Dzierzby

Dzierzby (Laniidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Rodzina ta liczy dziś 30 gatunków w 3 rodzajach. W Polsce mamy 5, a w Europie 6 gatunków.

Wygląd

Ptaki z tej rodziny charakteryzuje mocny, zgięty na końcu dziób haczykowato. Na szczęce górnej znajduje się występ ("ząb"). Mają krótkie skrzydła, zaokrąglone, długi, schodkowany ogon. Kolorystyka upierzenia czarno-biała, czasem z rdzawymi plamami.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Dzierzba czarnoczelna PL Lęgowy sporadycznie Zalatujący Skrajnie nieliczny  ! 

Lanius minor

Dzierzba czarnoczelna (Lanius minor) to gatunek ptaka z rodziny dzierzb, podobny nieco do srokosza, od którego różni się mniejszymi rozmiarami i czarnym upierzeniem czoła. Na skrzydle widoczne jest białe lusterko, a na ogonie białe obszary.

Dzierzba pustynna PL Zalatujący

Lanius isabellinus

Dzierzba pustynna (Lanius isabellinus) to gatunek ptaka z rodziny dzierzb, podobny do gąsiorka. Wierzch jest brązowo-szary, spód płowy, ogon rdzawy.

Dzierzba rudogłowa PL Lęgowy sporadycznie Zalatujący Skrajnie nieliczny

Lanius senator

Dzierzba rudogłowa, rudogłówka (Lanius senator) to gatunek ptaka z rodziny dzierzb z charakterystyczna rudą plamą na głowie i potylicy. Poluje na większe owady, czasem na małe kręgowce.

Dzierzba zmienna

Lanius schach

Dzierzba zmienna ma zaokrąglony ogon o dość dużej długości. Przez czoło i oczy biegnie szeroka, czarna maska. Wierzch głowy i tułowia jest szary. Barkówki, spód, cześć brzucha są rdzawe, reszta biaława.

Gąsiorek PL Lęgowy Średnio liczny  ! 

Lanius collurio

Gąsiorek jest najliczniejszym przedstawicielem dzierzb w Polsce. U samca kuper i wierzch głowy są popielate, plecy rdzawe, od dzioba do karku przez oczy biegnie gruba, czarna pręga. Maska ta może być mniej wyraźna.

Srokosz PL Lęgowy Nieliczny

Lanius excubitor

Srokosz jest największym przedstawicielem dzierzb w Polsce. Przez oczy biegnie czarna maska. Czarny jest też ogon z białym obrzeżem i skrzydła. Na skrzydle znajduje się białe lusterko.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• Dzierzbal kreskowany (Corvinella corvina)
• Dzierzbal srokaty (Corvinella melanoleuca)
• Białoczub maskowy (Eurocephalus anguitimens)
• Białoczub białorzytny (Eurocephalus ruppelli)
• Dzierzbokos (Lanioturdus torquatus)
• Dzierzba wschodnia (Lanius bucephalus)
• Dzierzba sawannowa (Lanius cabanisi)
• Dzierzba białobarkowa (Lanius collaris)
• Dzierzba birmańska (Lanius collurioides)
• Dzierzba brązowa (Lanius cristatus)
• Dzierzba żałobna (Lanius dorsalis)
• Dzierzba srokoszowata (Lanius excubitorius)
• Dzierzba rdzawa (Lanius gubernator)
• Dzierzba siwa (Lanius ludovicianus)
• Dzierzba białoskrzydła (Lanius mackinnoni)
• Dzierzba śródziemnomorska (Lanius meridionalis)
• Dzierzba zatokowa (Lanius newtoni)
• Dzierzba białoczelna (Lanius nubicus)
• Dzierzba białorzytna (Lanius somalicus)
• Dzierzba rdzawogrzbieta (Lanius souzae)
• Dzierzba klinosterna (Lanius sphenocercus)
• Dzierzba tygrysia (Lanius tigrinus)
• Dzierzba rdzawoboczna (Lanius validirostris)
• Dzierzba maskowa (Lanius vittatus)
• Nikator żółtorzytny (Nicator gularis)
• Nikator żółtogardły (Nicator vireo)
• Gołogłów (Pityriasis gymnocephala)
• Czołoczub żółtogłowy (Prionops alberti)
• Czołoczub płowobrzuchy (Prionops caniceps)
• Czołoczub czerwonodzioby (Prionops gabela)
• Czołoczub żółtooki (Prionops plumata)
• Czołoczub duży (Prionops poliolopha)
• Czołoczub czerwonooki (Prionops retzii)
• Czołoczub modrooki (Prionops scopifrons)
• Dzierzbik białobrewy (Telephorus bocagei)
• Dzierzbik zmienny (Telephorus dohertyi)
• Dzierzbik czarnouchy (Telephorus kupeensis)
• Dzierzbik różnobarwny (Telephorus multicolor)
• Dzierzbik czarnoczelny (Telephorus nigrifrons)
• Dzierzbik oliwkowy (Telephorus olivaceus)
• Dzierzbik czterobarwny (Telephorus quadricolor)
• Dzierzbik zielony (Telephorus viridis)
• Dzierzbik żółtogardły (Telephorus zeylonus)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują Afrykę (tu są najbardziej pospolite), Eurazję, Amerykę Północną. Zamieszkują otwarte tereny. Są to sawanny, tereny rolnicze, rzadkie zadrzewienia, sady, łąki.

Tryb życia i zachowanie

Dzierzby zdobycz nabijają na kolce, gałązki, druty, gromadząc w ten sposób zapasy.

Rozmnażanie

Gniazda są otwarte, budowane na drzewie. Samica raz w roku składa 3-7 jaj, które zwykle wysiaduje przez 12-16 dni. Młode pozostają w gnieździe przez 12-20 dni.

Pożywienie

Zjadają owady, niektóre gatunki odżywiają się także małymi ssakami, ptakami i gadami.

Ochrona i zagrożenia

Dzierzba zatokowa jest krytycznie zagrożona wyginięciem.

Ciekawostki

Dzierzby mają zwyczaj nabijania zdobyczy na kolec i rozrywania jej. Dotyczy to owadów i kręgowców. W en sposób dzierzby tworzą też swoiste spiżarnie do których wracają regularnie.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-188