Gęgawa
Gęgawa, gęś gęgawa (Anser anser) to ptak z rodziny kaczkowatych z grupy gęśców. Samiec jest większy od samicy, ale oboje są ubarwione jednakowo. Upierzenie popielato-szare, z jasnymi poprzecznymi, falistymi kreskami. Spód kupra - biały. Dziób jest pomarańczowy a nogi różowe. W locie widać wyraźnie jasne pokrywy skrzydłowe.
Zdjęcia – galeria
W galerii publikujemy zdjęcia, grafiki i mapy związane z danym gatunkiem. Klikając na dowolną ikonkę podglądu grafik na końcu galerii, możesz zobaczyć prezentowane tu materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

Zdjęcie okazu z ZOO we Wrocławiu © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl
Kliknijk na dowolną miniaturę grafiki aby zobaczyć materiały w trybie prezentacji multimedialnej.
Występowanie i środowisko PL
Gęś gęgawa występuje w Palearktyce. Została także introdukowana w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce występuje na terenie całego kraju za wyjątkiem obszarów górskich. Częściej dzikie gęsi można spotkać na zachodzi kraju niż na wschodzie.
Ta dzika gęś zasiedla trudno dostępne moczary, stawy, jeziora porośnięte trzciną. W Polsce gnieździ się nielicznie.
Tryb życia i zachowanie
Palearktyka. Zasiedla trudno dostępne moczary, stawy, jeziora porośnięte trzciną. W Polsce gnieździ się nielicznie. Lata stadnie w charakterystycznej formacji zwanej kluczem. To ptak wędrowny i stadny. Od połowy maja do do końca czerwca gęsi te gromadzą się w duże stada na pierzowiskach.
Głos gęgania "ang-ang", podobny do odgłosów gęsi domowej.
Morfologia i anatomia
Długość ciała wynosi 75-98 cm, w tym długość ogona nawet 15 cm. Rozpiętość skrzydeł wynosi 145-180 cm, a ciężar ciała 2-4,5 kg, maksymalnie 6,5 kg.
Jajo gęgawy ilustruje poniższy rysunek.
Pożywienie
Gęgawa jest roślinożerna. Zjada rośliny wodne i lądowe, zarówno ich części zielone jak i korzenie. Zjada także owoce i nasiona.
Rozmnażanie
Gniazdo zakłada na wodzie lub na lądzie w gęstwinie lub wierzbach. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gody z początkiem marca. Samica znosi od początku kwietnia do początku maja w lęgu 2-20 jaj, które wysiaduje przez 27-29 dni. Samiec pilnuje samicy podczas wysiadywania. Pisklętami, które opuszczają gniazdo po dwóch dniach opiekują się oboje rodzice. Młode potrafią latać po 8 tygodniach.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Gęgawa jest gatunkiem łownym.
Ciekawostki
Gęgawa została udomowiona i dała początek gęsi domowej.
To najbardziej pospolity gatunek gęsi w Europie.
Gęgawa jest bardzo towarzyska. Czasem tworzy stada z innymi gatunkami.
Liczebność tej gęsi w Polsce szacuje się na około 3,5 tysiąca par.
Podgatunki
Wyróżniamy następujące podgatunki:
- Anser a. anser - gęgawa (zwyczajna), (Linnaeus, 1758)
- Anser a. rubrirostris - gęgawa różowodzioba, Swinhoe, 1871

Pytania
Dzikie gęsi w Polsce? Kiedy przylot?
Dzikie gęsi (gęgawy) przylatują do nas wczesną wiosną, to znaczy od lutego do marca. Odlatują w okresie od września do listopada. Są także osobniki dzikich gęsi, które zostają u nas na zimę.
Czy dzikie gęsi gniazdują w Polsce?
Tak, choć nielicznie.
Gdzie zimuje gęś gęgawa?
Gęgawy zimują w zachodniej części Europy i w rejonie basenu Morza Śródziemnego.
Czy możliwa jest hodowla gęsi gęgawy?
Gęgawa to dzika gęś. Należy jednak pamiętać, że gęgawa dała początek rasom gęsi, które dzisiaj są powszechnie hodowane w wielu regionach Polski. Do jej udomowienia doszło około 3000 lat temu.
Filmy
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | Przylatuje do nas gęgawa. | ||||||||||
● | ▸ | Gęgawy składają jaja. | ||||||||||
● | ● | ● | Gęgawy odlatują z kraju. |
Pokrewne gatunki ptaków
- Gęś zbożowa (Anser fabalis)
- Gęś białoczelna (Anser albifrons)
- Gęś mała (Anser erythropus)
- Śnieżyca cesarska (Anser canagicus)
- Gęś domowa (Anser anser f. domestica)
- Gęś garbonosa (Anser cygnoides domesticus)
- Gęś krótkodzioba (Anser brachyrhynchus)
- Gęś tybetańska (Anser indicus)
- Śnieżyca duża (Anser caerulescens)
- Śnieżyca mała (Anser rossii)
Jaki ptak najgłębiej nurkuje?
Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najgłębiej nurkuje?
Jaki ptak najszybciej pływa?
Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najszybciej pływa?
Jaki ptak znosi najwięcej jaj?
Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?
Dlaczego ptaki lecą w kluczu?
W stadach duże ptaki na długich dystansach tworzą w locie szyk klucza w kształcie litery V. Dlaczego tak się dzieje?
Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?
To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?
Największe gniazda ptaków
Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.
Najmniejsze ptaki na świecie
Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?
Największe ptaki na świecie
Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek – Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
- pod red. Przemysława Busse – Mały Słownik Zoologiczny - PTAKI t.I i II, ISBN 83-214-0043-4, Wiedza Powszechna 1990
- Michał Radziszewski, Mateusz Matysiak – Atlas Ptaków Polski - ilustrowana encyklopedia, ISBN 978-83-7705-659-2, Fenix
- Jacek Twardowski, Kamila Twardowska – Ptaki Świata, 978-83-8059-276-6, SBM 2016
- Andrzej Kruszewicz – Ptaki Polski t.1,2, 978-837763-073-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2011
© medianauka.pl, 2013-04-30, GAT-488
Data aktualizacji artykułu: 2021-12-02