Spis treści:
Szpaki
Szpaki (Sturnidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych. Rodzina ta liczy dziś 117 gatunków, z czego w Polsce mamy 1 gatunek lęgowy i 1 zalatujący.
To małe lub średniej wielkości ptaki. Nogi są dość duże i mocne. Dziób prosty, średniej długości. Upierzenie zwykle ciemne z metalicznym połyskiem. Niektóre gatunki mają kontrastowe obszary. Samce i samice wyglądają podobnie. Niektóre gatunki posiadają na głowie nieopierzone fragmenty.
Występowanie i środowisko
Żyją w Eurazji, Afryce i Australii i Oceanii. Wprowadzone do Ameryki Południowej, Nowej Zelandii, Australii i na wiele wysp oceanicznych. Zamieszkują lasy, sawanny, stepy, tereny otwarte w umiarkowanej strefie. To jedne z najpowszechniej występujących ptaków na świecie. Ich populacja liczy dziś setki milionów osobników.
Tryb życia i zachowanie
Większość gatunków prowadzi osiadły tryb życia. Niektóre gatunki (gwarek czczony) świetnie naśladują różne dźwięki, w tym ludzką mowę. Po ziemi kroczą, a nie podskakują jak inne ptaki z wróblowatych. Szpaki zwyczajne w Europie i Ameryce wyrządzają spore szkody w uprawach winogron, czereśni, oliwek.
Rozmnażanie
Gniazdo, zbudowane z suchej trawy, ma zwykle duże rozmiary, jest niezgrabne i budowane jest w dziuplach oraz szczelinach. Niektóre gatunki budują gniazda wiszące. Czasem gniazdują w koloniach. Samica składa 1-6 jaj. Czas inkubacji wynosi 11-18 dni. Pisklęta są gniazdownikami. Przebywają w gnieździe przez 18-30 dni.
Pożywienie
Odżywiają się owadami i jagodami oraz owocami. Zjadają też nektar, nasiona, pyłek, pasożyty zewnętrzne żerujące na skórze ssaków (bąkojady), karmę dla bydła.
Ochrona i zagrożenia
Krytycznie zagrożone są dwa gatunki szpaków: skworczyk karoliński oraz szpak balijski. Dwa gatunki są zagrożone, 5 narażonych na wyginięcie.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Szpaki były i są wykorzystywane do tępienia szarańczy.
Szpak zwyczajny jest jednym z najliczniej występującym ptakiem na Ziemi.
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- pasterz (Pastor roseus) PL
- szpak (zwyczajny) (Sturnus vulgaris) PL
- ametyszczak (Cinnyricinclus leucogaster)
- błyszczak brunatny (Lamprotornis bicolor)
- błyszczak długosterny (Lamprotornis caudatus)
- błyszczak krępy (Lamprotornis australis)
- błyszczak królewski (Lamprotornis regius)
- błyszczak lśniący (Lamprotornis nitens)
- błyszczak niebieskouchy (Lamprotornis chloropterus)
- błyszczak purpurowy (Lamprotornis purpureus)
- błyszczak rudobrzuchy (Lamprotornis superbus)
- błyszczak stalowy (Lamprotornis chalybaeus)
- błyszczak tęczowy (Lamprotornis iris)
- czarnotek arabski (Onychognathus tristramii)
- czarnotek rudoskrzydły (Onychognathus morio)
- czarnotek sokotrzański (Onychognathus frater)
- gwarek czczony (Gracula religiosa)
- gwarek złotoczuby (Ampeliceps coronatus)
- gwarek złotolicy (Mino dumontii)
- łysak (Sarcops calvus)
- majna brunatna (Acridotheres tristis)
- majna czarnoskrzydła (Acridotheres melanopterus)
- majna szara (Acridotheres fuscus)
- majna żałobna (Acridotheres grandis)
- perukarz białorzytny (Goodfellowia miranda)
- skworczyk długosterny (Aplonis magna)
- skworczyk towarzyski (Aplonis metallica)
- skworczyk zielony (Aplonis panayensis)
- szpak balijski (Leucopsar rothschildi)
- szpak bramiński (Sturnia pagodarum)
- szpak chiński (Sturnia sinensis)
- szpak czarnoszyi (Gracupica nigricollis)
- szpak jednobarwny (Sturnus unicolor)
- szpak ozdobny (Creatophora cinerea)
- szpak srokaty (Gracupica contra)
- szpak szarogłowy (Sturnia malabarica)
- szpak szary (Spodiopsar cineraceus)
- szpakownik (Scissirostrum dubium)
Filmy
Inne gatunki
- majna obrożna (Acridotheres albocinctus)
- majna birmańska (Acridotheres burmannicus)
- majna popielata (Acridotheres cinereus)
- majna czubata (Acridotheres cristatellus)
- majna norowa (Acridotheres ginginianus)
- majna jawajska (Acridotheres javanicus)
- szpak rdzawolicy (Agropsar philippensis)
- szpak mandżurski (Agropsar sturninus)
- skworczyk samoański (Aplonis atrifusca)
- skworczyk białooki (Aplonis brunneicapillus)
- skworczyk śpiewny (Aplonis cantoroides)
- skworczyk szarawy (Aplonis cinerascens)
- skworczyk kruczy (Aplonis corvina)
- skworczyk stalowy (Aplonis crassa)
- skworczyk brązowoskrzydły (Aplonis dichroa)
- skworczyk atolowy (Aplonis feadensis)
- skworczyk ogorzały (Aplonis fusca)
- skworczyk duży (Aplonis grandis)
- skworczyk wyspowy (Aplonis insularis)
- skworczyk skromny (Aplonis mavornata)
- skworczyk krótkosterny (Aplonis minor)
- skworczyk molucki (Aplonis mysolensis)
- skworczyk żółtooki (Aplonis mystacea)
- skworczyk mikronezyjski (Aplonis opaca)
- skworczyk karoliński (Aplonis pelzelni)
- skworczyk górski (Aplonis santovestris)
- skworczyk marmurkowy (Aplonis striata)
- skworczyk polinezyjski (Aplonis tabuensis)
- skworczyk wulkaniczny (Aplonis ulietensis)
- skworczyk rdzawoskrzydły (Aplonis zelandica)
- perukarz krótkoczuby (Basilornis celebensis)
- perukarz długoczuby (Basilornis corythaix)
- perukarz hełmiasty (Basilornis galeatus)
- pąsobrewik (Enodes erythrophris)
- szpak reunioński (Fregilupus varius)
- gwarek malabarski (Gracula indica)
- gwarek cejloński (Gracula ptilogenys)
- błyszczak białopierśny (Grafisia torquata)
- malgaszczyk (Hartlaubius auratus)
- błyszczak miedzianosterny (Hylopsar cupreocauda)
- błyszczak purpurowogłowy (Hylopsar purpureiceps)
- błyszczak ostrosterny (Lamprotornis acuticaudus)
- błyszczak białogłowy (Lamprotornis albicapillus)
- błyszczak spiżowosterny (Lamprotornis chalcurus)
- błyszczak szarawy (Lamprotornis fischeri)
- błyszczak półobrożny (Lamprotornis hildebrandti)
- błyszczak ciemny (Lamprotornis mevesii)
- błyszczak ozdobny (Lamprotornis ornatus)
- błyszczak kasztanowobrzuchy (Lamprotornis pulcher)
- błyszczak purpurowosterny (Lamprotornis purpuroptera)
- błyszczak strojny (Lamprotornis shelleyi)
- błyszczak wspaniały (Lamprotornis splendidus)
- błyszczak jednobarwny (Lamprotornis unicolor)
- gwarek złoty (Mino anais)
- gwarek białorzytny (Mino kreffti)
- szpak maskareński (Necropsar rodericanus)
- błyszczak białoskrzydły (Neocichla gutturalis)
- błyszczak czarnobrzuchy (Notopholia corusca)
- czarnotek białodzioby (Onychognathus albirostris)
- czarnotek somalijski (Onychognathus blythii)
- czarnotek kasztanowoskrzydły (Onychognathus fulgidus)
- czarnotek białoskrzydły (Onychognathus nabouroup)
- czarnotek pluszogłowy (Onychognathus salvadorii)
- czarnotek cienkodzioby (Onychognathus tenuirostris)
- czarnotek krótkosterny (Onychognathus walleri)
- błyszczak rdzawobrzuchy (Pholia sharpii)
- błyszczak żałobny (Poeoptera femoralis)
- błyszczak czarny (Poeoptera kenricki)
- błyszczak smukły (Poeoptera lugubris)
- błyszczak górski (Poeoptera stuhlmanni)
- filipińczyk gładki (Rhabdornis inornatus)
- filipińczyk wąsaty (Rhabdornis mystacalis)
- błyszczak himalajski (Saroglossa spilopterus)
- błyszczak dwubarwny (Speculipastor bicolor)
- szpak jedwabisty (Spodiopsar sericeus)
- celebesiak gołolicy (Streptocitta albertinae)
- celebesiak białoszyi (Streptocitta albicollis)
- szpak białogłowy (Sturnia erythropygia)
- szpak białolicy (Sturnornis albofrontatus)
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ◂ | ● | Przylatują do nas szpaki z południa Europy oraz z zachodniej części naszego kontynentu. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Trwa okres lęgowy szpaków. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ▸ | Odlatują od nas niektóre szpaki. Ptaki gnieżdżące na zachodzie kraju często zimują w Polsce. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Powiązane quizy
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-11
Data aktualizacji artykułu: 2021-09-28