Piżmak amerykański

Piżmak amerykański, piżmak, szczur piżmowy, piżmoszczur (Ondatra zibethicus) to ssak z rodziny chomikowatych. Ma miękkie i gęste futro w kolorze brązowym, strona brzuszna jaśniejsza. Ma nieowłosiony ogon, spłaszczony lekko bocznie. Uszy schowane w futrze. Samiec posiada gruczoły, które wydzielają substancję o zapachu piżma. Jest szkodnikiem, niszczy budowle wodne, kopiąc nory.

Występowanie i środowisko PL

Pierwotny obszar występowania piżmaka to Ameryka Północna. Sprowadzono go do Europy ze względu na cenne futro i w 1905 roku uciekł z hodowli w Czechach. W ciągu kilkunastu lat rozprzestrzenił się po całej Europie. W Polsce dość powszechny. Rozpowszechnił się też na teren Azji. Występuje na terenach ze stojącą wodą lub z rzekami wolno płynącymi. Przywędrował z Czechosłowacji w 1924, a w roku 1958 był już notowany na terenie całego kraju.

Tryb życia i zachowanie

Zwierzę ziemnowodne. Kopie nory nad brzegiem zbiornika wodnego oraz kopce z gałęzi i liści na płytkiej wodzie. Tworzy kolonie. Komora lęgowa jest usytuowana około 2 km od zbiornika wodnego. Nie zapada w sen zimowy. Buduje magazyny żywności. Piżmak żeruje nad ranem i o zmroku. Może nurkować do 10 minut.

Morfologia i anatomia

Piżmaki dorastają do 66 cm długości ciała, w tym na ogon przypada 20-26 cm. Masa ciała waha się w granicach od 0,6 do 2 kg.

Pożywienie

Piżmak je rośliny wodne, przede wszystkim kłącza tataraku, zielone części innych roślin, młode gałązki drzew i krzewów. Rzadko zjada skorupiaki, mięczaki i owady.

Rozmnażanie

Okres rozrodu trwa od kwietnia do października. Samiec odbywa taniec godowy. Ciąża trwa 25 dni, po której samica rodzi 2-14 młodych. Wyprowadza 3-4 mioty w ciągu roku. Młode są ślepe i nagie. Oczy otwierają po 11 dniach. Po 3 tygodniach opuszczają gniazdo. Dojrzałość płciową uzyskują w 4-8 miesiącu życia.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce piżmak jest gatunkiem łownym z okresem ochronnym. Polowanie na piżmaka jest legalne w okresie od 11 sierpnia do 15 kwietnia. Na terenach hodowli rybackich nie ma okresu ochronnego i można polować na piżmaka przez cały rok. Szkody powodowane przez piżmaka polegają na uszkadzaniu umocnień zbiorników wodnych, zatykają rury melioracyjne. Piżmaki wyrządzają też szkody w uprawach różnych roślin, największe dotyczą upraw kukurydzy.

Ciekawostki

Naturalnym wrogiem piżmaka jest norka amerykańska.

Synonimy

W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:

Castor zibethicus Linnaeus, 1766

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			●	●	●	●	●	●	▸			Trwa okres rozrodu piżmaka (szczura piżmowego)

Pokrewne gatunki ssaków

Ciekawostki

Rekord szybkości w rozprzestrzenianiu się

Ciekawostki

Ile śpią ssaki?

Ciekawostki

Najmniejszy ssak

Ciekawostki

Największy ssak

Ciekawostki

Jak dużo jedzą zwierzęta?

QUIZ

Ssaki Polski — quiz

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0
Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0
Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
Alfred Brehm – Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963