Buk pospolity, buk zwyczajny

Buk pospolity, buk zwyczajny (Fagus salvatica L.) to drzewo z rodziny bukowatych, jedno z najpiękniejszych gatunków drzew w Polsce, rodzących jadalne orzeszki.

Występowanie i środowisko PL

Występuje w Europie poza obszarem południowo-wschodnim. W Polsce występuje tylko na terenach południowych i południowo-zachodnich kraju.

To drzewo cieniolubne, preferujące żyzne gleby, wapienne i wilgotne. Występuje w lasach liściastych. Tworzy zbiorowiska, zwane buczynami.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od kwietnia do maja. Drzewo to żyje około 300 lat.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 30-40 m. Obwód pierśnicy wynosi zwykle 1-2,5 m, najgrubsze do 6,5 m.

Pień ma gładką i cienką korę w kolorze popielatym. Nie podlega łuszczeniu. Korona jest szeroka i dość gęsta.

Liście są pojedyncze, o długości do 10 cm, jajowate lub eliptyczne, słabo ząbkowane lub prawie całobrzegie, faliste, orzęsione na skraju. Młode liście ze srebrzystym orzęsieniem. Liście z wierzchu matowe, od spodu błyszczące. Nerw główny owłosiony. Nerwy boczne biegną równolegle względem siebie po jednej stronie liścia. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty męskie są zebrane w główkowaty kwiatostan i zwisają na długich szypułkach. Kwiaty żeńskie występują po dwa i są otoczone okrywą listkową. To roślina jednopienna. W trakcie dojrzewania czterolistkowa okrywa drewnieje i staje się okrywą owocu. Wewnątrz okrywy znajdują się 2-3 owoce.

Owoc to trójgraniasty, brunatny orzech. To tak zwana bukwia. Orzech jest jadalny.

Rozmnażanie

To roślina wiatropylna.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie podlega ochronie.

Ciekawostki

Drzewo to jest wrażliwe na przymrozki wiosenne.

Jesienią liście stają się kolorowe. To jedno z najpiękniejszych drzew Polski, szczególnie jesienią, gdy liście przyjmują różne barwy.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo.
Stanowisko: cień.
Środowsko: leśne.
Użytek: roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 5-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstość występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Liście: pojedyncze, jajowate, eliptyczne, słabo ząbkowane lub prawie całobrzegie, faliste, skrętoległe.
Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Muchomor sromotnikowy, muchomor zielonawy (Amanita phalloides)
- Muchomor cytrynowy (Amanita citrina)
- Borowik szatański (Boletus satanas)
- Mleczaj przebarwiony (Lactarius fluens)
- Mleczaj biel, mleczaj palący (Lactarius piperatus)
- Lejkowiec dęty (Craterellus cornucopioides)
- Gąska ciemnołuskowata (Tricholoma atrosquamosum)
- Gołąbek jadalny, gołąbek wyborny (Russula vesca)
- Buławka pałeczkowata (Clavariadelphus pistillaris)
- Siatkolist maczugowaty (Gomphus clavatus)
- Borowik korzeniasty (Caloboletus radicans)
- Wieruszka zatokowata, dzwonkówka trująca (Entoloma sinuatum)

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			●	●								Kwitną buki.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005