Chrzan pospolity

Chrzan pospolity (Armoracia rusticana) to wieloletnia roślina uprawna z rodziny kapustowatych o zgrubiałym i jadalnym korzeniu. To także roślina o leczniczych właściwościach.

Wybrane odmiany:

'Maliński' - odmiana uprawiana o grubych korzeniach.
'Norymberski' - odmiana uprawna o grubszym korzeniu.

Zdjęcia – galeria

W galerii publikujemy zdjęcia, grafiki i mapy związane z danym gatunkiem. Klikając na dowolną ikonkę podglądu grafik na końcu galerii, możesz zobaczyć prezentowane tu materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

Kliknijk na dowolną miniaturę grafiki aby zobaczyć materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

Występowanie i środowisko PL

Roślina ta występuje w Europie i Azji. Jest też obecna w Ameryce Północnej. Chrzan pospolity rośnie na polach i terenach ruderalnych, przy drogach. W Polsce dziki chrzan jest wszędzie pospolity. Preferuje tereny żyzne, piaszczyste i gliniaste, względnie suche lub lekko wilgotne. Lubi półcień.

Kwitnie w okresie od maja do lipca.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 40-150 cm.

Łodyga jest wzniesiona, prosta.

Liście odziomkowe są duże, zebrane w różyczkę. Blaszka liściowa jajowata, brzegiem karbowana. Liście łodygowe są siedzące i mniejsze oraz nieco wydłużone.

Kwiaty są drobne, białe, zebrane w wiechy.

Owoc to jajowata łuszczynka.

Korzeń jest zgrubiały, jadalny o bardzo ostrym smaku.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Potoczne nazwy to także warzęcha i warzucha.

Zbiory i zastosowanie

Potarty chrzan to świetna ostra przyprawa do mięs i ryb. Chrzan pobudza trawienie, ma także właściwości moczopędne i napotne. Zastosowany na skórę łagodzi oparzenia. Liści można używać do zabezpieczania jedzenia przed zepsuciem.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●	●						Kwitnie chrzan pospolity.
								●	●	●	▸	Pozyskiwanie korzenia chrzanu.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Parametry

Kolor kwiatów

Grupa

bylina

Stanowisko

nasłonecznione
półcień

Środowsko

synantropijne

Użytek

zioła
rośliny uprawne
roślina lecznicza
warzywa

Jadalność

Gatunek jadalny

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn obojętny lub lekko kwaśny. pH 6.0-7.0
Właściwości gleby	Podłoże głęboko spulchnione, wilgotne.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Nie znosi uprawy po sobie i roślin z rodziny kapustowatych.
Czas uprawy	Wieloletnia.
Nawożenie	Wysokie wymagania wobec nawożenia. Jesienią można zastosować obornik.
Podlewanie	W okresie suszy należy podlewać.
Stanowisko	Nasłonecznione lub półcieniste.
Rozstawa	Laski chrzanu sadzimy pod katem co 30 cm w rzędach w odległości 80 cm między nimi. Górna część laski powinna wystawać kilka cm n
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Rozmnażanie	chrzan rozmnażamy wegetatywnie. Niewielkie korzenie o długości 30-40 cm oczyszczamy i sadzimy pod kątem 45°
Choroby i szkodniki	Werticilioza, stonki, pchełki.
Dodatkowe informacje	Jeżeli korzeń ma ciemne żyłki, to znaczy, że rósł w zbyt kwaśnej glebie.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina przyprawowa i lecznicza.
Zastosowanie terapeutyczne	niestrawność kaszel
Sposób działania, właściwości lecznicze	Pobudza pracę układu pokarmowego, ma działanie wykrztuśne. Zawiera bardzo dużo witaminy C, potasu i wapnia.
Przyjmowana postać	nalewka postać surowa, produkt spożywczy
Surowiec	Korzeń.

Pokrewne gatunki roślin

Jarmuż (Brassica oleracea var. sabellica)

Brokuł (Brassica oleracea var. italica)

Kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes)

Kalafior (Brassica oleracea var. botrytis)

Rzodkiewka (Raphanus sativus var. sativus)

Brukselka (Brassica oleracea var. gemmifera)

Kapusta 'Pak Choi', kapusta właściwa chińska (Brassica rapa chinensis)

Kapusta pekińska (Brassica rapa ssp. pekinensis)

Kapusta włoska (Brassica oleracea var. sabauda)

Gorczyca polna (Sinapis arvensis)

Smagliczka Arduina, smagliczka skalna (Alyssum saxatile)

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej., ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001