Spis treści:

Dzioborożce

Dzioborożce (Bucerotidae) to rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych. Rodzina ta liczy dziś 53 gatunki.

Wygląd

Wszystkie dzioborożce mają bardzo duży, zgięty dziób z rogowym kaskiem, zbudowany z gąbczastej tkanki kostnej. Jest więc bardzo lekki. Skrzydła są silne, ogon długi. Nogi są zwykle krótkie. Ma dobrze rozwinięte rzęsy, co jest rzadkością u ptaków. Często na głowie lub na karku znajduje się czubek. Ubarwienie samca i samicy jest takie samo, różnią się kształtem dzioba. Ubarwienie zwykle czarne lub brązowe. Na ogonie lub skrzydłach oraz tułowiu zwykle jasne plamy. Samce o około 10% większe od samic, mają też dłuższe dzioby.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Dzioborożec białodzioby

Anthracoceros malayanus

Dzioborożec białodzioby pochodzi z Indonezji. Ma biały dziób i kask, czarne upierzenie. Prowadzi nadrzewny tryb życia. Jest owocożerny. Samica składa jaja i zamurowuje się w środku.

Dzioborożec bruzdodzioby

Rhabdotorrhinus exarhatus

Dzioborożec bruzdodzioby pochodzi z Indonezji. Ma bardzo kolorowy, ogromny dziób i kask, czarne upierzenie za wyjątkiem ogona, głowy i podgardla. Samica na czas wysiadywania jaj i wychowania piskląt zamurowuje się w dziupli.

Dzioborożec długoczuby

Berenicornis comatus

Dzioborożec długoczuby (Berenicornis comatus) to gatunek dużego ptaka z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarno-białe. Na głowie duży, charakterystyczny, biały czub. Ogon biały. Wokół oka niebieskawa skóra. Dziób potężny, wygięty w dół.

Dzioborożec karbodzioby

Rhyticeros plicatus

Dzioborożec karbodzioby (Rhyticeros plicatus) to gatunek ptaka z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne poza białym gardłem i ogonem. Samiec ma kasztanową głowę i szyję.

Dzioborożec maskowy

Penelopides panini

Dzioborożec maskowy (Penelopides panini) to gatunek dzioborożca. Upierzenie czarno-białawe. Na głowie czarna lub żółtawa, biaława maska wokół i poniżej czerwonego oka. Dziób duży, brązowy z poprzecznymi, jasnymi pręgami.

Dzioborożec orientalny

Anthracoceros coronatus

Dzioborożec orientalny (Anthracoceros coronatus) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarno-białe, przy czym biały jest spód, plamy na policzkach, część piór na skrzydłach.

Dzioborożec palawański

Anthracoceros marchei

Dzioborożec palawański to występujący endemicznie na Filipinach piękny dzioborożec. Ma biały, ogromny dziób i kask, czarne upierzenie za wyjątkiem ogona, głowy i podgardla. Zamieszkuje lasy mangrowe. Gatunek ten jest narażony na wymarcie.

Dzioborożec perukowy

Anorrhinus galeritus

Dzioborożec perukowy (Anorrhinus galeritus) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne poza białymi elementami na głowie (obszar wokół oczy i gardło) oraz niebieską otoczką oka. Długi ogon do połowy jest jaśniejszy.

Dzioborożec rdzawogłowy

Buceros hydrocorax

Dzioborożec rdzawogłowy (Buceros hydrocorax) to gatunek ptaka z rodziny dzioborożców. Szyja i głowa poza częścią twarzową, tylna część rdzawa z jaśniejszym gardłem.

Dzioborożec srebrnolicy

Bycanistes brevis

Dzioborożec srebrnolicy (Ceratogymna brevis) to piękny ptak z rodziny dzioborożców. Ma imponujący dziób z jeszcze bardziej niesamowitym kaskiem w kolorze jasnobrązowo-szarym. Upierzenie fioletowo-niebieskawe z metalicznym połyskiem.

Dzioborożec trąbiący

Bycanistes bucinator

Dzioborożec trąbiący (Bycanistes bucinator) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne z wierzchu, białe od spodu. Wokół oczu czerwone pole. Dziób zakrzywiony w dół z pokaźnym kaskiem rogowym.

Dzioborożec wielki

Buceros bicornis

Dzioborożec wielki, homraj (Buceros bicornis) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne poza podwójną, białą przepaską na skrzydłach. Ogon żółtobiały z czarną przepaską. Szyja, dziób i fragment brzusznej strony żółtawe.

♂

♀

Dzioboróg abisyński

Bucorvus abyssinicus

Dzioboróg abisyński (Bucorvus abyssinicus) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne. Wokół oczu szaroniebieski obszar. Samiec ma czerwone korale na podgardle, samica zaś w kolorze skóry wokół oka.

Dzioboróg kafryjski

Bucorvus leadbeateri

Dzioboróg kafryjski to jeden z dwóch gatunków naziemnych dzioborożców. Żyje w Afryce. Ma czarne upierzenie z jasnymi fragmentami na skrzydłach. Dziób długi, czarny i bardzo mocny.

Toko białogrzbiety

Tockus erythrorhynchus

Toko białogrzbiety (Tockus erythrorhynchus) to ptak z rodziny dzioborożców o czarno-białym upierzeniu z przewagą białego, potężnym, czerwonawym dziobie, wygiętym w dół.

Toko ciemny

Lophoceros bradfieldi

Toko ciemny (Lophoceros bradfieldi) to gatunek ptaka z rodziny dzioborożców. Upierzenie z wierzchu brązowe. Pióra mają jaśniejsze skraje. Spód jasny. Dziób wielki, czerwonopomarańczowy.

Toko czarnogłowy

Lophoceros alboterminatus

Toko czarnogłowy (Lophoceros alboterminatus) to ptak z rodziny dzioborożców o czarno-białym upierzeniu, potężnym, czerwonawym dziobie z rogowym kaskiem.

♂

Toko nosaty

Lophoceros nasutus

Toko nosaty (Lophoceros nasutus) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie szaro-brązowe, białawe od spodu. Dziób wygięty w dół, szary z żółto-białą plamą u samca i żółtą górną częścią i czerwonym końcem u samicy.

Toko żałobny

Lophoceros fasciatus

Toko żałobny (Lophoceros fasciatus) to ptak z rodziny dzioborożców o masywnym, czarno-żółtym, lekko zakrzywionym dziobie. Upierzenie od spodu białe, z wierzchu, na szyji i głowe czarne. Długi, prostokątny ogon.

Toko żółtodzioby

Tockus flavirostris

Toko żółtodzioby (Tockus flavirostris) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarno-białe, skrzydła upstrzone białymi plamami. Dziób bardzo duży, żółty z pomarańczowymi plamami, wygięty w łuk.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

dzioborożec rudy (Aceros nipalensis)
dzioborożec asamski (Anorrhinus austeni)
dzioborożec rdzawobrzuchy (Anorrhinus tickelli)
dzioborożec białobrzuchy (Anthracoceros albirostris)
dzioborożec czarny (Anthracoceros montani)
dzioborożec żałobny (Buceros rhinoceros)
dzioborożec białosterny (Bycanistes albotibialis)
dzioborożec żółtodzioby (Bycanistes cylindricus)
dzioborożec piskliwy (Bycanistes fistulator)
dzioborożec baniastoczoły (Bycanistes subcylindricus)
dzioborożec modrokoralowy (Ceratogymna atrata)
dzioborożec niebieskolicy (Ceratogymna elata)
dzioborożec białoczuby (Horizocerus albocristatus)
dzioborożec białobrewy (Horizocerus hartlaubi)
toko brunatny (Lophoceros camurus)
toko srokaty (Lophoceros hemprichii)
toko płowy (Lophoceros pallidirostris)
dzioborożec indyjski (Ocyceros birostris)
dzioborożec cejloński (Ocyceros gingalensis)
dzioborożec szary (Ocyceros griseus)
dzioborożec białogardły (Rhabdotorrhinus corrugatus)
dzioborożec jasnogłowy (Rhabdotorrhinus leucocephalus)
dzioborożec kasztanowogłowy (Rhabdotorrhinus waldeni)
hełmoróg (Rhinoplax vigil)
dzioborożec hełmiasty (Rhyticeros cassidix)
dzioborożec sumbajski (Rhyticeros everetti)
dzioborożec andamański (Rhyticeros narcondami)
dzioborożec białolicy (Rhyticeros subruficollis)
dzioborożec fałdodzioby (Rhyticeros undulatus)
toko namibijski (Tockus damarensis)
toko czarnoskrzydły (Tockus deckeni)
toko czerwonolicy (Tockus leucomelas)
toko plamoskrzydły (Tockus monteiri)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują tropiki w Afryce, Azji, na Archipelagu Malajskim, Filipinach, Nowej Gwinei i Wyspach Salomona. Większa część gatunków żyje w środowisku leśnym. Wszystkie afrykańskie gatunki poza jednym, żyją na sawannach.

Tryb życia i zachowanie

Są ptakami nadrzewnymi, dwa gatunki prowadzą naziemny tryb życia. Żyją w stadach lub parach. Są dobrymi lotnikami.

Rozmnażanie

Gnieżdżą się w dziuplach. Samica wymurowuje się w dziupli od środka, zostawiając tylko otwór na dziób. Samica składa 1-6 jaj, wysiadywanie trwa 28-40 dni, pisklęta opuszczają gniazdo po 4-8 tygodniach. Samiec karmi samicę i pisklęta przez otwór. Kał wyrzucają przez otwór. Gdy samica opuszcza dziuple, młode znów ją zalepiają i są karmione przez oboje rodziców. Dzioborożce łączą sie w pary na całe życie.

Pożywienie

Zjadają owoce, jagody, owady i inne małe zwierzęta. Złapaną zdobycz podrzucają i połykają w całości. Wydalają wypluwki z twardymi częściami niestrawionego pokarmu. Dwa gatunki są mięsożerne.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożone są dwa gatunki: dzioborożec czarny i kasztanowogłowy, 3 gatunki są zagrożone, 4 - narażone.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Jak dokarmiać ptaki?