Żwirowcowate

Żwirowcowate (Glareolidae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 17 gatunków w 7 rodzajach. W Polsce notowano 2 gatunki z tej rodziny ptaków. Wyróżnia się dwie grupy w ramach tej rodziny: żwirowce i rączaki. Czajkówka i pijawnik są nietypowymi przedstawicielami tej rodziny.

Wygląd

Żwirowce to smukłe ptaki o krótkich nogach, długich skrzydłach i rozwidlonych ogonach. Ich ubarwienie jest zwykle brązowe z wierzchu, kuper i spód jest biały, często występuje jaskrawe podgardle z kontrastującym obrzeżem. Są podobne w locie do rybitw.

Rączaki mają dłuższe nogi, krótkie ogony i wyprostowaną postawę. Mają zwykle piaskowe, maskujące ubarwienie, czasem z czarnymi lub białymi elementami.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Rączak mały

Cursorius temminckii

Rączak mały (Cursorius temminckii) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Ptak ma wyraźnie wyodrębnioną głowę dzięki cienkiej szyi i dużym oczom. Nad okiem biegnie jasna brew, a pod nią zaraz za okiem ciemna przepaska.

Żwirowiec łąkowy PL Zalatujący  ! 

Glareola pratincola

Bardzo rzadko w Polsce obserwowany ptak z rodziny żwirowcowatych, mający charakterystyczne jasne podgardle z czarną obwódką. Skrzydła są długie. W locie przypomina rybitwę. Ogon dość długi, wcięty, czarny na końcu.

Żwirowiec stepowy PL Zalatujący

Glareola nordmanni

Żwirowiec stepowy (Glareola nordmanni) to gatunek ptaka z rodziny żwirowcowatych. Ma szarobrązowy wierzch i pierś, spód biały. Na gardle widoczna płowa plama w czarnej obwódce. Ogon ma rozwidlenie. Jest czarny z biała nasadą. Nasada dzioba jest czerwona.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• Rączak indyjski (Cursorius coromandelicus)
• Rączak zwyczajny (Cursorius cursor)
• Rączak rdzawy (Cursorius rufus)
• Żwirowiec popielaty (Glareola cinerea)
• Żwirowiec mały (Glareola lactea)
• Żwirowiec orientalny (Glareola maldivarum)
• Żwirowiec skalny (Glareola nuchalis)
• Żwirowiec madagaskarski (Glareola ocularis)
• Czajkówka (Peltohyas australis)
• Pijawnik (Pluvianus aegyptius)
• Rączak rdzawogardły (Rhinoptilus bitorquatus)
• Rączak czerwononogi (Rhinoptilus chalcopterus)
• Rączak ozdobny (Rhinoptilus cinctus)
• Rączak dwuobrożny (Smutsornis africanus)
• Żwirowiec australijski (Stiltia isabella)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują południową Europę, duże obszary Afryki, południową część Azji i Australię. W Polsce dwa gatunki są bardzo rzadko obserwowane. Żwirowce preferują płaskie i otwarte tereny zarówno suche jak i w pobliżu wody. Rączaki lubią środowisko suche, pustynne lub półpustynne.

Tryb życia i zachowanie

Większość gatunków przejawia aktywność zmierzchową i nocną. Żwirowce świetnie latają. Owady łapią w locie jak jaskółki, ale polują także na ziemi. Rączaki do lotu wzbijają się tylko w obliczu niebezpieczeństwa.

Rozmnażanie

Gniazdo to zwykle niewielki dołek w ziemi skromnie wysłany. W zniesieniu najczęściej 2-3 jaja, choć może być ich więcej (nawet 5) lub tylko jedno.

Żwirowcowate gniazdują w małych koloniach. Każda para ma swój rewir w niewielkiej odległości od gniazda. Pisklęta pozostają w pobliżu gniazda przez 2-3 dni. Karmi je samiec i samica.

W przypadku rączaków samiec i samica długo opiekują się pisklętami.

Pożywienie

Wszystkie ptaki z tej rodziny żywią się bezkręgowcami łapanymi w locie (żwirowce) i/lub zbieranymi na ziemi. Pijawnik czyści z pasożytów skórę krokodyli afrykańskich.

Ochrona i zagrożenia

Tylko rączak rdzawogardły jest zagrożony wymarciem. Był zresztą do niedawna za takiego uznawany. Dziś jest uważany za krytycznie zagrożonego.

Ciekawostki

Pijawnik, gatunek należący do tej rodziny, jest czyścicielem afrykańskich krokodyli ze skórnych pasożytów. Wbrew powszechnym sądom nie wyjada resztek pokarmu z paszczy krokodyli.

Dorosłe osobniki udają ranne w celu zmylenia drapieżnika i odwrócenia jego uwagi od gniazda.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2015-03-15, RODZ-278