Perkozowate

Perkozowate (Podicipediformes) to rząd ptaków, do którego zaliczamy 1 rodzinę ptaków. Są to ptaki bardzo dobrze przystosowane do pływania. Jedyna rodzina ta liczy dziś 7 rodzajów i 22 gatunki. W Polsce można spotkać 5 gatunków, z czego 4 się gnieżdżą w naszym kraju.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Perkoz dwuczuby

Podiceps cristatus

Perkoz dwuczuby, to typowy przedstawiciel rodziny perkozów z charakterystycznymi dwoma czubami i bokobrodami na głowie. W okresie godowym perkozy dwuczube wykonują cudowny taniec pingwinów. W Polsce jest średniolicznym ptakiem lęgowym.

Perkoz rdzawoszyi

Podiceps grisegena

Perkoz rdzawoszyi jest nielicznym ptakiem lęgowym w Polsce. Jest nieco mniejszy i bardziej krępy od perkoza dwuczubego. Jest bardzo trudny w obserwacji, gdyż zwykle ukrywa się pośród wodnej roślinności. To ptak wędrowny. Na morzu ptaki te pierzą się i na t

Perkoz rogaty

Podiceps auritus

Perkoz rogaty to rzadko zimujący u nas perkoz, obserwowany także podczas migracji. W szacie godowej perkoz rogaty ma po bokach głowy dwa pęki pomarańczowych piór, biegnących od oka do tyłu.

Perkozek

Tachybaptus ruficollis

To najmniejszy przedstawiciel perkozów w Polsce. To samotnik. W okresie lęgów żyje w parach, czasem w małych grupach. W okresie lęgowym trudny w obserwacji. Po bokach głowy i na gardle znajduje się jaśniejsza, kasztanowata plama.

Zausznik

Podiceps nigricollis

To jedyny perkoz zakładający kolonie lęgowe. Występuje nielicznie w Polsce. W szacie godowej zausznik ma czarną głowę i szyję, a od oka za uszy wychodzą promieniście złotawe pióra.

Inne gatunki

• Perkoz żółtoczuby (Aechmophorus clarkii)
• Perkoz wielki (Aechmophorus occidentalis)
• Perkoz kolumbijski (Podiceps andinus †)
• Perkoz argentyński (Podiceps gallardoi)
• perkoz olbrzymi (Podiceps major)
• Perkoz złotoczuby (Podiceps occipitalis)
• Perkoz Taczanowskiego (Podiceps taczanowskii)
• Perkoz gwatemalski (Podilymbus gigas †)
• Perkozek grubodzioby (Podilymbus podiceps)
• Perkoz sędziwy (Poliocephalus poliocephalus)
• perkoz maoryski (Poliocephalus rufopectus)
• perkoz krótkoskrzydły (Rollandia microptera)
• perkoz białoczuby (Rollandia rolland)
• Perkozek białoskrzydły (Tachybaptus dominicus)
• perkozek australijski (Tachybaptus novaehollandiae)
• Perkozek białosmugi (Tachybaptus pelzelnii)
• Perkozek długodzioby (Tachybaptus rufolavatus)

Występowanie i środowisko

Są obecne na całym świecie poza rejonami arktycznymi i antarktycznymi. Zajmują zbiorniki wody słodkiej. Poza lęgami można perkozy spotkać nad morzem. Pionowy zasięg występowania to 4000 m n.p.m.

Tryb życia i zachowanie

Prawie całe życie perkozy spędzają na wodzie. Są dobrze przystosowane do wodnego trybu życia. Perkozy świetnie nurkują, robią pod wodą nagłe zwroty. Perkoz przeciętnie przebywa pod wodą 10-40 s.

Morfologia i anatomia

Szyja jest długa, ogon bardzo krótki, skrzydła małe. Jeden gatunek jest nielotny. Szata godowa różni się od spoczynkowej. Zwykle wierzch ciała jest szary lub brązowy, spód biały. W okresie godowym szyja i głowa są jaskrawo ubarwione, czasem pojawiają się na głowie ozdoby z piór. Dymorfizm płciowy nie występuje, samica jest jednak trochę mniejsza od samca.

Palce mają płatkowate rozszerzenia, które ułatwiają pływanie, skoki są dwubocznie spłaszczone, nogi są osadzone w tyle ciała, co stanowi świetne przystosowanie do pływania i nurkowania. Pióra po bokach nasiąkają wodą, co ułatwia ptakom nurkowanie.

Rozmnażanie

U wielu gatunków obserwuje się zrytualizowane toki. Gniazda są umieszczone na wodzie, czasem są pływające, a zbudowane z roślinności wodnej. W zniesieniu 2-8 jaj, które wysiaduje samiec i samica. Pisklęta są zagniazdownikami. Przez pierwsze 2-3 tygodnie młode chronią się na grzbiecie rodziców.

Pożywienie

Zjadają wodne owady, skorupiaki, mięczaki, rzadziej ryby.

Ochrona i zagrożenia

Perkoz kolumbijski i gwatemalski są prawdopodobnie już ptakami wymarłymi, perkozek długodzioby nie był widziany od lat 80 ubiegłego wieku, perkoz Taczanowskiego jest krytycznie zagrożony, perkozek białosmugi i perkoz maoryski są narażone na wyginięcie.

Ciekawostki

Perkoz podczas nurkowania potrafi płynąć z prędkością 2 m/s.

Zdjęcia - galeria

© Media Nauka, 2014-01-06, ART-RZAD58