Sokół wędrowny

Sokół wędrowny (Falco peregrinus) to drapieżny ptak z charakterystycznym krótkim, zakrzywionym mocno w dół dziobem. Mimo, iż samica jest znacznie większa od samca, nie różni się od niego w upierzeniu. Głowa, szyja, wąs, wierzch ciała są ciemne. Spód jasny z podłużnymi plamami. Ochronie do 500 m od gniazda podlegają jego stanowiska.

© starmaro - Fotolia.com

Nazwa gatunku

Sokół wędrowny

Nazwa łacińska

Falco peregrinus

Synonimy

Falco pelegrinoides

Nazwy obce

angielska: Peregrine Falcon
niemiecka: Wanderfalke
czeska: Sokol stěhovavý
francuska: Faucon pèlerin
hiszpańska: Halcón peregrino

Pierwsze opisanie gatunku

Tunstall, 1771

Obszar występowania

Europa - tak; Polska - tak;
Azja - tak;
Afryka - tak;
Ameryka Północna - tak;
Ameryka Południowa - tak;
Ameryka Środkowa - nie;
Australia - tak;
Antarktyda - nie;

Legenda

Obszary całorocznego występowania
Obszary gniazdowania
Obszary zimowania

Wielkość

Długość: od 40 cm do 50 cm
Rozpiętość skrzydeł: od 90 cm do 120 cm.
Ciężar: od 650 g do 1.1 kg

Systematyka

Domena: Eukarionty (Eukaryota)
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Ptaki (Aves)
Rząd: Drapieżne (Falconiformes)
Rodzina: Sokołowate (Falconidae)

Głos

Przy gnieździe samiec wydaje odgłosy "gek-kek-kek", zaś podczas lotu "kwik-kiwik".

Występowanie i środowisko

Sokoły wędrowne są kosmopolityczne. Zamieszkują lasy, góry, duże miasta. Jeszcze niedawno w Polsce był liczny, obecnie skrajnie nieliczny.

Tryb życia i zachowanie

Dorosłe osobniki zwykle są osiadłe, młode i osobniki z północy są wędrowne.

To wytrawny lotnik. Potrafi nurkować w powietrzu pionowo w dół ze złożonymi skrzydłami przez kilkaset metrów. Podczas zwykłego lotu nie wyróżnia się charakterystycznymi ruchami.

Pożywienie

Poluje na średniej wielkości ptaki. Zdobycz chwyta wyłącznie w powietrzu, głównie gołębie, szpaki, drozdy, krukowate, mewy i brodzące.

Rozmnażanie

Nie buduje gniazd, tylko zajmuje opuszczone przez inne ptaki lub gnieździ się w szczelinach skalnych, na murze. Okres lęgowy przypada na marzec-kwiecień. Samica raz w roku znosi od 2 o 5 jaj, które wysiaduje przez 30 dni. Młode przebywają w gnieździe przez 40 dni. Są rzekomymi gniazdownikami. Pokryte są białym puchem.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce jest objęty całkowitą ochroną prawną.

Ciekawostki

Istnieją w naszym kraju specjalne programy ochrony sokołów. Można też śledzić na żywo w kilku miejscach w kraju losy sokolich rodzin dzięki kamerom umieszczonym w miejscach lęgowych. Więcej informacji znajdziesz a stronie: http://webcam.peregrinus.pl/pl/podglad-gniazd-na-zywo.

Sokół wędrowny jest jednym z najbardziej cenionych ptaków w sokolnictwie. Sokolnictwo to jedna ze starszych gałęzi łowiectwa, w której do polowań używa się różnych sokołów, orłów i innych ptaków. Tylko w niewielkim stopniu sokolnictwo jest dziś kultywowane. Należy nadmienić, że dziś nie można odławiać w naturze ptaków do celów łowieckich.

Pytania

Jaką sokół wędrowny rozwija prędkość?

Sokół spada na swoją ofiarę z prędkością nawet 300 km/h. Sokół wędrowny po prostu spada na ofiarę z góry z lekko odchylonymi skrzydłami. Sama obecność sokoła w okolicy budzi wśród ptaków panikę.

Ile jest sokołów wędrownych w Polsce?

Populację sokoła wędrownego w Polsce szacuje się na kilkanaście par lęgowych.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2013-06-27, GAT-629