Świstun
(Anas penelope)

Świstun (Anas penelope) to ptak z rodziny kaczkowatych, mniejszy od krzyżówki, z grupy kaczek właściwych. Samiec (widoczny na zdjęciu) ma bogate ubarwienie, głowa w charakterystycznym kolorze rdzawym. Ma jasnozielone lusterko. Samica skromniej ubarwiona, przeważa kolor brązowy. Dziób krótki, czoło wysokie. W szacie godowej samiec ma głowę i szyję kasztanowatą, a na czole jaśniejsza plama. Pierś czerwonawa, spód biały. Grzbiet i boki prążkowane. W szacie spoczynkowej samiec podobny do samicy, która ma boki czerwonawe, ciemniejszy grzbiet, głowa brunatna, biały brzuch.

Zdjęcie okazu z ZOO we Wrocławiu © medianauka.pl

Nazwa gatunku

Świstun (Anas penelope)

Synonimy

Mareca penelope, (Linnaeus, 1758)

Nazwy obce

angielska: Eurasian Wigeon, Wigeon, European Wigeon
niemiecka: Pfeifente
czeska: Hvízdák eurasijský
francuska: Canard siffleur
hiszpańska: Silbón europeo

Pierwsze opisanie gatunku

Linnaeus, 1758

Obszar występowania

Europa - tak; Polska - tak;
Azja - tak;
Afryka - tak;
Ameryka Północna - tak;
Ameryka Południowa - nie;
Ameryka Środkowa - nie;
Australia - nie;
Antarktyda - nie;

Legenda

Obszary całorocznego występowania
Obszary gniazdowania
Obszary zimowania

Wielkość

Długość: od 44 cm do 50 cm
Ciężar: od 500 g do 1 kg

Systematyka

Domena: Eukarionty (Eukaryota)
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Ptaki (Aves)
Rząd: Blaszkodziobe (Anseriformes)
Rodzina: Kaczkowate (Anatidae)

Głos

Świstun samiec wydaje gwiżdżące odgłosy. Samica wydaje chrapliwy odgłos "krrr".

Występowanie i środowisko

Jeziora i stawy mocno zarośnięte, sąsiadujące ze zbiornikami czystej wody, wybrzeże morza (spotykany w trakcie przelotów w dużych grupach). Północna część Eurazji, zimuje w zachodniej i południowej części Europy oraz południowej Azji, także w Afryce. Bardzo rzadki w Polsce (zaledwie kilka par lęgowych). Chętnie żeruje na łąkach i pastwiskach.

Tryb życia i zachowanie

Gatunek wędrowny. Przeloty od września do kwietnia. Lata szybko z charakterystycznym poświstem.

Pożywienie

Pokarm roślinny, głównie zielone części roślin, korzenie traw, trawa morska, glony.

Rozmnażanie

Gniazdo znajduje się na ziemi w pobliżu wody, ukryte pośród roślinności przybrzeżnej. Wyprowadza 1 lęg w roku. Okres lęgowy przypada na koniec maja do lipca. Samica składa 4-11 jaj, które samica wysiaduje 22-28 dni. Świstuny tworzą pary trwalsze niż u innych kaczek. Samiec bierze udział w wychowaniu młodych. Pisklęta przebywają w gnieździe 1 dzień, po czym udają się w kierunku wody. Świetnie chodzą, pływają i nurkują niemalże od chwili wyklucia. Po 45 dniach potrafią już latać. Dojrzałość płciową osiągają po 1-2 latach życia.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Świstun na żerowanie poświęca większą część dnia a także część nocy.

Zdjęcia i grafiki - galeria

© medianauka.pl, 2012-03-05, GAT-110