Piżmak, szczur piżmowy

Piżmak, szczur piżmowy, piżmoszczur (Ondatra zibethicus) to ssak z rodziny nornikowatych. Ma miękkie i gęste futro w kolorze brązowym, strona brzuszna jaśniejsza. Ma nieowłosiony ogon, spłaszczony lekko bocznie. Uszy schowane w futrze. Samiec posiada gruczoły, które wydzielają substancję o zapachu piżma. Jest szkodnikiem, niszczy budowle wodne, kopiąc nory.

© UryadnikovS - Fotolia.com

Nazwa gatunku

Piżmak, szczur piżmowy

Nazwa łacińska

Ondatra zibethicus

Synonimy

Castor zibethicus Linnaeus, 1766

Nazwy obce

angielska: Muskrat
niemiecka: Bisamratte, Bisam
czeska: Ondatra pižmová
francuska: Rat musqué, rat d'Amérique
hiszpańska: Rata almizclera, rata almizclada

Pierwsze opisanie gatunku

(Linnaeus, 1766)

Obszar występowania

Europa - tak; Polska - tak;
Azja - tak;
Afryka - nie;
Ameryka Północna - tak;
Ameryka Południowa - nie;
Ameryka Środkowa - nie;
Australia - nie;
Antarktyda - nie;

Wielkość

Długość: od 26 cm do 45 cm
Długość ogona: 28 cm
Ciężar: od 700 g do 2.4 kg

Maksymalna długość życia

5 lat.

Systematyka

Domena: Eukarionty (Eukaryota)
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Ssaki (Mammalia)
Rząd: Gryzonie (Rodentia)
Rodzina: Nornikowate (Arvicolidae)

Występowanie i środowisko

Ameryka Północna. Sprowadzono go do Europy ze względu na cenne futro i w 1905 roku uciekł z hodowli w Czechach. W ciągu kilkunastu lat rozprzestrzenił się po całej Europie. W Polsce dość powszechny. Rozpowszechnił się też na teren Azji. Występuje na terenach ze stojącą wodą lub rzekami wolno płynącymi. Przywędrował z Czechosłowacji w 1924, a w roku 1958 był już notowany na terenie całego kraju.

Tryb życia i zachowanie

Zwierzę ziemnowodne. Kopie nory nad brzegiem zbiornika wodnego oraz kopce z gałęzi i liści na płytkiej wodzie. Tworzy kolonie. Komora lęgowa jest usytuowana około 2 km od zbiornika wodnego. Nie zapada w sen zimowy. Buduje magazyny żywności. Piżmak żeruje nad ranem i o zmroku. Może nurkować do 10 minut.

Morfologia i anatomia

Piżmaki dorastają do 66 cm długości ciała, w tym na ogon przypada 20-26 cm. Masa ciała waha się w granicach od 0,6 do 2 kg.

Pożywienie

Rośliny wodne, przede wszystkim kłącza tataraku, zielone części innych roślin, młode gałązki drzew i krzewów. Rzadko zjada skorupiaki, mięczaki i owady.

Rozmnażanie

Okres rozrodu trwa od kwietnia do października. Samiec odbywa taniec godowy. Ciąża trwa 25 dni, po której samica rodzi 2-14 młodych. Wyprowadza 3-4 mioty w ciągu roku. Młode są ślepe i nagie. Oczy otwierają po 11 dniach. Po 3 tygodniach opuszczają gniazdo. Dojrzałość płciową uzyskują w 4-8 miesiącu życia.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce piżmak jest gatunkiem łownym z okresem ochronnym. Polowanie na piżmaka jest legalne w okresie od 11 sierpnia do 15 kwietnia. Na terenach hodowli rybackich nie ma okresu ochronnego i można polować na piżmaka przez cały rok. Szkody powodowane przez piżmaka polegają na uszkadzaniu umocnień zbiorników wodnych, zatykają rury melioracyjne. Piżmaki wyrządzają też szkody w uprawach różnych roślin, największe dotyczą upraw kukurydzy.

Ciekawostki

Naturalnym wrogiem piżmaka jest norka amerykańska.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2013-01-03, GAT-247