Walenie

Walenie (Cetacea) to rząd ssaków, które żyją wyłącznie w środowisku wodnym i nie są zdolne do poruszania się na lądzie. Zaliczamy do nich dwa podrzędy: fiszbinowce i zębowce. Wyróżniamy jeszcze jeden podrząd: Archaeoceti, do którego zaliczamy wymarłe już gatunki. Rząd waleni liczy dziś 69 gatunków w 12 rodzinach. W Bałtyku obserwowano 11 gatunków, stale żyje tylko jeden gatunek - morświn.

Atlas

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych, opisujących rodziny z wybranego rzędu. Ciemniejsze kafelki oznaczają ważniejsze, bardziej znane rodziny.

Filtry

Użyj poszczególnych filtrów, aby ustalić odpowiednią kolejność wyświetlania rodzin.

Sortuj według:
Ukryj obce rodziny
Ukryj polskie rodziny

Delfinowate
Delfinowate
Delphinidae


Liczba gatunków: 39
Liczba gatunków w Polsce: 2
Iniowate
Iniowate
Iniidae


Liczba gatunków: 3
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Kaszalotowate
Kaszalotowate
Physeteridae


Liczba gatunków: 1
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Kogiowate
Kogiowate
Kogiidae


Liczba gatunków: 2
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Morświnowate
Morświnowate
Phocoenidae


Liczba gatunków: 7
Liczba gatunków w Polsce: 1
Narwalowate
Narwalowate
Monodontidae


Liczba gatunków: 2
Liczba gatunków w Polsce: 1
Płetwalowate
Płetwalowate
Balaenopteridae


Liczba gatunków: 8
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Pływaczowate
Pływaczowate
Eschrichtiidae


Liczba gatunków: 1
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Suzowate
Suzowate
Platanistidae


Liczba gatunków: 2
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Walenikowate
Walenikowate
Neobalaenidae


Liczba gatunków: 1
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Walowate
Walowate
Balaenidae


Liczba gatunków: 4
Liczba gatunków w Polsce: nie występują
Zyfiowate
Zyfiowate
Ziphiidae


Liczba gatunków: 23
Liczba gatunków w Polsce: nie występują


Występowanie i środowisko

Występują w oceanach i morzach całego świata, a także w niektórych rzekach i jeziorach.

Tryb życia i zachowanie

Walenie potrafią szybko pływać (do 48 km/h). Odbywają dalekie wędrówki w oceanach.


Morfologia i anatomia

Są to największe zwierzęta jakie dziś i kiedykolwiek żyły na ziemi, gdyż osiągają rozmiar 30 metrów i wagę 135 ton. Z wyglądu przypominają ryby. Kończyny są przekształcone w płetwy. Płetwa ogonowa, która stanowi główny narząd ruchu jest ustawiona poziomo, odwrotnie niż u ryb. Czasami na grzbiecie fałd skórny tworzy płetwę grzbietową. Bark owłosienia (zdarzają się włosy w okolicach pyska). Walenie pojawiły się w eocenie i pochodzą od ssaków lądowych.

Podskórna warstwa tłuszczu stanowi izolację cieplną. U wielorybów ma ona grubość nawet 70 cm. Kości mają gąbczastą budowę, są przesycone tłuszczem, są bardzo lekkie. U zębowców występują proste zęby, u fiszbinowców zęby nie występują, za to z podniebienia wykształciła się rogowa substancja, która służy do odcedzania z wody pokarmu, nazywana fiszbinem. Jelita są długie i przystosowane do trawienia pokarmu połkniętego w całości. Otwory nosowe umiejscowione są na czubku głowy, są zwykle zamknięte i otwierają się, gdy zwierzę się wynurza aby zaczerpnąć powietrza. Zaskakuje mała objętość płuc. Tlen magazynowany jest w mięśniach, które zawierają dużą ilość mioglobiny. Układ oddechowy i układ krążenia jest przystosowany do długich, prawie godzinnych zanurzeń, jak i do zanurzeń na głębokość nawet 1000 metrów. Zapasy tlenu są też podczas oddychania niezwykle szybko odtwarzane. Mózg jest niezwykle mocno rozwinięty. Walenie mają słaby wzrok i węch. Słuch jest najsilniejszym zmysłem. Wykorzystują echolokację.

Rozmnażanie

Samice rodzą zwykle jedno, dobrze rozwinięte młode. Mleko zawiera 50% tłuszczu. Matka wstrzykuje mleko do pyska małego.

Pożywienie

Orki są drapieżnikami i polują na inne ssaki i ptaki wodne oraz duże ryby. Pozostałe zębowce żywią się rybami i głowonogami. Fiszbinowce odżywiają się planktonem, który odzyskują z "przesiewania" za pomocą fiszbinu wody.

Ochrona i zagrożenia

Wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem. Należą do nich: Lipotes vexillifer, Platanista minor, Balaenoptera musculus, Megaptera novaeanglie, Balaena glacialis, Balaena mysticetus.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)

Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)


Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Niektóre walenie potrafią nurkować na głębokość 1000 metrów!

Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus) to największy ssak żyjący obecnie i w przeszłości na świecie.


Kalendarz przyrody

123456789101112

Opis

      Białucha arktyczna: Rodzą się cielęta białuchy.
         Delfin zwyczajny: Rodzą się delfiny zwyczajne.
       Delfinowiec białonosy: Rodzą się cielęta delfina białonosego.
        Morświn zwyczajny: Trwa okres godowy morświnów
         Morświn zwyczajny: Rodzą się młode morświny
          Płetwal zwyczajny: Rodzą się finwale.
Pokaż tylko bieżące wydarzenia


Czy tylko nietoperze używają echolokacji?

Czy tylko nietoperze używają echolokacji?

Echolokacja jest to zdolność do określania położenia obiektów w przestrzeni na podstawie echa akustycznego. Czy tylko nietoperze widzą w ciemności w ten sposób?


Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
  • Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz - Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
  • pod red. Kazimierza Kowalskiego - Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
  • Praca zbiorowa - Encyklopedia zwierząt Ssaki, ISBN 83-85-85152-05-9, Elipsa 1991
  • Alfred Brehm - Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963

© medianauka.pl, 2014-01-09, RZAD-38
Data aktualizacji artykułu: 2022-09-10




Niektóre treści nie są dostosowane do Twojego profilu. Jeżeli jesteś pełnoletni możesz wyrazić zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych. W ten sposób będziesz miał także wpływ na rozwój naszego serwisu.
©® Media Nauka 2008-2023 r.