Żwirowcowate

Żwirowcowate (Glareolidae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 17 gatunków. W Polsce notowano 2 gatunki z tej rodziny ptaków. Wyróżnia się dwie grupy w ramach tej rodziny: żwirowce i rączaki. Czajkówka i pijawnik są nietypowymi przedstawicielami tej rodziny.

Wygląd

Żwirowce to smukłe ptaki o krótkich nogach, długich skrzydłach i rozwidlonych ogonach. Ich ubarwienie jest zwykle brązowe z wierzchu, kuper i spód jest biały, często występuje jaskrawe podgardle z kontrastującym obrzeżem. Są podobne w locie do rybitw.

Rączaki mają dłuższe nogi, krótkie ogony i wyprostowaną postawę. Mają zwykle piaskowe, maskujące ubarwienie, czasem z czarnymi lub białymi elementami.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Żwirowiec łąkowy PL Zalatujący  ! 

Glareola pratincola

Bardzo rzadko w Polsce obserwowany ptak z rodziny żwirowcowatych, mający charakterystyczne jasne podgardle z czarną obwódką. Skrzydła są długie. W locie przypomina rybitwę. Ogon dość długi, wcięty, czarny na końcu.

Żwirowiec stepowy PL Zalatujący

Glareola nordmanni

Żwirowiec stepowy (Glareola nordmanni) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Ma szarobrązowy wierzch i pierś, spód biały. Na gardle widoczna płowa plama w czarnej obwódce. Ogon ma rozwidlenie. Jest czarny z biała nasadą. Nasada dzioba jest czerwona.

Nocobieg czerwononogi

Rhinoptilus chalcopterus

Nocobieg czerwononogi (Rhinoptilus chalcopterus) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Upierzenie brązowe z wierzchu, spód biały. Na piersi czarna obroża. Gardło białe z ciemnymi plamkami.

Nocobieg dwuobrożny

Rhinoptilus africanus

Nocobieg dwuobrożny (Rhinoptilus africanus) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Upierzenie płowe, ciemniejsze z wierzchu, z ciekawym ornamentem piór. Wierzch głowy kreskowany. Na piersi dwie ciemne obroże.

Rączak (zwyczajny)

Cursorius cursor

Rączak zwyczajny, rączak (Cursorius cursor) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Wierzch płowy i wierzch głowy szarawy. Nad okiem biegnie biała brew, od spodu podkreślona czarną kreską.

Rączak indyjski

Cursorius coromandelicus

Rączak indyjski (Cursorius coromandelicus) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Wierzch bladobrązowy, pierś, szyja i wierzch głowy rdzawe, reszta biała. Przez oko biegnie czarny pasek.

Rączak mały

Cursorius temminckii

Rączak mały (Cursorius temminckii) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Ptak ma wyraźnie wyodrębnioną głowę dzięki cienkiej szyi i dużym oczom. Nad okiem biegnie jasna brew, a pod nią zaraz za okiem ciemna przepaska.

Rączak rdzawy

Cursorius rufus

Rączak rdzawy (Cursorius rufus) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Wierzch rdzawo-płowy, wierzch głowy szarawy, a na czole rdzawy. Nad okiem biegnie biała brew.

Żwirowiec madagaskarski

Glareola ocularis

Głowa z wierzchu ciemna, pod okiem biała plama. Poza tym upierzenie szare, spód rdzawy, lotki czarne. Dziób u nasady ma czerwony kolor, zaś jego koniec jest czarny.

Żwirowiec mały

Glareola lactea

Żwirowiec mały (Glareola lactea) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Upierzenie brązowawe z wierzchu, białe od spodu. Skrzydła od spodu ciemne. Wokół oka biała obrączka. Dziób u nasady czerwonawy.

Żwirowiec orientalny

Glareola maldivarum

Żwirowiec orientalny (Glareola maldivarum) to ptak z rodziny żwirowcowatych. Upierzenie brązowe z wierzchu, płowe i białe od spodu. Wokół oka biała pół-obrączka. Gardło żółto-białawe z czarnym obrzeżeniem.

Żwirowiec skalny

Glareola nuchalis

Żwirowiec skalny (Glareola nuchalis) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Upierzenie brązowe z wierzchu, szarobrązowe na piersi i białe od spodu. Od oka za kark z czerwonawą plamą biegnie biała smuga.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

• rączak somalijski (Cursorius somalensis)
• żwirowiec popielaty (Glareola cinerea)
• nocobieg rdzawogardły (Rhinoptilus bitorquatus)
• nocobieg ozdobny (Rhinoptilus cinctus)
• żwirowiec australijski (Stiltia isabella)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują południową Europę, duże obszary Afryki, południową część Azji i Australię. W Polsce dwa gatunki są bardzo rzadko obserwowane. Żwirowce preferują płaskie i otwarte tereny zarówno suche jak i w pobliżu wody. Rączaki lubią środowisko suche, pustynne lub półpustynne.

Tryb życia i zachowanie

Większość gatunków przejawia aktywność zmierzchową i nocną. Żwirowce świetnie latają. Owady łapią w locie jak jaskółki, ale polują także na ziemi. Rączaki do lotu wzbijają się tylko w obliczu niebezpieczeństwa.

Rozmnażanie

Gniazdo to zwykle niewielki dołek w ziemi skromnie wysłany. W zniesieniu najczęściej 2-3 jaja, choć może być ich więcej (nawet 5) lub tylko jedno.

Żwirowcowate gniazdują w małych koloniach. Każda para ma swój rewir w niewielkiej odległości od gniazda. Pisklęta pozostają w pobliżu gniazda przez 2-3 dni. Karmi je samiec i samica.

W przypadku rączaków samiec i samica długo opiekują się pisklętami.

Pożywienie

Wszystkie ptaki z tej rodziny żywią się bezkręgowcami łapanymi w locie (żwirowce) i/lub zbieranymi na ziemi. Pijawnik czyści z pasożytów skórę krokodyli afrykańskich.

Ochrona i zagrożenia

Tylko rączak rdzawogardły jest zagrożony wymarciem. Był zresztą do niedawna za takiego uznawany. Dziś jest uważany za krytycznie zagrożonego.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Pijawnik, gatunek należący do tej rodziny, jest czyścicielem afrykańskich krokodyli ze skórnych pasożytów. Wbrew powszechnym sądom nie wyjada resztek pokarmu z paszczy krokodyli.

Dorosłe osobniki udają ranne w celu zmylenia drapieżnika i odwrócenia jego uwagi od gniazda.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

Które ptaki gniazdują najdalej?

Bieguny to rejony o ekstremalnych warunkach pogodowych. Jak daleko w tych warunkach ptaki mogą się rozmnażać i wysiadywać jaja?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

© medianauka.pl, 2015-03-15, RODZ-278
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-23