Gęgawa

Gęgawa, gęś gęgawa (Anser anser) to ptak z rodziny kaczkowatych z grupy gęśców. Samiec jest większy od samicy, ale oboje są ubarwione jednakowo. Upierzenie popielato-szare, z jasnymi poprzecznymi, falistymi kreskami. Spód kupra - biały. Dziób jest pomarańczowy a nogi różowe. W locie widać wyraźnie jasne pokrywy skrzydłowe.

Zdjęcia – galeria

W galerii publikujemy zdjęcia, grafiki i mapy związane z danym gatunkiem. Klikając na dowolną ikonkę podglądu grafik na końcu galerii, możesz zobaczyć prezentowane tu materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

Zdjęcie okazu z ZOO we Wrocławiu © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Kliknijk na dowolną miniaturę grafiki aby zobaczyć materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

Występowanie i środowisko PL

Gęś gęgawa występuje w Palearktyce. Została także introdukowana w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce występuje na terenie całego kraju za wyjątkiem obszarów górskich. Częściej dzikie gęsi można spotkać na zachodzi kraju niż na wschodzie.

Ta dzika gęś zasiedla trudno dostępne moczary, stawy, jeziora porośnięte trzciną. W Polsce gnieździ się nielicznie.

Tryb życia i zachowanie

Palearktyka. Zasiedla trudno dostępne moczary, stawy, jeziora porośnięte trzciną. W Polsce gnieździ się nielicznie. Lata stadnie w charakterystycznej formacji zwanej kluczem. To ptak wędrowny i stadny. Od połowy maja do do końca czerwca gęsi te gromadzą się w duże stada na pierzowiskach.

Głos gęgania "ang-ang", podobny do odgłosów gęsi domowej.

Morfologia i anatomia

Długość ciała wynosi 75-98 cm, w tym długość ogona nawet 15 cm. Rozpiętość skrzydeł wynosi 145-180 cm, a ciężar ciała 2-4,5 kg, maksymalnie 6,5 kg.

Jajo gęgawy ilustruje poniższy rysunek.

jajo gęgawy

Pożywienie

Gęgawa jest roślinożerna. Zjada rośliny wodne i lądowe, zarówno ich części zielone jak i korzenie. Zjada także owoce i nasiona.

Rozmnażanie

Gniazdo zakłada na wodzie lub na lądzie w gęstwinie lub wierzbach. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gody z początkiem marca. Samica znosi od początku kwietnia do początku maja w lęgu 2-20 jaj, które wysiaduje przez 27-29 dni. Samiec pilnuje samicy podczas wysiadywania. Pisklętami, które opuszczają gniazdo po dwóch dniach opiekują się oboje rodzice. Młode potrafią latać po 8 tygodniach.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Gęgawa jest gatunkiem łownym.

Ciekawostki

Gęgawa została udomowiona i dała początek gęsi domowej.

To najbardziej pospolity gatunek gęsi w Europie.

Gęgawa jest bardzo towarzyska. Czasem tworzy stada z innymi gatunkami.

Liczebność tej gęsi w Polsce szacuje się na około 3,5 tysiąca par.

Podgatunki

Wyróżniamy następujące podgatunki:

Anser a. anser - gęgawa (zwyczajna), (Linnaeus, 1758)
Anser a. rubrirostris - gęgawa różowodzioba, Swinhoe, 1871

Pytania

Dzikie gęsi w Polsce? Kiedy przylot?

Dzikie gęsi (gęgawy) przylatują do nas wczesną wiosną, to znaczy od lutego do marca. Odlatują w okresie od września do listopada. Są także osobniki dzikich gęsi, które zostają u nas na zimę.

Czy dzikie gęsi gniazdują w Polsce?

Tak, choć nielicznie.

Gdzie zimuje gęś gęgawa?

Gęgawy zimują w zachodniej części Europy i w rejonie basenu Morza Śródziemnego.

Czy możliwa jest hodowla gęsi gęgawy?

Gęgawa to dzika gęś. Należy jednak pamiętać, że gęgawa dała początek rasom gęsi, które dzisiaj są powszechnie hodowane w wielu regionach Polski. Do jej udomowienia doszło około 3000 lat temu.

Filmy

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
	●	●										Przylatuje do nas gęgawa.
			●	▸								Gęgawy składają jaja.
								●	●	●		Gęgawy odlatują z kraju.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Pokrewne gatunki ptaków

Jaki ptak najgłębiej nurkuje?

Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najgłębiej nurkuje?

Jaki ptak najszybciej pływa?

Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najszybciej pływa?

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Dlaczego ptaki lecą w kluczu?

W stadach duże ptaki na długich dystansach tworzą w locie szyk klucza w kształcie litery V. Dlaczego tak się dzieje?

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek – Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
pod red. Przemysława Busse – Mały Słownik Zoologiczny - PTAKI t.I i II, ISBN 83-214-0043-4, Wiedza Powszechna 1990
Michał Radziszewski, Mateusz Matysiak – Atlas Ptaków Polski - ilustrowana encyklopedia, ISBN 978-83-7705-659-2, Fenix
Jacek Twardowski, Kamila Twardowska – Ptaki Świata, 978-83-8059-276-6, SBM 2016
Andrzej Kruszewicz – Ptaki Polski t.1,2, 978-837763-073-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2011