Szpaki

Szpaki (Sturnidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych. Rodzina ta liczy dziś 29 rodzajów i 114 gatunków, z czego w Polsce mamy 1 gatunek lęgowy i 1 zalatujący.

Wygląd

To małe lub średniej wielkości ptaki. Nogi są dość duże i mocne. Dziób prosty, średniej długości. Upierzenie zwykle ciemne z metalicznym połyskiem. Niektóre gatunki mają kontrastowe obszary. Samce i samice wyglądają podobnie. Niektóre gatunki posiadają na głowie nieopierzone fragmenty.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

♀

Ametyszczak

Cinnyricinclus leucogaster

Ametyszczak (Cinnyricinclus leucogaster) ptak z rodziny szpakowatych. Występuje tu wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec z wierzchu jest ametystowy z metalicznym połyskiem, biały od spodu.

Bąkojad żółtodzioby

Buphagus africanus

Bąkojad żółtodzioby (Buphagus africanus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie brązowe. Dziób jest żółty u nasady, czerwony na końcu. Brak dymorfizmu płciowego.

Błyszczak lśniący

Lamprotornis nitens

Błyszczak lśniący (Lamprotornis nitens) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Ma piękne, czarne i lśniące błękitem, fioletem oraz zielenią upierzenie. Oczy żółte. Nogi i dziób ciemne.

Błyszczak purpurowy

Lamprotornis purpureus

Błyszczak purpurowy (Lamprotornis purpureus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Ma dość smukłą sylwetkę ze szpiczastą głową. Charakterystyczne są dość duże, żółte oczy. Upierzenie niebieskawe, fioletowe z zielonym połyskiem.

♂

Gwarek złotoczuby

Ampeliceps coronatus

Gwarek złotoczuby (Ampeliceps coronatus) to ptak z rodziny szpaków. Samiec ma ciemne upierzenie z metalicznym połyskiem. Wierzch głowy po kark i gardło są żółte. Nogi również są żółte. Samica ma mniejszą żółtą czapeczkę.

Gwarek, gwarek czczony

Gracula religiosa

Gwarek czczony to najlepiej naśladujący ludzkie głosy ptak. Żyje w Azji. To piękny ptak o lśniąco-czarnym upierzeniu z białym lusterkiem na skrzydle, na szyi i karku żółte lub pomarańczowe korale.

Majna brunatna

Acridotheres tristis

Majna brunatna (Acridotheres tristis) to gatunek ptaka z rodziny szpakowatych. Upierzenie brązowe z jaśniejszymi bokami i białawym spodem. Głowa czarna. Wokół oka nagie, żółte pole. Nogi i dziób są również żółte.

Majna czarnoskrzydła

Acridotheres melanopterus

Majna czarnoskrzydła (Acridotheres melanopterus) to gatunek szpaka. Upierzenie śnieżnobiałe poza czarnymi skrzydłami i czasem okolic szyi oraz krótkiego ogona. Wokół oka podłużne, żółte, nagie pole.

Pasterz PL Zalatujący

Sturnus roseus

Pasterz, pasterz różowy (Sturnus roseus) to ptak z rodziny szpaków. Samiec w szacie letniej ma tułów różowy, w szacie zimowej białawy. Głowa, skrzydła i ogon są czarne. Na karku długi czub. Samica jest bardziej brązowa i ma krótszy szub.

Skworczyk długosterny

Aplonis magna

Skworczyk długosterny (Aplonis magna) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne, zielonkawe, niebieskie, z metalicznym połyskiem. Czarna jest głowa, dziób i nogi. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Szpak PL Lęgowy Liczny

Sturnus vulgaris

Szpak to pospolity w Polsce ptak o czarnym ubarwieniu pierza. W sadach czereśniowych czyni szkody. Pióra są nakrapiane białymi plamkami, których u samic jest więcej. Dziób ma żółty kolor, przy nasadzie przechodzący w kolor niebieski.

Szpak balijski

Leucopsar rothschildi

Szpak balijski to prawie nie występujący już w przyrodzie biały szpak, jedyny przedstawiciel rodzaju Leucopsar, odkryty dopiero w 1912 roku. Ma białe upierzenie za wyjątkiem końcówek lotek i sterówek oraz niebieskiej otoczki wokół oczu.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• Majna obrożna (Acridotheres albocinctus)
• Majna czubata (Acridotheres cristatellus)
• Majna szara (Acridotheres fuscus)
• Majna norowa (Acridotheres ginginianus)
• Majna żałobna (Acridotheres grandis)
• Skworczyk samoański (Aplonis atrifusca)
• Skworczyk białooki (Aplonis brunneicapilla)
• Skworczyk śpiewny (Aplonis cantoroides)
• Skworczyk szarawy (Aplonis cinerascens)
• Skworczyk kruczy (Aplonis corvina)
• Skworczyk stalowy (Aplonis crassa)
• Skworczyk brązowoskrzydły (Aplonis dichroa)
• Skworczyk atolowy (Aplonis feadensis)
• Skworczyk ogorzały (Aplonis fusca)
• Skworczyk duży (Aplonis grandis)
• Skworczyk wyspowy (Aplonis insularis)
• Skworczyk skromny (Aplonis mavornata)
• Skworczyk towarzyski (Aplonis metallica)
• Skworczyk krótkosterny (Aplonis minor)
• Skworczyk molucki (Aplonis mysolensis)
• Skworczyk żółtooki (Aplonis mystacea)
• Skworczyk mikronezyjski (Aplonis opaca)
• Skworczyk zielony (Aplonis panayensis)
• Skworczyk karoliński (Aplonis pelzelni)
• Skworczyk górski (Aplonis santovestris)
• Skworczyk marmurkowy (Aplonis striata)
• Skworczyk polinezyjski (Aplonis tabuensis)
• Skworczyk rdzawoskrzydły (Aplonis zelandica)
• Perukarz krótkoczuby (Basilornis celebensis)
• Perukarz długoczuby (Basilornis corythaix)
• Perukarz hełmiasty (Basilornis galeatus)
• Perukarz białorzytny (Basilornis miranda)
• Bąkojad czerwonodzioby (Buphagus erythrorhynchus)
• Błyszczak żałobny (Cinnyricinclus femoralis)
• Błyszczak rdzawobrzuchy (Cinnyricinclus sharpii)
• Błyszczak królewski (Cosmopsarus regius)
• Błyszczak jednobarwny (Cosmopsarus unicolor)
• Szpak ozdobny (Creatophora cinerea)
• Pąsobrewik (Enodes erythrophris)
• Szpak reunioński (Fregilupus varius)
• Gwarek cejloński (Gracula ptilogenys)
• Czarnocik obrożny (Grafisia torquata)
• Błyszczak ostrosterny (Lamprotornis acuticaudus)
• Błyszczak krępy (Lamprotornis australis)
• Błyszczak długosterny (Lamprotornis caudatus)
• Błyszczak spiżowosterny (Lamprotornis chalcurus)
• Błyszczak stalowy (Lamprotornis chalybaeus)
• Błyszczak niebieskouchy (Lamprotornis chloropterus)
• Błyszczak czarnobrzuchy (Lamprotornis corruscus)
• Błyszczak miedzianosterny (Lamprotornis cupreocauda)
• Błyszczak tęczowy (Lamprotornis iris)
• Błyszczak ciemny (Lamprotornis mevesii)
• Błyszczak ozdobny (Lamprotornis ornatus)
• Błyszczak purpurowogłowy (Lamprotornis purpureiceps)
• Błyszczak purpurowosterny (Lamprotornis purpuropterus)
• Błyszczak wspaniały (Lamprotornis splendidus)
• Błyszczak rudobrzuchy (Lamprotornis superbus)
• Majna złota (Mino anais)
• Majna złotolica (Mino dumontii)
• Szpak maskareński (Necropsar rodericanus)
• Błyszczak białoskrzydły (Neocichla gutturalis)
• Czarnotek białodzioby (Onychognathus albirostris)
• Czarnotek somalijski (Onychognathus blythii)
• Czarnotek sokotrzański (Onychognathus frater)
• Czarnotek kasztanowoskrzydły (Onychognathus fulgidus)
• Czarnotek rudoskrzydły (Onychognathus morio)
• Czarnotek białoskrzydły (Onychognathus nabouroup)
• Czarnotek pluszogłowy (Onychognathus salvadorii)
• Czarnotek cienkodzioby (Onychognathus tenuirostris)
• Czarnotek arabski (Onychognathus tristramii)
• Czarnotek krótkosterny (Onychognathus walleri)
• Czarnocik jednobarwny (Poeoptera kenricki)
• Czarnocik ostrosterny (Poeoptera lugubris)
• Czarnocik lśniący (Poeoptera stuhlmanni)
• Filipińczyk gładki (Rhabdornis inornatus)
• Filipińczyk wąsaty (Rhabdornis mystacalis)
• Łysak (Sarcops calvus)
• Szpaczek madagaskarski (Saroglossa aurata)
• Szpaczek himalajski (Saroglossa spiloptera)
• Szpakownik (Scissirostrum dubium)
• Błyszczak dwubarwny (Speculipastor bicolor)
• Błyszczak białogłowy (Spreo albicapillus)
• Błyszczak brunatny (Spreo bicolor)
• Błyszczak szarawy (Spreo fischeri)
• Błyszczak pyszny (Spreo hildebrandti)
• Błyszczak kasztanowobrzuchy (Spreo pulcher)
• Błyszczak strojny (Spreo shelleyi)
• Celebesiak gołolicy (Streptocitta albertinae)
• Celebesiak białoszyi (Streptocitta albicollis)
• Szpak birmański (Sturnus burmannicus)
• Szpak szary (Sturnus cineraceus)
• Szpak srokaty (Sturnus contra)
• Szpak białogłowy (Sturnus erythropygius)
• Szpak szarogłowy (Sturnus malabaricus)
• Szpak czarnoszyi (Sturnus nigricollis)
• Szpak bramiński (Sturnus pagodarum)
• Szpak rdzawolicy (Sturnus philippensis)
• Szpak białolicy (Sturnus senex)
• Szpak jedwabisty (Sturnus sericeus)
• Szpak chiński (Sturnus sinensis)
• Szpak mandżurski (Sturnus sturninus)
• Szpak jednobarwny (Sturnus unicolor)

Występowanie i środowisko

Żyją w Eurazji, Afryce i Australii i Oceanii. Wprowadzone do Ameryki Południowej, Nowej Zelandii, Australii i na wiele wysp oceanicznych. Zamieszkują lasy, sawanny, stepy, tereny otwarte w umiarkowanej strefie. To jedne z najpowszechniej występujących ptaków na świecie. Ich populacja liczy dziś setki milionów osobników.

Tryb życia i zachowanie

Większość gatunków prowadzi osiadły tryb życia. Niektóre gatunki (gwarek czczony) świetnie naśladują różne dźwięki, w tym ludzką mowę. Po ziemi kroczą, a nie podskakują jak inne ptaki z wróblowatych. Szpaki zwyczajne w Europie i Ameryce wyrządzają spore szkody w uprawach winogron, czereśni, oliwek.

Rozmnażanie

Gniazdo, zbudowane z suchej trawy, ma zwykle duże rozmiary, jest niezgrabne i budowane jest w dziuplach oraz szczelinach. Niektóre gatunki budują gniazda wiszące. Czasem gniazdują w koloniach. Samica składa 1-6 jaj. Czas inkubacji wynosi 11-18 dni. Pisklęta są gniazdownikami. Przebywają w gnieździe przez 18-30 dni.

Pożywienie

Odżywiają się owadami i jagodami oraz owocami. Zjadają też nektar, nasiona, pyłek, pasożyty zewnętrzne żerujące na skórze ssaków (bąkojady), karmę dla bydła.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożone są dwa gatunki szpaków: skworczyk karoliński oraz szpak balijski. Dwa gatunki są zagrożone, 5 narażonych na wyginięcie.

Ciekawostki

Szpaki były i są wykorzystywane do tępienia szarańczy.

Szpak zwyczajny jest jednym z najliczniej występującym ptakiem na Ziemi.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status