Zimorodki, zimorodkowate

Zimorodki, zimorodkowate (Alcedinidae) to rodzina ptaków z rzędu kraskowatych. Rodzina ta liczy dziś 14 rodzajów i 86 gatunków. W Polsce żyje 1 gatunek, odnotowano także drugi - rybaczka srokatego.

Wygląd

Wszystkie gatunki charakteryzuje krępa budowa ciała, duża głowa i długi, silny dziób. Ogon i skrzydła są krótkie, nogi bardzo krótkie. Zwykle jaskrawo ubarwione. Wierzch ciała jest zwykle ubarwiony na niebiesko, spód czerwonawy. Samce są nieco większe od samic, ale upierzenie jest zwykle takie samo.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Ceyx azureus

Ceyx azureus

Ceyx azureus to gatunek ptaka z rodziny zimorodkowatych, występującego w Australii. Jak wiele zimorodków ptak ten ma długi, ostry dziób. Ubarwienie z wierzchu oraz głowy lazurowe, od spodu pomarańczowe.

Kakabura modroskrzydła

Dacelo leachii

Kakabura modroskrzydła to przedstawiciel zimorodków pochodzący z Australii, Papui i Nowej Gwinei. Ma bardzo dużą głowę, długi i silny dziób. Głowa biała z czarnym kreskowaniem.

Kukabura chichotliwa

Dacelo novaeguineae

Kukabura chichotliwa (Dacelo novaeguineae) to gatunek ptaka z rodziny zimorodków. Ptak ten ma dużą głowę i dość masywny dziób, którego górna część jest ciemna, a dolna jasna. Wierzch jest brunatny z niebieskimi plamami.

Łowiec kameruński

Halcyon malimbica

Łowiec kameruński (Halcyon malimbica) to gatunek ptaka z rodziny zimorodków o dość masywnej budowie ciała. Dziób duży, silny, czerwono-czarny. Wierzch głowy szarawy, przez oko biegnie czarna opaska.

Rybaczek rdzawy

Chloroceryle inda

Rybaczek rdzawy (Chloroceryle inda) to gatunek ptaka z rodziny zimorodków. Wierzch ciemnozielony. Skrzydła i ogon z białymi plamkami. Spód czerwono-pomarańczowy. Na szyi żółta obroża. Od nasady dzioba biegnie żółtawa brew.

Rybaczek srokaty PL - obserwacje dawne

Ceryle rudis

Rybaczek srokaty (Ceryle rudis) to gatunek ptaka z rodziny zimorodków. Upierzenie czarno-białe. Spód jest biały. Na piersi widoczne 2 czarne przepaski. Na głowie wyraźny czubek. Dziób silny i długi, czarny.

♂

Rybaczek zielony

Chloroceryle americana

Rybaczek zielony (Chloroceryle americana) to gatunek ptaka z rodziny zimorodków. Ma krępą budowę ciała, krótki ogon. Ma długi, szablasty dziób. Samiec ma ciemnozielone upierzenie z wierzchu, rdzawo-kasztanową pierś.

Zimorodek PL Lęgowy Nieliczny !

Alcedo atthis

Zimorodek to jeden z najbarwniejszych polskich ptaków. Po zdobycz nurkuje pod wodę. Ma krępą budowę ciała, długi dziób,krótki ogon i bardzo krótkie, czerwone nogi. Na policzkach plama pomarańczowa i biała.

Zimorodek błękitny

Alcedo coerulescens

Zimorodek błękitny (Alcedo coerulescens) to gatunek ptaka z rodziny zimorodków. Upierzenie błękitne z białym spodem, gardłem polem z boku karku i pomiędzy nasadą dzioba oraz okiem. Ogon krótki.

Zimorodek modropierśny

Alcedo euryzona

Zimorodek modropierśny (Alcedo euryzona) to gatunek ptaka z rodziny zimorodkowatych. Ma piękne ubarwienie. Spód jasny z żółtopomarańczowym nalotem, na karku kremowa plama, wierzch głowy i skrzydeł ciemny z delikatnym niebieskim kreskowaniem.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

Krasnogłów wąsaty (Actenoides bougainvillei)
Łowiec zielonogłowy (Actenoides concreta)
Łowiec plamisty (Actenoides lindsayi)
Łowiec białogardły (Actenoides monacha)
Krasnogłów białogardły (Actenoides monachus)
Krasnogłów łuskowany (Actenoides princeps)
Zimorodek lazurowy (Alcedo azureus)
Zimorodek malachitowy (Alcedo cristata)
Zimorodek duży (Alcedo hercules)
Zimorodek białobrzuchy (Alcedo leucogaster)
Zimorodek granatowy (Alcedo meninting)
Zimorodek białoczelny (Alcedo pusilla)
Zimorodek lśniący (Alcedo quadribrachys)
Zimorodek turkusowy (Alcedo semitorquata)
Zimorodek czarnodzioby (Alcedo vintsioides)
Łowiec biało-niebieski (Caridonax fulgida)
Zimorodek srebrzysty (Ceyx argentatus)
Zimorodek obrożny (Ceyx cyanopectus)
Zimorodek orientalny (Ceyx erithacus)
Zimorodek pąsowy (Ceyx fallax)
Zimorodek karłowaty (Ceyx lecontei)
Zimorodek zmienny (Ceyx lepidus)
Zimorodek madagaskarski (Ceyx madagascariensis)
Zimorodek filipiński (Ceyx melanurus)
Zimorodek malutki (Ceyx pictus)
Zimorodek atolowy (Ceyx websteri)
Rybaczek mały (Chloroceryle aenea)
Rybaczek amazoński (Chloroceryle amazona)
Łowiec liliowy (Cittura cyanotis)
Szuflodziób (Clytoceyx rex)
Kukabura rdzawobrzucha (Dacelo gaudichaud)
Kukabura łuskowana (Dacelo tyro)
Łowiec brązowogłowy (Halcyon albiventris)
Łowiec białogrzbiety (Halcyon albonotata)
Łowiec brązowoskrzydły (Halcyon amauroptera)
Łowiec rudawy (Halcyon australasia)
Łowiec czekoladowy (Halcyon badia)
Łowiec niebieskoskrzydły (Halcyon capensis)
Łowiec kreskowany (Halcyon chelicuti)
Łowczyk obrożny (Halcyon chloris)
Łowiec cynamonowy (Halcyon cinnamomina)
Łowiec płomienny (Halcyon coromanda)
Łowiec brązowoszyi (Halcyon cyanoventris)
Łowiec molucki (Halcyon diops)
Łowiec ciemny (Halcyon enigma)
Łowiec białoszyi (Halcyon farquhari)
Łowiec żałobny (Halcyon funebris)
Łowiec rudobrewy (Halcyon gambieri)
Łowiec maskowy (Halcyon godeffroyi)
Łowiec lazurowy (Halcyon lazuli)
Łowiec szarogłowy (Halcyon leucocephala)
Łowiec różoworzytny (Halcyon leucopygia)
Łowiec leśny (Halcyon macleayii)
Łowiec górski (Halcyon megarhyncha)
Łowiec czarnodzioby (Halcyon melanorhyncha)
Łowiec niebiesko-czarny (Halcyon nigrocyanea)
Łowiec czarnogłowy (Halcyon pileata)
Łowiec rdzaworzytny (Halcyon pyrrhopygia)
Łowiec płaskodzioby (Halcyon recurvirostris)
Łowiec rdzawoszyi (Halcyon ruficollaris)
Łowiec czczony (Halcyon sancta)
Łowczyk białogłowy (Halcyon saurophaga)
Łowiec jasny (Halcyon senegalensis)
Łowiec namorzynowy (Halcyon senegaloides)
Łowiec krasnodzioby (Halcyon smyrnensis)
Łowiec żółtodzioby (Halcyon torotoro)
Łowiec białobrewy (Halcyon tuta)
Łowiec polinezyjski (Halcyon venerata)
Łowiec złotobrewy (Halcyon winchelli)
Łowik (Lacedo pulchella)
Rybaczek popielaty (Megaceryle alcyon)
Rybaczek żałobny (Megaceryle lugubris)
Rybaczek wielki (Megaceryle maxima)
Rybaczek obrożny (Megaceryle torquata)
Łowiec hakodzioby (Melidora macrorrhina)
Sterowik niebieskobrzuchy (Tanysiptera carolinae)
Sterowik brązowy (Tanysiptera danae)
Sterowik wstęgosterny (Tanysiptera ellioti)
Sterowik duży (Tanysiptera galatea)
Sterowik białobrzuchy (Tanysiptera hydrocharis)
Sterowik czerwonobrzuchy (Tanysiptera nympha)
Sterowik łuskowany (Tanysiptera riedelii)
Sterowik białogrzbiety (Tanysiptera sylvia)
Łowczyk rudobrewy (Todirhamphus gambieri)
Łowczyk maskowy (Todirhamphus godeffroyi)
Łowczyk czczony (Todirhamphus sanctus)

Występowanie i środowisko

Występują prawie na całej kuli ziemskiej poza polarnymi rejonami. Największe zróżnicowanie gatunków jest na Nowej Gwinei i okolicznych wyspach. Żyją w pobliżu zbiorników wodnych, żyją w lasach równikowych, zajmują też ogrody, lasy górskie, pustynie i półpustynie, oceaniczne wyspy.

Tryb życia i zachowanie

Prowadzą zwykle samotniczy tryb życia. Niektóre zimorodki potrafią wyjąć zdobycz z głębokości 2 m pod wodą, rzucając się w wodę z wysokości 2-3 m. Z wody wydostaje się trzepocząc skrzydłami prawie po tym samym torze, po którym wpadał do wody. Podczas godów przejawiają zachowania terytorialne.

Morfologia i anatomia

Zimorodkowate mają bardzo dobry wzrok. W siatkówce znajdują się dwie jamki z gęsto upakowanymi czopkami. Pola widzenia obu oczu zachodzą na siebie, co umożliwia widzenie trójwymiarowe. Jedna jamka widzi stereoskopowo z przodu, druga obejmuje pole widzenia z boku. Oczy rybaczka popielatego są czułe na bliski ultrafiolet. Podczas nurkowania zimorodki zasłaniają oczy trzecią powieką, którą nazywamy migotką lub błoną migawkową.

Rozmnażanie

Zimorodki są monogamiczne. Gnieżdżą się w norach samodzielnie wygrzebanych w skarpie, termitierach lub dziuplach. Samica składa zwykle od 2 do 4 białych jaj. Gatunki tropikalne nawet 10 jaj. Wysiaduje je samiec i samica przez 18-22 dni. Pisklęta są gniazdownikami. Przebywają w gnieździe około 20-30 dni.

Pożywienie

Zjadają pokarm zwierzęcy: naziemne stawonogi, małe kręgowce, są to na ogół owady wodne i ryby. Zdobycz najczęściej wyławiają z wody.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożone są gatunki: łowczyk rudobrewy (Todirhamphus gambieri) i łowczyk maskowy (Todirhamphus godeffroyi), sterowik wstęgosterny (Tanysiptera ellioti) jest zagrożony, 9 innych gatunków ma status narażony.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			●									Zimorodek: Zimorodki mają okres lęgowy.
		▸										Zimorodek: Trwają zaloty u zimorodków. Samiec nawołuje samicę, która podlatuje do samczyka. Ten rzuca się za nią w powietrze i ją przez chwilę ściga. Potem powraca na swoje miejsce.
										●		Zimorodek: zimorodki zaczynają migrować. Niektóre odlatują na północ, inne przylatują z północy.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.