Lis rudy
Lis rudy, lis pospolity (Vulpes vulpes) to średniej wielkości, często spotykany w Polsce drapieżnik o wydłużonym tułowiu i pysku, puszystym, pięknym ogonie, nazywanym kitą. Ma trójkątne, duże uszy. Ma długą sierść o barwie najczęściej żółtorudej, na spodzie białej lub popielatej. Zimą kolor sierści przybiera bardziej szary kolor. Ma bardzo dobrze rozwinięte zmysły węchu, słuchu i wzroku. Lis ma naturalnych wrogów. Należą do nich: wilk, pies, ryś, bielik, jastrząb oraz duże sowy. Lis jest zwierzęciem łownym. Tępi gryzonie. Lisy chorują na wściekliznę i mogą zarażać inne zwierzęta oraz człowieka. Jest też nosicielem tasiemca bąblowcowego.
Zdjęcia – galeria
W galerii publikujemy zdjęcia, grafiki i mapy związane z danym gatunkiem. Klikając na dowolną ikonkę podglądu grafik na końcu galerii, możesz zobaczyć prezentowane tu materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

© Krzysztof Trawiński - medianauka.pl
Kliknijk na dowolną miniaturę grafiki aby zobaczyć materiały w trybie prezentacji multimedialnej.
Występowanie i środowisko PL
Obszar jego występowania to Europa, północna i wschodnia Azja, północna Afryka, Australia (sprowadzony przez człowieka). Jest pospolity w całej Polsce. Zamieszkuje głównie lasy, ale także łąki i pola. Przywiązuje się do miejsca. Lisy biegają wśród stałych szlaków.
Tryb życia i zachowanie
Lis jesienią i zimą żyje samotnie. W pozostałym okresie w rodzinie. Latem i wiosną zajmuje głębokie na 3 m nory z wieloma wyjściami, z jedną dużą komorą. W pozostałym okresie przebywa w płytkich norach. Nora lisa może być byłym schronieniem borsuka lub królika. Zwykle w pobliżu lisiej nory można znaleźć resztki pożywienia. Sypia głównie na powierzchni. Lisy żyją od 3 do 12 lat. Zwierzę to jest aktywne o zmierzchu i nocą. W miejscach, w których nie ma człowieka jest aktywny także za dnia. Prowadzi koczowniczy tryb życia. Potrafi przemieszczać się na odległość nawet 250 km.
Morfologia i anatomia
Lisy osiągają długość ciała 130-140 cm, w tym na ogon przypada około 50 cm. Ciężar zwykle wynosi od 4 do 10 kilogramów, maksymalnie 15 kg. Pysk jest wąski, zaostrzony. Uszy są duże i trójkątne. W uzębieniu występują długie kły.
Pożywienie
Co je lis? Lis poluje na gryzonie, ptaki, żaby, raki, ślimaki, owady, poczwarki, zjada padlinę, mrówki i owoce. Głównym pożywieniem są norniki. Gniazda norników lis znajduje dzięki słuchowi. Lis wyłapuje przede wszystkim zwierzęta słabe i chore.
Rozmnażanie
Ruja trwa 3-8 dni w okresie od stycznia do marca. Ciąża trwa 50-56 dni. Lisica rodzi na przełomie kwietnia-maja od 4 do 7 młodych. Pokarmu młodym dostarczają oboje rodzice. Młode stają się samodzielne po 3-4 miesiącach.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. To jeden z naszych najbardziej pospolitych drapieżników. Nie podlega w Polsce ochronie.
Ciekawostki
Lis potrafi wytępić 2700 norników rocznie, co czyni go sprzymierzeńcem człowieka w walce z gryzoniami.
Lis słyszy pisk myszy z odległości nawet 150 m!
W gwarze myśliwskiej dorosłego lisa nazywa się mykitą, a młodego lisa - niedoliskiem.
Lis potrafi biegać z prędkością do 60 km/h i skakać na odległość 4 metry.
To nasz najbardziej pospolity drapieżnik.
Lisy często przyzwyczajają się do obecności człowieka. Na szlakach turystycznych podchodzą blisko i przyjmują od turystów pokarm. Należy pamiętać, że jest to nietypowe zachowanie dla lisów. Zachowujący się w ten sposób lis może być chory na wściekliznę.
Podgatunki
Wyróżniamy następujące podgatunki:
- Vulpes v. abietorum - lis jodłowy, Merriam 1900
- Vulpes v. alascensis - lis alaskański, Merriam 1900
- Vulpes v. alpherakyi, Satunin 1906
- Vulpes v. anatolica - lis anatolijski, Thomas 1920
- Vulpes v. arabica - lis arabski, Thomas 1920
- Vulpes v. atlantica - lis atlantycki, (Wagner 1841)
- Vulpes v. bangsi, Merriam 1900
- Vulpes v. barbara, Shaw 1800
- Vulpes v. beringiana, (Middendorff 1875)
- Vulpes v. cascadensis, Merriam 1900
- Vulpes v. caucasica - lis kaukaski, Dinnik 1914
- Vulpes v. crucigera, (Bechstein 1789)
- Vulpes v. daurica - lis dauryjski, Ognev 1931
- Vulpes v. deletrix, Bangs 1898
- Vulpes v. dolichocrania, Ognev 1926
- Vulpes v. dorsalis, (J.E.Grey 1858)
- Vulpes v. flavescens, J.E. Grey 1858
- Vulpes v. fulvus - lis amerykański, (Desmarest 1820)
- Vulpes v. griffithi - lis kaszmirski, Blyth 1854
- Vulpes v. harrimani, Merriam 1900
- Vulpes v. hoole, Swinhoe 1870
- Vulpes v. ichnusae, Miller 1907
- Vulpes v. indutus, Miller 1907
- Vulpes v. jakutensis - lis jakucki, Ognev 1923
- Vulpes v. japonica - lis japoński, Ognev 1923
- Vulpes v. karagan, (Erxleben 1777)
- Vulpes v. kenaiensis, Merriam 1900
- Vulpes v. kurdistanica - lis kurdyjski, Satunin 1906
- Vulpes v. macroura - lis wielkoogonowy, Baird 1852
- Vulpes v. montana - lis tybetański, (Pearson 1836)
- Vulpes v. necator - lis górski, Merriam 1900
- Vulpes v. niloticus - lis nilowy, (E.Geoffroy & Saint-Hillaie 1803)
- Vulpes v. ochroxantha, Ognev 1926
- Vulpes v. palaestina - lis palestyński, Thomas 1920
- Vulpes v. patwin - lis kalifornijski, Sacks, Statham, Perrine, Wisely & Aubry, 2010
- Vulpes v. peculiosa, Kishida 1924
- Vulpes v. pusilla - lis pustynny, Blyth 1854
- Vulpes v. regalis, Merriam 1900
- Vulpes v. rubricosa, Bangs 1898
- Vulpes v. schrencki, Kishida 1924
- Vulpes v. silacea, Miller 1907
- Vulpes v. splendidissima, Kishida 1924
- Vulpes v. stepensis, Brauner 1914
- Vulpes v. tobolica, Ognev 1925
- Vulpes v. tschilliensis, Matschie 1907
- Vulpes v. vulpes - lis rudy, (Linnaeus, 1758)

Pytania
Czy lis zapada w sen zimowy?
Nie, lis jest aktywny zimą. W zimie lisy są aktywne w dzień.
Czy lis potrafi pływać?
Tak i to bardzo dobrze, chociaż nie często korzysta z tej umiejętności.
Jaki dźwięk wydaje lis?
Udało się zidentyfikować ponad 30 różnych odgłosów, jakie wydaje lis. Należą do nich zawołania i nawoływania, dźwięki ostrzegawcze (są to między innymi wycie, skowyt, szczekanie).
Czy lis jest pod ochroną?
Nie. Lis jest nie tylko najbardziej pospolitym drapieżnikiem w Europie, ale po masowych szczepieniach lisów (poprzez rozrzucanie z samolotów i rozkładanie na ziemi szczepionek profilaktycznych) stał się poważnym zagrożeniem dla populacji innych zwierząt, w tym zajęcy, kuraków i innych zwierząt.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
◂ | ● | ▸ | Pojawia się ruja u lisa. | |||||||||
◂ | ▸ | Rodzą się młode lisy. |
Pokrewne gatunki ssaków
- Fenek pustynny (Vulpes zerda)
- Lis afgański (Vulpes cana)
- Lis bengalski (Vulpes bengalensis)
- Lis długouchy (Vulpes macrotis)
- Lis piaskowy (Vulpes rueppellii)
- Lis polarny (Vulpes lagopus)
- Lis przylądkowy (Vulpes chama)
- Lis stepowy (Vulpes corsac)
Ile śpią ssaki?
Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?
Najmniejszy ssak
Jakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?
Największy ssak
Który z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?
Jak dużo jedzą zwierzęta?
Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
- pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
© medianauka.pl, 2009-04-30, GAT-8
Data aktualizacji artykułu: 2022-01-10