Szpaki

Szpaki (Sturnidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych. Rodzina ta liczy dziś 29 rodzajów i 114 gatunków, z czego w Polsce mamy 1 gatunek lęgowy i 1 zalatujący.

Wygląd

To małe lub średniej wielkości ptaki. Nogi są dość duże i mocne. Dziób prosty, średniej długości. Upierzenie zwykle ciemne z metalicznym połyskiem. Niektóre gatunki mają kontrastowe obszary. Samce i samice wyglądają podobnie. Niektóre gatunki posiadają na głowie nieopierzone fragmenty.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

♀

Ametyszczak

Cinnyricinclus leucogaster

Ametyszczak (Cinnyricinclus leucogaster) ptak z rodziny szpakowatych. Występuje tu wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec z wierzchu jest ametystowy z metalicznym połyskiem, biały od spodu.

Bąkojad żółtodzioby

Buphagus africanus

Bąkojad żółtodzioby (Buphagus africanus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie brązowe. Dziób jest żółty u nasady, czerwony na końcu. Brak dymorfizmu płciowego.

Błyszczak długosterny

Lamprotornis caudatus

Błyszczak długosterny (Lamprotornis caudatus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków o smukłej sylwetce. Upierzenie ciemne, fioletowo-niebieskawo-zielone, ciemne z metalicznym połyskiem. Ogon długi. Głowa czarna.

Błyszczak lśniący

Lamprotornis nitens

Błyszczak lśniący (Lamprotornis nitens) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Ma piękne, czarne i lśniące błękitem, fioletem oraz zielenią upierzenie. Oczy żółte. Nogi i dziób ciemne.

Błyszczak purpurowy

Lamprotornis purpureus

Błyszczak purpurowy (Lamprotornis purpureus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Ma dość smukłą sylwetkę ze szpiczastą głową. Charakterystyczne są dość duże, żółte oczy. Upierzenie niebieskawe, fioletowe z zielonym połyskiem.

♂

Gwarek złotoczuby

Ampeliceps coronatus

Gwarek złotoczuby (Ampeliceps coronatus) to ptak z rodziny szpaków. Samiec ma ciemne upierzenie z metalicznym połyskiem. Wierzch głowy po kark i gardło są żółte. Nogi również są żółte. Samica ma mniejszą żółtą czapeczkę.

Gwarek, gwarek czczony

Gracula religiosa

Gwarek czczony to najlepiej naśladujący ludzkie głosy ptak. Żyje w Azji. To piękny ptak o lśniąco-czarnym upierzeniu z białym lusterkiem na skrzydle, na szyi i karku żółte lub pomarańczowe korale.

Majna brunatna

Acridotheres tristis

Majna brunatna (Acridotheres tristis) to gatunek ptaka z rodziny szpakowatych. Upierzenie brązowe z jaśniejszymi bokami i białawym spodem. Głowa czarna. Wokół oka nagie, żółte pole. Nogi i dziób są również żółte.

Majna czarnoskrzydła

Acridotheres melanopterus

Majna czarnoskrzydła (Acridotheres melanopterus) to gatunek szpaka. Upierzenie śnieżnobiałe poza czarnymi skrzydłami i czasem okolic szyi oraz krótkiego ogona. Wokół oka podłużne, żółte, nagie pole.

♀

Majna szara

Acridotheres fuscus

Majna szara (Acridotheres fuscus) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Na czole od nasady dzioba pióra są nastroszone. Samiec ma z wierzchu ciemne upierzenie, spód szary. Głowa i część skrzydeł ciemniejsza. Ogon biało obrzeżony. Część lotek biała.

♂

Majna żałobna

Acridotheres grandis

Majna żałobna (Acridotheres grandis) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Samiec ma ciemne upierzenie, spód nieco jaśniejszy. Pokrywy podogonowe białe. Część lotek również biała. Samica ma bardziej brązowe upierzenie.

Pasterz PL Zalatujący

Sturnus roseus

Pasterz, pasterz różowy (Sturnus roseus) to ptak z rodziny szpaków. Samiec w szacie letniej ma tułów różowy, w szacie zimowej białawy. Głowa, skrzydła i ogon są czarne. Na karku długi czub. Samica jest bardziej brązowa i ma krótszy szub.

Perukarz białorzytny

Goodfellowia miranda

Perukarz białorzytny (Goodfellowia miranda) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie czarne, dziób i okular wokół oczu intensywnie żółte. Na głowie charakterystyczna czuprynka.

Skworczyk długosterny

Aplonis magna

Skworczyk długosterny (Aplonis magna) to gatunek ptaka z rodziny szpaków. Upierzenie ciemne, zielonkawe, niebieskie, z metalicznym połyskiem. Czarna jest głowa, dziób i nogi. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Szpak PL Lęgowy Liczny

Sturnus vulgaris

Szpak to pospolity w Polsce ptak o czarnym ubarwieniu pierza. W sadach czereśniowych czyni szkody. Pióra są nakrapiane białymi plamkami, których u samic jest więcej. Dziób ma żółty kolor, przy nasadzie przechodzący w kolor niebieski.

Szpak balijski

Leucopsar rothschildi

Szpak balijski to prawie nie występujący już w przyrodzie biały szpak, jedyny przedstawiciel rodzaju Leucopsar, odkryty dopiero w 1912 roku. Ma białe upierzenie za wyjątkiem końcówek lotek i sterówek oraz niebieskiej otoczki wokół oczu.

Szpak ozdobny

Creatophora cinerea

Podczas godów samiec ma żółtą narośl za oczami i czarną u nasady dzioba, a także zwisający płat czarnej skóry na gardle.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• majna obrożna (Acridotheres albocinctus)
• majna czubata (Acridotheres cristatellus)
• majna norowa (Acridotheres ginginianus)
• skworczyk samoański (Aplonis atrifusca)
• skworczyk białooki (Aplonis brunneicapilla)
• skworczyk śpiewny (Aplonis cantoroides)
• skworczyk szarawy (Aplonis cinerascens)
• skworczyk kruczy (Aplonis corvina)
• skworczyk stalowy (Aplonis crassa)
• skworczyk brązowoskrzydły (Aplonis dichroa)
• skworczyk atolowy (Aplonis feadensis)
• skworczyk ogorzały (Aplonis fusca)
• skworczyk duży (Aplonis grandis)
• skworczyk wyspowy (Aplonis insularis)
• skworczyk skromny (Aplonis mavornata)
• skworczyk towarzyski (Aplonis metallica)
• skworczyk krótkosterny (Aplonis minor)
• skworczyk molucki (Aplonis mysolensis)
• skworczyk żółtooki (Aplonis mystacea)
• skworczyk mikronezyjski (Aplonis opaca)
• skworczyk zielony (Aplonis panayensis)
• skworczyk karoliński (Aplonis pelzelni)
• skworczyk górski (Aplonis santovestris)
• skworczyk marmurkowy (Aplonis striata)
• skworczyk polinezyjski (Aplonis tabuensis)
• skworczyk rdzawoskrzydły (Aplonis zelandica)
• perukarz krótkoczuby (Basilornis celebensis)
• perukarz długoczuby (Basilornis corythaix)
• perukarz hełmiasty (Basilornis galeatus)
• bąkojad czerwonodzioby (Buphagus erythrorhynchus)
• błyszczak żałobny (Cinnyricinclus femoralis)
• błyszczak rdzawobrzuchy (Cinnyricinclus sharpii)
• błyszczak królewski (Cosmopsarus regius)
• błyszczak jednobarwny (Cosmopsarus unicolor)
• pąsobrewik (Enodes erythrophris)
• szpak reunioński (Fregilupus varius)
• gwarek cejloński (Gracula ptilogenys)
• czarnocik obrożny (Grafisia torquata)
• błyszczak ostrosterny (Lamprotornis acuticaudus)
• błyszczak krępy (Lamprotornis australis)
• błyszczak spiżowosterny (Lamprotornis chalcurus)
• błyszczak stalowy (Lamprotornis chalybaeus)
• błyszczak niebieskouchy (Lamprotornis chloropterus)
• błyszczak czarnobrzuchy (Lamprotornis corruscus)
• błyszczak miedzianosterny (Lamprotornis cupreocauda)
• błyszczak tęczowy (Lamprotornis iris)
• błyszczak ciemny (Lamprotornis mevesii)
• błyszczak ozdobny (Lamprotornis ornatus)
• błyszczak purpurowogłowy (Lamprotornis purpureiceps)
• błyszczak purpurowosterny (Lamprotornis purpuropterus)
• błyszczak wspaniały (Lamprotornis splendidus)
• błyszczak rudobrzuchy (Lamprotornis superbus)
• majna złota (Mino anais)
• majna złotolica (Mino dumontii)
• szpak maskareński (Necropsar rodericanus)
• błyszczak białoskrzydły (Neocichla gutturalis)
• czarnotek białodzioby (Onychognathus albirostris)
• czarnotek somalijski (Onychognathus blythii)
• czarnotek sokotrzański (Onychognathus frater)
• czarnotek kasztanowoskrzydły (Onychognathus fulgidus)
• czarnotek rudoskrzydły (Onychognathus morio)
• czarnotek białoskrzydły (Onychognathus nabouroup)
• czarnotek pluszogłowy (Onychognathus salvadorii)
• czarnotek cienkodzioby (Onychognathus tenuirostris)
• czarnotek arabski (Onychognathus tristramii)
• czarnotek krótkosterny (Onychognathus walleri)
• czarnocik jednobarwny (Poeoptera kenricki)
• czarnocik ostrosterny (Poeoptera lugubris)
• czarnocik lśniący (Poeoptera stuhlmanni)
• filipińczyk gładki (Rhabdornis inornatus)
• filipińczyk wąsaty (Rhabdornis mystacalis)
• łysak (Sarcops calvus)
• szpaczek madagaskarski (Saroglossa aurata)
• szpaczek himalajski (Saroglossa spiloptera)
• szpakownik (Scissirostrum dubium)
• błyszczak dwubarwny (Speculipastor bicolor)
• błyszczak białogłowy (Spreo albicapillus)
• błyszczak brunatny (Spreo bicolor)
• błyszczak szarawy (Spreo fischeri)
• błyszczak pyszny (Spreo hildebrandti)
• błyszczak kasztanowobrzuchy (Spreo pulcher)
• błyszczak strojny (Spreo shelleyi)
• celebesiak gołolicy (Streptocitta albertinae)
• celebesiak białoszyi (Streptocitta albicollis)
• szpak birmański (Sturnus burmannicus)
• szpak szary (Sturnus cineraceus)
• szpak srokaty (Sturnus contra)
• szpak białogłowy (Sturnus erythropygius)
• szpak szarogłowy (Sturnus malabaricus)
• szpak czarnoszyi (Sturnus nigricollis)
• szpak bramiński (Sturnus pagodarum)
• szpak rdzawolicy (Sturnus philippensis)
• szpak białolicy (Sturnus senex)
• szpak jedwabisty (Sturnus sericeus)
• szpak chiński (Sturnus sinensis)
• szpak mandżurski (Sturnus sturninus)
• szpak jednobarwny (Sturnus unicolor)

Występowanie i środowisko

Żyją w Eurazji, Afryce i Australii i Oceanii. Wprowadzone do Ameryki Południowej, Nowej Zelandii, Australii i na wiele wysp oceanicznych. Zamieszkują lasy, sawanny, stepy, tereny otwarte w umiarkowanej strefie. To jedne z najpowszechniej występujących ptaków na świecie. Ich populacja liczy dziś setki milionów osobników.

Tryb życia i zachowanie

Większość gatunków prowadzi osiadły tryb życia. Niektóre gatunki (gwarek czczony) świetnie naśladują różne dźwięki, w tym ludzką mowę. Po ziemi kroczą, a nie podskakują jak inne ptaki z wróblowatych. Szpaki zwyczajne w Europie i Ameryce wyrządzają spore szkody w uprawach winogron, czereśni, oliwek.

Rozmnażanie

Gniazdo, zbudowane z suchej trawy, ma zwykle duże rozmiary, jest niezgrabne i budowane jest w dziuplach oraz szczelinach. Niektóre gatunki budują gniazda wiszące. Czasem gniazdują w koloniach. Samica składa 1-6 jaj. Czas inkubacji wynosi 11-18 dni. Pisklęta są gniazdownikami. Przebywają w gnieździe przez 18-30 dni.

Pożywienie

Odżywiają się owadami i jagodami oraz owocami. Zjadają też nektar, nasiona, pyłek, pasożyty zewnętrzne żerujące na skórze ssaków (bąkojady), karmę dla bydła.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożone są dwa gatunki szpaków: skworczyk karoliński oraz szpak balijski. Dwa gatunki są zagrożone, 5 narażonych na wyginięcie.

Ciekawostki

Szpaki były i są wykorzystywane do tępienia szarańczy.

Szpak zwyczajny jest jednym z najliczniej występującym ptakiem na Ziemi.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-11

Ile jest ptaków na świecie?

Czy ptaków jest więcej niż ludzi na świecie? Ile jest gatunków ptaków na świecie a ile w Polsce? Które gatunki są najliczniejsze, a które rzadkie?

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?