossoptilon auritum)
• uszak biały (Crossoptilon crossoptilon)
• przepiór perlisty (Cyrtonyx montezumae)
• przepiór maskowy (Cyrtonyx ocellatus)
• przepiór kreskowany (Dactylortyx thoracicus)
• borowiak złotobrewy (Dendragapus obscurus)
• przepiór śniadoszyi (Dendrortyx barbatus)
• przepiór białoczelny (Dendrortyx leucophrys)
• przepiór czarnogardły (Dendrortyx macroura)
• borowiak syberyjski (Falcipennis falcipennis)
• frankolin krasnodzioby (Francolinus adspersus)
• frankolin czerwonogardły (Francolinus afer)
• frankolin szaroskrzydły (Francolinus africanus)
• frankolin brązowouchy (Francolinus ahantensis)
• frankolin białogardły (Francolinus albogularis)
• frankolin zbrojny (Francolinus bicalcaratus)
• frankolin kameruński (Francolinus camerunensis)
• frankolin przylądkowy (Francolinus capensis)
• frankolin etiopski (Francolinus castaneicollis)
• frankolin pstry (Francolinus clappertoni)
• frankolin jasnogłowy (Francolinus coqui)
• frankolin brązowogłowy (Francolinus erckelii)
• frankolin rdzawolicy (Francolinus finschi)
• frankolin obrożny (Francolinus francolinus)
• frankolin rudoplamy (Francolinus griseostriatus)
• frankolin bagienny (Francolinus gularis)
• frankolin namibijski (Francolinus hartlaubi)
• frankolin czerwonooki (Francolinus harwoodi)
• frankolin nadobny (Francolinus hildebrandti)
• frankolin żółtodzioby (Francolinus icterorhynchus)
• frankolin kenijski (Francolinus jacksoni)
• frankolin czarnogardły (Francolinus lathami)
• frankolin rudoskrzydły (Francolinus levaillantii)
• frankolin zbroczony (Francolinus levaillantoides)
• frankolin plamisty (Francolinus nahani)
• frankolin natalski (Francolinus natalensis)
• frankolin ciemny (Francolinus nobilis)
• frankolin blady (Francolinus ochropectus)
• frankolin malowany (Francolinus pictus)
• frankolin chiński (Francolinus pintadeanus)
• frankolin indyjski (Francolinus pondicerianus)
• frankolin górski (Francolinus psilolaemus)
• frankolin smugowany (Francolinus rufopictus)
• frankolin jarzębaty (Francolinus schlegelii)
• frankolin czubaty (Francolinus sephaena)
• frankolin rdzawoboczny (Francolinus shelleyi)
• frankolin łuskowany (Francolinus squamatus)
• frankolin zebroszyi (Francolinus streptophorus)
• frankolin brunatny (Francolinus swainsonii)
• frankolin angolski (Francolinus swierstrai)
• kuropatwiak cejloński (Galloperdix bicalcarata)
• kuropatwiak siwogłowy (Galloperdix lunulata)
• kuropatwiak rdzawy (Galloperdix spadicea)
• kur cejloński (Gallus lafayetii)
• kur siwy (Gallus sonneratii)
• kur zielony (Gallus varius)
• pstropiór szkarłatnogłowy (Haematortyx sanguiniceps)
• kuropatnik (Ithaginis cruentus)
• pardwa białosterna (Lagopus leucurus)
• śnieżnik (Lerwa lerwa)
• olśniak zielonosterny (Lophophorus lhuysii)
• olśniak białosterny (Lophophorus sclateri)
• kiściec modrolicy (Lophura bulweri)
• kiściec annamski (Lophura edwardsi)
• kiściec żółtosterny (Lophura erythrophthalma)
• kiściec ognisty (Lophura ignita)
• kiściec cesarski (Lophura imperialis)
• kiściec czarny (Lophura inornata)
• kiściec nepalski (Lophura leucomelanos)
• kiściec srebrzysty (Lophura nycthemera)
• kiściec tajwański (Lophura swinhoii)
• kuropatwa madagaskarska (Margaroperdix madagarensis)
• kuropatwa czarna (Melanoperdix nigra)
• przepiór czarnolicy (Odontophorus atrifrons)
• przepiór andyjski (Odontophorus balliviani)
• przepiór brazylijski (Odontophorus capueira)
• przepiór wenezuelski (Odontophorus columbianus)
• przepiór panamski (Odontophorus dialeucos)
• przepiór obrożny (Odontophorus erythrops)
• przepiór marmurkowy (Odontophorus gujanensis)
• przepiór brązowy (Odontophorus guttatus)
• przepiór kasztanowaty (Odontophorus hyperythrus)
• przepiór białogardły (Odontophorus leucolaemus)
• przepiór ciemnogrzbiety (Odontophorus melanonotus)
• przepiór czarnobrody (Odontophorus melanotis)
• przepiór peruwiański (Odontophorus speciosus)
• przepiór rdzawobrzuchy (Odontophorus stellatus)
• przepiór białolicy (Odontophorus strophium)
• przepiórecznik (Ophrysia superciliosa)
• przepiór ozdobny (Oreortyx pictus)
• przepióreczka skalna (Perdicula argoondah)
• przepióreczka dżunglowa (Perdicula asiatica)
• przepióreczka czerwonodzioba (Perdicula erythrorhyncha)
• przepióreczka ciemna (Perdicula manipurensis)
• kuropatwa wschodnia (Perdix dauurica)
• kuropatwa tybetańska (Perdix hodgsoniae)
• bażant pstry (Phasianus versicolor)
• przepiór prążkowany (Philortyx fasciatus)
• wieloszpon szary (Polyplectron bicalcaratum)
• wieloszpon brązowy (Polyplectron chalcurum)
• wieloszpon lśniący (Polyplectron emphanum)
• wieloszpon wietnamski (Polyplectron germaini)
• wieloszpon rdzawogrzbiety (Polyplectron inopinatum)
• wieloszpon pawi (Polyplectron malacense)
• wieloszpon białobrody (Polyplectron schleiermacheri)
• kuraczek (Ptilopachus petrosus)
• kuroczub (Pucrasia macrolopha)
• argus czubaty (Rheinardia ocellata)
• kuropatwa długodzioba (Rhizothera longirostris)
• przepiór rdzawolicy (Rhynchortyx cinctus)
• bażant kasztanowaty (Syrmaticus ellioti)
• bażant birmański (Syrmaticus humiae)
• bażant tajwański (Syrmaticus mikado)
• bażant japoński (Syrmaticus soemmerringii)
• cietrzew kaukaski (Tetrao mlokosiewiczi)
• głuszec czarnodzioby (Tetrao parvirostris)
• ułar ałtajski (Tetraogallus altaicus)
• ułar kaspijski (Tetraogallus caspius)
• ułar kaukaski (Tetraogallus caucasicus)
• ułar himalajski (Tetraogallus himalayensis)
• górak rudogardły (Tetraophasis obscurus)
• górak płowogardły (Tetraophasis szechenyii)
• tragopan żółtolicy (Tragopan blythii)
• tragopan plamisty (Tragopan caboti)
• tragopan rudolicy (Tragopan melanocephalus)
• preriokur dwuczuby (Tympanuchus cupido)
• preriokur mały (Tympanuchus pallidicinctus)
• pstropiór afrykański (Xenoperdix udzungwensis)

Występowanie i środowisko

Występują na całym świecie poza Antarktydą. Zajmują różnorodne środowiska: od otwartych po lasy równikowe.

Tryb życia i zachowanie

Są szybkimi biegaczami i słabo latają. Są ociężałe.

Rozmnażanie

W okresie godów samce zwykle tokują. Gnieżdżą się na ziemi, tragopany na drzewach. Na ziemi gniazdo to zwykłe zagłębienie, czasem wysłane trawą. Liczba jaj: 2-14 o masie 4,8-112 g. Samica wysiaduje jaja przez 16-28 dni. Pisklęta są zagniazdownikami.

Pożywienie

Zjadają pokarm pochodzenia roślinnego, ale także, szczególnie okresowo, bezkręgowce. Pokarm wyszukują poprzez rozgrzebywanie palcami nóg podłoża.

Ochrona i zagrożenia

Niektóre gatunki kuraków udomowiono. Mają ogromne znaczenie gospodarcze dla człowieka. To dej właśnie rodziny należy udomowiony 5000 lat temu przodek kury domowej. Krytycznie zagrożone są frankolin blady, przepiór białolicy i przepiórecznik. Osiem gatunków jest zagrożonych, 36 narażonych.

Ciekawostki

Kury pod względem liczebności przewyższają populację ludzi czterokrotnie.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-52
Data aktualizacji artykułu: 2020-12-06

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Największe jaja na świecie

Jaki ptak znosi największe jaja na świecie, a jaki najmniejsze? Ile jaj kurzych mieści się w takim jaju. Czy takie jajo jest jadalne?