Sokołowate

Sokołowate (Falconidae) to rodzina ptaków z rzędu drapieżnych. Rodzina ta liczy dziś 64 gatunki, z czego w Polsce można spotkać 9 gatunków. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest w Ameryce Południowej.

Gatunki sokołowatych można podzielić na dwie charakterystyczne grupy ptaków: karakary (do których zaliczamy także trębacze) i sokoły (zaliczamy do nich także sokoliki, pustułki, rarogi i kobczyki).

Sokołowate mają charakterystyczny dziób - krótki i silnie zagięty z ostrym wyrostkiem na krajcach, zwanym "zębem". Mają ostro zakończone skrzydła, dzięki czemu bardzo szybko latają (nawet 180 km/h). Samice są dużo większe od samców. Upierzenie szare, brązowe, czarno-białe, spód ciała zwykle jasny, często z prążkami lub innym deseniem.

Występowanie i środowisko

Są obecne na całym świecie. Nie występują jedynie na Antarktydzie oraz w lasach równikowych w Afryce. Zajmują najróżniejsze środowiska.

Tryb życia i zachowanie

Są to ptaki aktywne w dzień. Są bardzo szybkimi lotnikami.

Rozmnażanie

Jaja składają raz w roku w liczbie 1-7. Zajmują zwykle stare gniazda innych ptaków albo gnieżdżą się na skale. Karakary budują luźne konstrukcje z patyków. Wysiadywanie trwa 28-35 dni. Pisklęta mają kolejno dwie szaty. Pisklęta są gniazdownikami, opiekuje się nimi samica, samiec dostarcza pokarmu.

Pożywienie

Zjadają kręgowce lądowe i owady. Większość sokołowatych chwyta zdobycz w powietrzu. Niektóre karakary zjadają padlinę i pokarm roślinny.

Ochrona i zagrożenia

Karakara meksykańska została uznana za wymarłą, 4 gatunki sokołowatych uznaje się za narażone. Zanieczyszczenia środowiska, szczególnie środkami DDT, ma bardzo duży wpływ na liczebność ptaków tej rodziny, gdyż zmienia strukturę skorupy jaj, które zapadają się pod ciężarem samicy podczas wysiadywania.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)


Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.


Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:


Inne gatunki

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

123456789101112

Opis

       Przeloty przez Polskę drzemlika.
          Przylot do Polski kobczyka.
          Okres rozrodu kobczyka.
          Kobczyk odlatuje na zimowiska.
    Okres występowania kobuza w Polsce.
          Trwa okres lęgowy u kobuza w Polsce.
          Przeloty pustułeczki.
           Samica pustułeczki składa jaja.
Okres występowania pustułki w Polsce.
Możliwa obserwacja raroga w Polsce podczas migracji.
         W tym okresie samica raroga znosi jaja.
          Sokół skalny przystępuje do lęgów.
         Sokół wędrowny składa i wysiaduje jaja.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

PL
- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.
PL - wtórnie
- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.
PL - obserwacje dawne
- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.
PL - hodowla
- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny
- 3 000 001 - 30 000 000
Liczny
- 300 001 - 3 000 000
Średnio liczny
- 30 001 - 300 000
Nieliczny
- 3001 - 30 000
Bardzo nieliczny
- 301 - 3 000
Skrajnie nieliczny
- 1 - 300

Status

Lęgowy
- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.
Lęgowy sporadycznie
- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.
Przelotny/przylatujący
- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.
Zalatujący
- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.
Zalatujący wyjątkowo
- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

 ! 
- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.


Powiązane quizy

Ptaki Polski — quiz

Liczba pytań: 30
Quiz szkolny
Średni wynik:
20.94 / 69.8%
2024-01-18



Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
  • Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Czy ptaki się kąpią?
Zimą często dokarmiamy nasze ptaki. Czy jednak równie dobrze pamiętamy o nich latem? Wówczas również można im pomóc przetrwać trudne okresy suszy i wysokich temperatur.
Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?
To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?
Największe gniazda ptaków
Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.
Jak dokarmiać ptaki?
Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?
Najmniejsze ptaki na świecie
Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?
Największe ptaki na świecie
Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-205
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-04



Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.