Szpaki

Szpaki (Sturnidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych. Rodzina ta liczy dziś 117 gatunków, z czego w Polsce mamy 1 gatunek lęgowy i 1 zalatujący.

Wygląd

To małe lub średniej wielkości ptaki. Nogi są dość duże i mocne. Dziób prosty, średniej długości. Upierzenie zwykle ciemne z metalicznym połyskiem. Niektóre gatunki mają kontrastowe obszary. Samce i samice wyglądają podobnie. Niektóre gatunki posiadają na głowie nieopierzone fragmenty.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Pasterz PL Zalatujący

Pastor roseus

Pasterz, pasterz różowy (Pastor roseus) to ptak z rodziny szpaków. Samiec w szacie letniej ma tułów różowy, w szacie zimowej białawy. Głowa, skrzydła i ogon są czarne. Na karku długi czub. Samica jest bardziej brązowa i ma krótszy szub.

Szpak (zwyczajny) PL Lęgowy Liczny

Sturnus vulgaris

Szpak to pospolity w Polsce ptak o czarnym ubarwieniu pierza. W sadach czereśniowych czyni szkody. Pióra są nakrapiane białymi plamkami, których u samic jest więcej. Dziób ma żółty kolor, przy nasadzie przechodzący w kolor niebieski.

♀

♂

Ametyszczak

Cinnyricinclus leucogaster

Ametyszczak (Cinnyricinclus leucogaster) ptak z rodziny szpakowatych. Występuje tu wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec z wierzchu jest ametystowy z metalicznym połyskiem, biały od spodu.

Błyszczak brunatny

Lamprotornis bicolor

Błyszczak brunatny (Lamprotornis bicolor) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie brązowe poza białym spodem. Oczy mają jasne tęczówki. Końcówka dzioba ciemna, reszta żółta.

Błyszczak długosterny

Lamprotornis caudatus

Błyszczak długosterny (Lamprotornis caudatus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków o smukłej sylwetce. Upierzenie ciemne, fioletowo-niebieskawo-zielone, ciemne z metalicznym połyskiem. Ogon długi. Głowa czarna.

Błyszczak krępy

Lamprotornis australis

Błyszczak krępy (Lamprotornis australis) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne z metalicznym, fioletowo-zielonkawym połyskiem. Głowa czarna w części twarzowej.

Błyszczak królewski

Lamprotornis regius

Błyszczak królewski (Lamprotornis regius) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne z metalicznym połyskiem. Głowa zielonkawa, skrzydła mają odcień fioletu, śliniak fioletowy. Spód żółto-pomarańczowy.

Błyszczak lśniący

Lamprotornis nitens

Błyszczak lśniący (Lamprotornis nitens) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Ma piękne, czarne i lśniące błękitem, fioletem oraz zielenią upierzenie. Oczy żółte. Nogi i dziób ciemne.

Błyszczak niebieskouchy

Lamprotornis chloropterus

Błyszczak niebieskouchy (Lamprotornis chloropterus) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne, metalicznie połyskujące. Oczy mają żółto-pomarańczowe tęczówki.

Błyszczak purpurowy

Lamprotornis purpureus

Błyszczak purpurowy (Lamprotornis purpureus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Ma dość smukłą sylwetkę ze szpiczastą głową. Charakterystyczne są dość duże, żółte oczy. Upierzenie niebieskawe, fioletowe z zielonym połyskiem.

Błyszczak rudobrzuchy

Lamprotornis superbus

Błyszczak rudobrzuchy (Lamprotornis superbus) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie zielonkawe na skrzydłach, fioletowo-niebieskie z wierzchu, metalicznie połyskujące. Brzuch rdzawy.

Błyszczak stalowy

Lamprotornis chalybaeus

Błyszczak stalowy (Lamprotornis chalybaeus) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne, metalicznie połyskujące fioletem, niebieskim kolorem i zieleniami. Oczy mają żółte tęczówki.

Błyszczak tęczowy

Lamprotornis iris

Błyszczak tęczowy (Lamprotornis iris) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie zielonkawe, metalicznie połyskujące, fioletowe z boków ciała i głowy.

Czarnotek arabski

Onychognathus tristramii

Czarnotek arabski (Onychognathus tristramii) to gatunek ptaka z rodziny szpaków, o czarnym upierzeniu za wyjątkiem rdzawych piór na skrzydłach.

Czarnotek rudoskrzydły

Onychognathus morio

Czarnotek rudoskrzydły (Onychognathus morio) to gatunek ptaka z rodziny szpaków, o czarnym upierzeniu z niebieskim odcieniem za wyjątkiem rdzawych piór na skrzydłach.

Czarnotek sokotrzański

Onychognathus frater

Czarnotek sokotrzański (Onychognathus frater) to gatunek szpaka o czarnym upierzeniu za wyjątkiem szarej głowy i szyi oraz rdzawych piór na skrzydłach.

Gwarek czczony

Gracula religiosa

Gwarek czczony to najlepiej naśladujący ludzkie głosy ptak. Żyje w Azji. To piękny ptak o lśniąco-czarnym upierzeniu z białym lusterkiem na skrzydle, na szyi i karku żółte lub pomarańczowe korale.

♂

Gwarek złotoczuby

Ampeliceps coronatus

Gwarek złotoczuby (Ampeliceps coronatus) to ptak z rodziny szpaków. Samiec ma ciemne upierzenie z metalicznym połyskiem. Wierzch głowy po kark i gardło są żółte. Nogi również są żółte. Samica ma mniejszą żółtą czapeczkę.

Gwarek złotolicy

Mino dumontii

Gwarek złotolicy (Mino dumontii) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie czarne z charakterystycznymi, żółtymi obszarami wokół oczu, w okolicy kupra.

Majna brunatna

Acridotheres tristis

Majna brunatna (Acridotheres tristis) to gatunek ptaka z rodziny szpakowatych. Upierzenie brązowe z jaśniejszymi bokami i białawym spodem. Głowa czarna. Wokół oka nagie, żółte pole. Nogi i dziób są również żółte.

Majna czarnoskrzydła

Acridotheres melanopterus

Majna czarnoskrzydła (Acridotheres melanopterus) to gatunek szpaka. Upierzenie śnieżnobiałe poza czarnymi skrzydłami i czasem okolic szyi oraz krótkiego ogona. Wokół oka podłużne, żółte, nagie pole.

♀

Majna szara

Acridotheres fuscus

Majna szara (Acridotheres fuscus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Na czole od nasady dzioba pióra są nastroszone. Samiec ma z wierzchu ciemne upierzenie, spód szary. Głowa i część skrzydeł ciemniejsza. Ogon biało obrzeżony. Część lotek biała.

♂

Majna żałobna

Acridotheres grandis

Majna żałobna (Acridotheres grandis) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Samiec ma ciemne upierzenie, spód nieco jaśniejszy. Pokrywy podogonowe białe. Część lotek również biała. Samica ma bardziej brązowe upierzenie.

Perukarz białorzytny

Goodfellowia miranda

Perukarz białorzytny (Goodfellowia miranda) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie czarne, dziób i okular wokół oczu intensywnie żółte. Na głowie charakterystyczna czuprynka.

Skworczyk długosterny

Aplonis magna

Skworczyk długosterny (Aplonis magna) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne, zielonkawe, niebieskie, z metalicznym połyskiem. Czarna jest głowa, dziób i nogi. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Skworczyk towarzyski

Aplonis metallica

Skworczyk towarzyski (Aplonis metallica) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie czarne, z metalicznym połyskiem, mieniące się fioletem, zielenią. Oko intensywnie czerwone.

Skworczyk zielony

Aplonis panayensis

Skworczyk zielony (Aplonis panayensis) to ptak z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne, z metalicznym połyskiem, mieniące się zielenią. Oko intensywnie czerwone.

Szpak balijski

Leucopsar rothschildi

Szpak balijski to prawie nie występujący już w przyrodzie biały szpak, jedyny przedstawiciel rodzaju Leucopsar, odkryty dopiero w 1912 roku. Ma białe upierzenie za wyjątkiem końcówek lotek i sterówek oraz niebieskiej otoczki wokół oczu.

Szpak ozdobny

Creatophora cinerea

Podczas godów samiec ma żółtą narośl za oczami i czarną u nasady dzioba, a także zwisający płat czarnej skóry na gardle.

Szpak srokaty

Gracupica contra

Szpak srokaty (Gracupica contra) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie czarno-białe, z ciemnym wierzchem, białą maską, jasnym spodem. Wokół oka - pomarańczowa plama.

Szpakownik

Scissirostrum dubium

Szpakownik (Onychognathus tristramii) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie czarne z czerwonymi lub pomarańczowymi piórami w tylnej części ciała i żółtym, dość masywnym dziobie. Nogi bladożółte.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

• majna obrożna (Acridotheres albocinctus)
• majna birmańska (Acridotheres burmannicus)
• majna popielata (Acridotheres cinereus)
• majna czubata (Acridotheres cristatellus)
• majna norowa (Acridotheres ginginianus)
• majna jawajska (Acridotheres javanicus)
• szpak rdzawolicy (Agropsar philippensis)
• szpak mandżurski (Agropsar sturninus)
• skworczyk samoański (Aplonis atrifusca)
• skworczyk białooki (Aplonis brunneicapillus)
• skworczyk śpiewny (Aplonis cantoroides)
• skworczyk szarawy (Aplonis cinerascens)
• skworczyk kruczy (Aplonis corvina)
• skworczyk stalowy (Aplonis crassa)
• skworczyk brązowoskrzydły (Aplonis dichroa)
• skworczyk atolowy (Aplonis feadensis)
• skworczyk ogorzały (Aplonis fusca)
• skworczyk duży (Aplonis grandis)
• skworczyk wyspowy (Aplonis insularis)
• skworczyk skromny (Aplonis mavornata)
• skworczyk krótkosterny (Aplonis minor)
• skworczyk molucki (Aplonis mysolensis)
• skworczyk żółtooki (Aplonis mystacea)
• skworczyk mikronezyjski (Aplonis opaca)
• skworczyk karoliński (Aplonis pelzelni)
• skworczyk górski (Aplonis santovestris)
• skworczyk marmurkowy (Aplonis striata)
• skworczyk polinezyjski (Aplonis tabuensis)
• skworczyk wulkaniczny (Aplonis ulietensis)
• skworczyk rdzawoskrzydły (Aplonis zelandica)
• perukarz krótkoczuby (Basilornis celebensis)
• perukarz długoczuby (Basilornis corythaix)
• perukarz hełmiasty (Basilornis galeatus)
• pąsobrewik (Enodes erythrophris)
• szpak reunioński (Fregilupus varius)
• gwarek malabarski (Gracula indica)
• gwarek cejloński (Gracula ptilogenys)
• szpak czarnoszyi (Gracupica nigricollis)
• błyszczak białopierśny (Grafisia torquata)
• malgaszczyk (Hartlaubius auratus)
• błyszczak miedzianosterny (Hylopsar cupreocauda)
• błyszczak purpurowogłowy (Hylopsar purpureiceps)
• błyszczak ostrosterny (Lamprotornis acuticaudus)
• błyszczak białogłowy (Lamprotornis albicapillus)
• błyszczak spiżowosterny (Lamprotornis chalcurus)
• błyszczak szarawy (Lamprotornis fischeri)
• błyszczak półobrożny (Lamprotornis hildebrandti)
• błyszczak ciemny (Lamprotornis mevesii)
• błyszczak ozdobny (Lamprotornis ornatus)
• błyszczak kasztanowobrzuchy (Lamprotornis pulcher)
• błyszczak purpurowosterny (Lamprotornis purpuroptera)
• błyszczak strojny (Lamprotornis shelleyi)
• błyszczak wspaniały (Lamprotornis splendidus)
• błyszczak jednobarwny (Lamprotornis unicolor)
• gwarek złoty (Mino anais)
• gwarek białorzytny (Mino kreffti)
• szpak maskareński (Necropsar rodericanus)
• błyszczak białoskrzydły (Neocichla gutturalis)
• błyszczak czarnobrzuchy (Notopholia corusca)
• czarnotek białodzioby (Onychognathus albirostris)
• czarnotek somalijski (Onychognathus blythii)
• czarnotek kasztanowoskrzydły (Onychognathus fulgidus)
• czarnotek białoskrzydły (Onychognathus nabouroup)
• czarnotek pluszogłowy (Onychognathus salvadorii)
• czarnotek cienkodzioby (Onychognathus tenuirostris)
• czarnotek krótkosterny (Onychognathus walleri)
• błyszczak rdzawobrzuchy (Pholia sharpii)
• błyszczak żałobny (Poeoptera femoralis)
• błyszczak czarny (Poeoptera kenricki)
• błyszczak smukły (Poeoptera lugubris)
• błyszczak górski (Poeoptera stuhlmanni)
• filipińczyk gładki (Rhabdornis inornatus)
• filipińczyk wąsaty (Rhabdornis mystacalis)
• łysak (Sarcops calvus)
• błyszczak himalajski (Saroglossa spilopterus)
• błyszczak dwubarwny (Speculipastor bicolor)
• szpak szary (Spodiopsar cineraceus)
• szpak jedwabisty (Spodiopsar sericeus)
• celebesiak gołolicy (Streptocitta albertinae)
• celebesiak białoszyi (Streptocitta albicollis)
• szpak białogłowy (Sturnia erythropygia)
• szpak szarogłowy (Sturnia malabarica)
• szpak bramiński (Sturnia pagodarum)
• szpak chiński (Sturnia sinensis)
• szpak białolicy (Sturnornis albofrontatus)
• szpak jednobarwny (Sturnus unicolor)

Występowanie i środowisko

Żyją w Eurazji, Afryce i Australii i Oceanii. Wprowadzone do Ameryki Południowej, Nowej Zelandii, Australii i na wiele wysp oceanicznych. Zamieszkują lasy, sawanny, stepy, tereny otwarte w umiarkowanej strefie. To jedne z najpowszechniej występujących ptaków na świecie. Ich populacja liczy dziś setki milionów osobników.

Tryb życia i zachowanie

Większość gatunków prowadzi osiadły tryb życia. Niektóre gatunki (gwarek czczony) świetnie naśladują różne dźwięki, w tym ludzką mowę. Po ziemi kroczą, a nie podskakują jak inne ptaki z wróblowatych. Szpaki zwyczajne w Europie i Ameryce wyrządzają spore szkody w uprawach winogron, czereśni, oliwek.

Rozmnażanie

Gniazdo, zbudowane z suchej trawy, ma zwykle duże rozmiary, jest niezgrabne i budowane jest w dziuplach oraz szczelinach. Niektóre gatunki budują gniazda wiszące. Czasem gniazdują w koloniach. Samica składa 1-6 jaj. Czas inkubacji wynosi 11-18 dni. Pisklęta są gniazdownikami. Przebywają w gnieździe przez 18-30 dni.

Pożywienie

Odżywiają się owadami i jagodami oraz owocami. Zjadają też nektar, nasiona, pyłek, pasożyty zewnętrzne żerujące na skórze ssaków (bąkojady), karmę dla bydła.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożone są dwa gatunki szpaków: skworczyk karoliński oraz szpak balijski. Dwa gatunki są zagrożone, 5 narażonych na wyginięcie.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Szpaki były i są wykorzystywane do tępienia szarańczy.

Szpak zwyczajny jest jednym z najliczniej występującym ptakiem na Ziemi.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

Ptaki online na żywo

W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Ile jest ptaków na świecie?

Czy ptaków jest więcej niż ludzi na świecie? Ile jest gatunków ptaków na świecie a ile w Polsce? Które gatunki są najliczniejsze, a które rzadkie?

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-11
Data aktualizacji artykułu: 2021-09-28