Dzioborożce

Dzioborożce (Bucerotidae) to rodzina ptaków z rzędu kraskowatych. Rodzina ta liczy dziś 9 rodzajów i 54 gatunki.

Wygląd

Wszystkie dzioborożce mają bardzo duży, zgięty dziób z rogowym kaskiem, zbudowany z gąbczastej tkanki kostnej. Jest więc bardzo lekki. Skrzydła są silne, ogon długi. Nogi są zwykle krótkie. Ma dobrze rozwinięte rzęsy, co jest rzadkością u ptaków. Często na głowie lub na karku znajduje się czubek. Ubarwienie samca i samicy jest takie samo, różnią się kształtem dzioba. Ubarwienie zwykle czarne lub brązowe. Na ogonie lub skrzydłach oraz tułowiu zwykle jasne plamy. Samce o około 10% większe od samic, mają też dłuższe dzioby.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Dzioborożec białodzioby

Anthracoceros malayanus

Dzioborożec białodzioby pochodzi z Indonezji. Ma biały dziób i kask, czarne upierzenie. Prowadzi nadrzewny tryb życia. Jest owocożerny. Samica składa jaja i zamurowuje się w środku.

Dzioborożec bruzdodzioby

Aceros corrugatus

Dzioborożec bruzdodzioby pochodzi z Indonezji. Ma bardzo kolorowy, ogromny dziób i kask, czarne upierzenie za wyjątkiem ogona, głowy i podgardla. Samica na czas wysiadywania jaj i wychowania piskląt zamurowuje się w dziupli.

Dzioborożec palawański

Anthracoceros marchei

Dzioborożec palawański to występujący endemicznie na Filipinach piękny dzioborożec. Ma biały, ogromny dziób i kask, czarne upierzenie za wyjątkiem ogona, głowy i podgardla. Zamieszkuje lasy mangrowe. Gatunek ten jest narażony na wymarcie.

Dzioborożec perukowy

Anorrhinus galeritus

Dzioborożec perukowy (Anorrhinus galeritus) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne poza białymi elementami na głowie (obszar wokół oczy i gardło) oraz niebieską otoczką oka. Długi ogon do połowy jest jaśniejszy.

Dzioborożec srebrnolicy

Ceratogymna brevis

Dzioborożec srebrnolicy (Ceratogymna brevis) to piękny ptak z rodziny dzioborożców. Ma imponujący dziób z jeszcze bardziej niesamowitym kaskiem w kolorze jasnobrązowo-szarym. Upierzenie fioletowo-niebieskawe z metalicznym połyskiem.

Dzioborożec trąbiący

Ceratogymna bucinator

Dzioborożec trąbiący (Ceratogymna bucinator) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne z wierzchu, białe od spodu. Wokół oczu czerwone pole. Dziób zakrzywiony w dół z pokaźnym kaskiem rogowym.

Dzioborożec wielki

Buceros bicornis

Dzioborożec wielki, homraj (Buceros bicornis) to ptak z rodziny dzioborożców. Upierzenie czarne poza podwójną, białą przepaską na skrzydłach. Ogon żółtobiały z czarną przepaską. Szyja, dziób i fragment brzusznej strony żółtawe.

Dzioboróg kafryjski

Bucorvus leadbeateri

Dzioboróg kafryjski to jeden z dwóch gatunków naziemnych dzioborożców. Żyje w Afryce. Ma czarne upierzenie z jasnymi fragmentami na skrzydłach. Dziób długi, czarny i bardzo mocny.

Toko żałobny

Lophoceros fasciatus

Toko żałobny (Lophoceros fasciatus) to ptak z rodziny dzioborożców o masywnym, czarno-żółtym, lekko zakrzywionym dziobie. Upierzenie od spodu białe, z wierzchu, na szyji i głowe czarne. Długi, prostokątny ogon.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

Dzioborożec hełmiasty (Aceros cassidix)
Dzioborożec długoczuby (Aceros comatus)
Dzioborożec sumbajski (Aceros everetti)
Dzioborożec jasnogłowy (Aceros leucocephalus)
Dzioborożec andamański (Aceros narcondami)
Dzioborożec rudy (Aceros nipalensis)
Dzioborożec karbodzioby (Aceros plicatus)
Dzioborożec fałdodzioby (Aceros undulatus)
Dzioborożec kasztanowogłowy (Aceros waldeni)
Dzioborożec orientalny (Anthracoceros coronatus)
Dzioborożec białobrzuchy (Anthracoceros malabaricus)
Dzioborożec czarny (Anthracoceros montani)
Toko białoczuby (Berenicornis albocristatus)
Toko długoczuby (Berenicornis comatus)
Dzioborożec rdzawogłowy (Buceros hydrocorax)
Dzioborożec żałobny (Buceros rhinoceros)
Dzioboróg abisyński (Bucorvus abyssinicus)
Dzioborożec modrokoralowy (Ceratogymna atrata)
Dzioborożec żółtodzioby (Ceratogymna cylindricus)
Dzioborożec niebieskolicy (Ceratogymna elata)
Dzioborożec piskliwy (Ceratogymna fistulator)
Dzioborożec baniastoczoły (Ceratogymna subcylindricus)
Dzioborożec maskowy (Penelopides panini)
Dzioborożec rdzawobrzuchy (Ptilolaemus tickelli)
Hełmoróg (Rhinoplax vigil)
Toko czarnogłowy (Tockus alboterminatus)
Toko indyjski (Tockus birostris)
Toko ciemny (Tockus bradfieldi)
Toko brunatny (Tockus camurus)
Toko czarnoskrzydły (Tockus deckeni)
Toko białogrzbiety (Tockus erythrorhynchus)
Toko żółtodzioby (Tockus flavirostris)
Toko szary (Tockus griseus)
Toko białoskrzydły (Tockus hartlaubi)
Toko srokaty (Tockus hemprichii)
Toko plamisty (Tockus jacksoni)
Toko czerwonolicy (Tockus leucomelas)
Toko plamoskrzydły (Tockus monteiri)
Toko nosaty (Tockus nasutus)
Toko płowy (Tockus pallidirostris)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują tropiki w Afryce, Azji, na Archipelagu Malajskim, Filipinach, Nowej Gwinei i Wyspach Salomona. Większa część gatunków żyje w środowisku leśnym. Wszystkie afrykańskie gatunki poza jednym, żyją na sawannach.

Tryb życia i zachowanie

Są ptakami nadrzewnymi, dwa gatunki prowadzą naziemny tryb życia. Żyją w stadach lub parach. Są dobrymi lotnikami.

Rozmnażanie

Gnieżdżą się w dziuplach. Samica wymurowuje się w dziupli od środka, zostawiając tylko otwór na dziób. Samica składa 1-6 jaj, wysiadywanie trwa 28-40 dni, pisklęta opuszczają gniazdo po 4-8 tygodniach. Samiec karmi samicę i pisklęta przez otwór. Kał wyrzucają przez otwór. Gdy samica opuszcza dziuple, młode znów ją zalepiają i są karmione przez oboje rodziców. Dzioborożce łączą sie w pary na całe życie.

Pożywienie

Zjadają owoce, jagody, owady i inne małe zwierzęta. Złapaną zdobycz podrzucają i połykają w całości. Wydalają wypluwki z twardymi częściami niestrawionego pokarmu. Dwa gatunki są mięsożerne.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożone są dwa gatunki: dzioborożec czarny i kasztanowogłowy, 3 gatunki są zagrożone, 4 - narażone.