Spis treści:
Kaczkowate
Kaczkowate (Anatidae) to rodzina ptaków z rzędu blaszkodziobych. Rodzina ta liczy dziś 168 gatunków. W Polsce mamy 37 gatunków, z czego 18 lęgowych.
Podrodziny
Podział na plemiona
- kapodzioby (Cereopsini),
- gęsi (Anserini),
- łabędzie (Cygnini),
- kazarki i pokrewne (Tadornini),
- Malacorhynchini,
- kaczki pływające (Anatini),
- grążyce (Aythyini),
- kaczki morskie i tracze (Mergini),
Wygląd
Cechą charakterystyczną jest płaski, zaokrąglony, krótki dziób, zaopatrzony na brzegach w rzędy blaszek. Szyja jest średnio lub bardzo długa, skrzydła wąskie i zaokrąglone, krótki ogon i nogi, których palce spięte są błoną pławną. Zwykle samiec jest od samicy większy i ciekawiej ubarwiony. Ubarwienie jest bardzo zróżnicowane. Jednolicie ubarwione ptaki w tej rodzinie są rzadkością. Ubarwienie samców jest często kolorowe, samic - ochronne, ale nie jest to regułą.
Rodzaje
Wykaz wszystkich opublikowanych rodzajów z tej rodziny.
Branta to rodzaj ptaka z rodziny kaczkowatych z podrodziny gęsi, do którego zaliczamy 6 gatunków bernikli, z czego w Polsce około 4 gatunki.
Wybrane gatunki:
Bernikla białolicaBernikla rdzawoszyja
Bernikla kanadyjska
Bernikla hawajska
Bernikla obrożna
Bernikla północna
Anser to rodzaj ptaka z rodziny kaczkowatych z podrodziny gęsi, do którego zaliczamy 10 gatunków ptaków, z czego w Polsce można spotkać 7 gatunków.
Wybrane gatunki:
GęgawaGęś zbożowa
Gęś białoczelna
Gęś mała
Śnieżyca cesarska
Gęś garbonosa
Cygnus to rodzaj ptaków rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 6 gatunków, z czego w Polsce można spotkać 3 gatunki.
Wybrane gatunki:
Łabędź niemyŁabędź krzykliwy
Łabędź czarnodzioby
Łabędź czarny
Łabędź czarnoszyi
Łabędź trąbiący
Tadorna to rodzaj ptaków blaszkodziobych z rodziny kaczkowatych podrodziny kaczek, do którego zaliczamy 6 gatunków, z czego w Polsce dwa.
Wybrane gatunki:
Kazarka rajskaKazarka szarogłowa
Kazarka obrożna
Ohar
Kazarka rdzawa
Kazarka czubata
Spatula to rodzaj ptaków blaszkodziobych z rodziny kaczkowatych podrodziny kaczek, do którego zaliczamy 10 gatunków, z czego w Polsce zaledwie 3.
Wybrane gatunki:
CyrankaPłaskonos
Srebrzanka hotentocka
Srebrzanka modrodzioba
Cyranka modroskrzydła
Płaskonos jasnogłowy
Anas to rodzaj ptaków blaszkodziobych z rodziny kaczkowatych podrodziny kaczek, do którego zaliczamy 28 gatunków.
Wybrane gatunki:
Krzyżówka (zwyczajna)Cyraneczka
Kaczka domowa
Rożeniec
Rożeniec białolicy
Cyraneczka żółtodzioba
Aythya to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 12 gatunków, z czego w Polsce 6.
Wybrane gatunki:
CzernicaGłowienka
Ogorzałka
Podgorzałka
Głowienka długodzioba
Głowienka preriowa
Mareca to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 5 gatunków, z czego w Polsce 2 z nich.
Wybrane gatunki:
KrakwaŚwistun amerykański
Świstun
Świstun chilijski
Czuprynka
Dendrocygna to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 8 gatunków. W Polsce nie występują w przyrodzie ptaki z tego rodzaju.
Wybrane gatunki:
Drzewica australijskaDrzewica białolica
Drzewica czarnobrzucha
Drzewica dwubarwna
Drzewica plamista
Drzewica wędrowna
Mergus to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 5 gatunków, z czego w Polsce występują 2 z nich.
Wybrane gatunki:
NurogęśSzlachar
Tracz chiński
Tracz brazylijski
Tracz nowozelandzki
Oxyura to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, podrodziny sterniczek, do którego zaliczamy 5-7 gatunków, z czego w Polsce 1-2.
Wybrane gatunki:
Sterniczka jamajskaSterniczka (zwyczajna)
Sterniczka afrykańska
Sterniczka australijska
Sterniczka maskowa
Somateria to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 3 gatunki, z czego w Polsce można spotkać 2.
Wybrane gatunki:
EdredonEdredon okazały, turkan
Edredon okularowy
Tachyeres to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 4 gatunki, z czego w Polsce nie występuje żaden z nich.
Wybrane gatunki:
Torpedówka falklandzkaTorpedówka magellańska
Torpedówka lotna
Torpedówka białogłowa
Chloephaga to ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 5 gatunków. W Polsce ptaki z tego rodzaju nie występują.
Wybrane gatunki:
Magelanka rudogłowaMagelanka zmienna
Magelanka skalna
Magelanka siwogłowa
Bucephala to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 3 gatunki, z czego w Polsce tylko 1.
Wybrane gatunki:
GągołGągołek
Sierpiec
Netta to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 3 gatunki, z czego w Polsce tylko 1.
Wybrane gatunki:
HełmiatkaHełmiatka czerwonooka
Hełmiatka różowodzioba
Melanitta to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 6 gatunków, z czego w Polsce 2.
Wybrane gatunki:
UhlaMarkaczka
Uhla pstrodzioba
uhla azjatycka
Uhla garbonosa
Markaczka amerykańska
Nettapus to rodzaj ptaków z rodziny kaczkowatych, do którego zaliczamy 3 gatunki, z czego nie występuje żaden.
Wybrane gatunki:
Kaczuszka azjatyckaKaczuszka afrykańska
Kaczuszka australijska
Gatunki
Wykaz pozostałych gatunków.
- Bielaczek (Mergellus albellus) PL
- Birginiak (Polysticta stelleri) PL
- Kamieniuszka (Histrionicus histrionicus) PL
- Lodówka (Clangula hyemalis) PL
- Amazonetka (Amazonetta brasiliensis)
- Bajkałówka (Sibirionetta formosa)
- Bisiorka (Biziura lobata)
- Cudokaczka (Callonetta leucophrys)
- Czubokaczka (Lophonetta specularioides)
- Dziwonos szaroboczny (Sarkidiornis melanotos)
- Gęsiec (Plectropterus gambensis)
- Grzywienka (Chenonetta jubata)
- Grzywoszyjka amazońska (Oressochen jubatus)
- Grzywoszyjka andyjska (Oressochen melanopterus)
- Gwinejka (Pteronetta hartlaubii)
- Kapodziób (Cereopsis novaehollandiae)
- Kapturnik (Lophodytes cucullatus)
- Karolinka (Aix sponsa)
- Koskoroba (Coscoroba coscoroba)
- Krzywonos (Hymenolaimus malacorhynchos)
- Marmurka (Marmaronetta angustirostris)
- Pasożytka (Heteronetta atricapilla)
- Pokraczka (Thalassornis leuconotus)
- Pstrokaczka (Stictonetta naevosa)
- Różanka (Rhodonessa caryophyllacea)
- Kaczka piżmowa, piżmówka (Cairina moschata) PL - hodowla
- Kazarka egipska (Alopochen aegyptiaca) PL - wtórnie
- Mandarynka (Aix galericulata) PL - wtórnie
Inne gatunki
- kazarka reuniońska (Alopochen kervazoi)
- kazarka maurytyjska (Alopochen mauritiana)
- cyraneczka andyjska (Anas andium)
- krzyżówka meksykańska (Anas diazi)
- krzyżówka florydzka (Anas fulvigula)
- rożeniec krótkodzioby (Anas marecula)
- krzyżówka hawajska (Anas wyvilliana)
- kaczka chińska (Anas zonorhyncha)
- malajka (Asarcornis scutulata)
- kaczka labradorska (Camptorhynchus labradorius)
- grzywienka nowozelandzka (Chenonetta finschi)
- etiopka (Cyanochen cyanoptera)
- łopatonos (Malacorhynchus membranaceus)
- zbrojówka (Merganetta armata)
- kazarka nadobna (Radjah radjah)
- nowogwinejka (Salvadorina waigiuensis)
- dziwonos czarnoboczny (Sarkidiornis sylvicola)
- lustrzynka (Speculanas specularis)
Występowanie i środowisko
Żyją na całym świecie poza Antarktydą. Preferują wodne środowiska (zbiorniki z wodą słodką).
Tryb życia i zachowanie
Dobrze nurkują. Odbywają dalekie wędrówki, lecąc w kluczu w kształcie litery V.
Rozmnażanie
Większość kaczkowatych gniazduje na ziemi lub w koronie drzew albo na półkach skalnych. Jedna trzecia gatunków gniazduje w dziuplach i norach. Samica składa od 4 do 14 jaj, zwykle jednolicie ubarwionych. Okres wysiadywania trwa 21-44 dni. Pisklęta są zagniazdownikami. Zdolność do lotu uzyskują w 28-110 dniu od wyklucia.
Pożywienie
Podstawę ich pokarmu stanowią wodne rośliny, ale zjadają też pokarm zwierzęcy: ryby, skorupiaki, mięczaki, owady.
Ochrona i zagrożenia
Krytycznie zagrożone są między innymi kazarka czubata, podgorzałka madagaskarska, tracz brazylijski (łącznie 5 gatunków). Siedem gatunków jest zagrożonych, 14 narażonych. Tracza auklandzkiego uznano za wymarłego, gdyż ostatnio zaobserwowano go w 1902 roku.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Kaczkowate są hodowane dla mięsa, piór i jaj, a także w celach ozdobnych na całym świecie. Z tego rzędu wywodzi się takie ptactwo domowe jak: kaczka piżmowa, gęś domowa, kaczka domowa, gęś garbonosa.
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Lodówka: Okres zimowania w Polsce lodówki. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
Jaki ptak najgłębiej nurkuje?
Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najgłębiej nurkuje?
Jaki ptak najszybciej pływa?
Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najszybciej pływa?
Jaki ptak znosi najwięcej jaj?
Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?
Dlaczego ptaki lecą w kluczu?
W stadach duże ptaki na długich dystansach tworzą w locie szyk klucza w kształcie litery V. Dlaczego tak się dzieje?
Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?
To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?
Największe gniazda ptaków
Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.
Najmniejsze ptaki na świecie
Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?
Największe ptaki na świecie
Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?
© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-1
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-04