Lis rudy

Lis rudy, lis pospolity (Vulpes vulpes) to średniej wielkości, często spotykany w Polsce drapieżnik o wydłużonym tułowiu i pysku, puszystym, pięknym ogonie, nazywanym kitą. Ma trójkątne, duże uszy. Ma długą sierść o barwie najczęściej żółtorudej, na spodzie białej lub popielatej. Zimą kolor sierści przybiera bardziej szary kolor. Ma bardzo dobrze rozwinięte zmysły węchu, słuchu i wzroku. Lis ma naturalnych wrogów. Należą do nich: wilk, pies, ryś, bielik, jastrząb oraz duże sowy. Lis jest zwierzęciem łownym. Tępi gryzonie. Lisy chorują na wściekliznę i mogą zarażać inne zwierzęta oraz człowieka. Jest też nosicielem tasiemca bąblowcowego.

Występowanie i środowisko PL

Obszar jego występowania to Europa, północna i wschodnia Azja, północna Afryka, Australia (sprowadzony przez człowieka). Jest pospolity w całej Polsce. Zamieszkuje głównie lasy, ale także łąki i pola. Przywiązuje się do miejsca. Lisy biegają wśród stałych szlaków.

Tryb życia i zachowanie

Lis jesienią i zimą żyje samotnie. W pozostałym okresie w rodzinie. Latem i wiosną zajmuje głębokie na 3 m nory z wieloma wyjściami, z jedną dużą komorą. W pozostałym okresie przebywa w płytkich norach. Nora lisa może być byłym schronieniem borsuka lub królika. Zwykle w pobliżu lisiej nory można znaleźć resztki pożywienia. Sypia głównie na powierzchni. Lisy żyją od 3 do 12 lat. Zwierzę to jest aktywne o zmierzchu i nocą. W miejscach, w których nie ma człowieka jest aktywny także za dnia. Prowadzi koczowniczy tryb życia. Potrafi przemieszczać się na odległość nawet 250 km.

Morfologia i anatomia

Lisy osiągają długość ciała 130-140 cm, w tym na ogon przypada około 50 cm. Ciężar zwykle wynosi od 4 do 10 kilogramów, maksymalnie 15 kg. Pysk jest wąski, zaostrzony. Uszy są duże i trójkątne. W uzębieniu występują długie kły.

Pożywienie

Co je lis? Lis poluje na gryzonie, ptaki, żaby, raki, ślimaki, owady, poczwarki, zjada padlinę, mrówki i owoce. Głównym pożywieniem są norniki. Gniazda norników lis znajduje dzięki słuchowi. Lis wyłapuje przede wszystkim zwierzęta słabe i chore.

Rozmnażanie

Ruja trwa 3-8 dni w okresie od stycznia do marca. Ciąża trwa 50-56 dni. Lisica rodzi na przełomie kwietnia-maja od 4 do 7 młodych. Pokarmu młodym dostarczają oboje rodzice. Młode stają się samodzielne po 3-4 miesiącach.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. To jeden z naszych najbardziej pospolitych drapieżników. Nie podlega w Polsce ochronie.

Ciekawostki

Lis potrafi wytępić 2700 norników rocznie, co czyni go sprzymierzeńcem człowieka w walce z gryzoniami.

Lis słyszy pisk myszy z odległości nawet 150 m!

W gwarze myśliwskiej dorosłego lisa nazywa się mykitą, a młodego lisa - niedoliskiem.

Lis potrafi biegać z prędkością do 60 km/h i skakać na odległość 4 metry.

To nasz najbardziej pospolity drapieżnik.

Lisy często przyzwyczajają się do obecności człowieka. Na szlakach turystycznych podchodzą blisko i przyjmują od turystów pokarm. Należy pamiętać, że jest to nietypowe zachowanie dla lisów. Zachowujący się w ten sposób lis może być chory na wściekliznę.

Podgatunki

Wyróżniamy następujące podgatunki:

Vulpes v. abietorum - lis jodłowy, Merriam 1900
Vulpes v. alascensis - lis alaskański, Merriam 1900
Vulpes v. alpherakyi, Satunin 1906
Vulpes v. anatolica - lis anatolijski, Thomas 1920
Vulpes v. arabica - lis arabski, Thomas 1920
Vulpes v. atlantica - lis atlantycki, (Wagner 1841)
Vulpes v. bangsi, Merriam 1900
Vulpes v. barbara, Shaw 1800
Vulpes v. beringiana, (Middendorff 1875)
Vulpes v. cascadensis, Merriam 1900
Vulpes v. caucasica - lis kaukaski, Dinnik 1914
Vulpes v. crucigera, (Bechstein 1789)
Vulpes v. daurica - lis dauryjski, Ognev 1931
Vulpes v. deletrix, Bangs 1898
Vulpes v. dolichocrania, Ognev 1926
Vulpes v. dorsalis, (J.E.Grey 1858)
Vulpes v. flavescens, J.E. Grey 1858
Vulpes v. fulvus - lis amerykański, (Desmarest 1820)
Vulpes v. griffithi - lis kaszmirski, Blyth 1854
Vulpes v. harrimani, Merriam 1900
Vulpes v. hoole, Swinhoe 1870
Vulpes v. ichnusae, Miller 1907
Vulpes v. indutus, Miller 1907
Vulpes v. jakutensis - lis jakucki, Ognev 1923
Vulpes v. japonica - lis japoński, Ognev 1923
Vulpes v. karagan, (Erxleben 1777)
Vulpes v. kenaiensis, Merriam 1900
Vulpes v. kurdistanica - lis kurdyjski, Satunin 1906
Vulpes v. macroura - lis wielkoogonowy, Baird 1852
Vulpes v. montana - lis tybetański, (Pearson 1836)
Vulpes v. necator - lis górski, Merriam 1900
Vulpes v. niloticus - lis nilowy, (E.Geoffroy & Saint-Hillaie 1803)
Vulpes v. ochroxantha, Ognev 1926
Vulpes v. palaestina - lis palestyński, Thomas 1920
Vulpes v. patwin - lis kalifornijski, Sacks, Statham, Perrine, Wisely & Aubry, 2010
Vulpes v. peculiosa, Kishida 1924
Vulpes v. pusilla - lis pustynny, Blyth 1854
Vulpes v. regalis, Merriam 1900
Vulpes v. rubricosa, Bangs 1898
Vulpes v. schrencki, Kishida 1924
Vulpes v. silacea, Miller 1907
Vulpes v. splendidissima, Kishida 1924
Vulpes v. stepensis, Brauner 1914
Vulpes v. tobolica, Ognev 1925
Vulpes v. tschilliensis, Matschie 1907
Vulpes v. vulpes - lis rudy, (Linnaeus, 1758)

Pytania

Czy lis zapada w sen zimowy?

Nie, lis jest aktywny zimą. W zimie lisy są aktywne w dzień.

Czy lis potrafi pływać?

Tak i to bardzo dobrze, chociaż nie często korzysta z tej umiejętności.

Jaki dźwięk wydaje lis?

Udało się zidentyfikować ponad 30 różnych odgłosów, jakie wydaje lis. Należą do nich zawołania i nawoływania, dźwięki ostrzegawcze (są to między innymi wycie, skowyt, szczekanie).

Czy lis jest pod ochroną?

Nie. Lis jest nie tylko najbardziej pospolitym drapieżnikiem w Europie, ale po masowych szczepieniach lisów (poprzez rozrzucanie z samolotów i rozkładanie na ziemi szczepionek profilaktycznych) stał się poważnym zagrożeniem dla populacji innych zwierząt, w tym zajęcy, kuraków i innych zwierząt.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
◂	●	▸										Pojawia się ruja u lisa.
			◂	▸								Rodzą się młode lisy.

Pokrewne gatunki ssaków

Ciekawostki

Ile śpią ssaki?

Ciekawostki

Najmniejszy ssak

Ciekawostki

Największy ssak

Ciekawostki

Jak dużo jedzą zwierzęta?

QUIZ

Prawda i mity o kotach — quiz

QUIZ

Ssaki Polski — quiz

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015