Grzyby trujące
Grzyby mogą zabić. Najgroźniejsze są muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy i jadowity. dlatego zbieranie grzybów jest dla ludzi odpowiedzialnych.
Podstawowe zasady to:
Pamiętaj, że ZAWSZE unikamy wszystkich grzybów:
- z białymi blaszkami na spodzie kapelusza,
- z trzonem z pierścieniem i bulwą w pochewce.
Nigdy nie zbieramy grzybów, co do których nie mamy pewności, że są jadalne. Nie zbieramy bardzo młodych owocników grzybów, gdyż bardzo łatwo je pomylić z trującymi gatunkami.
Grzyby śmiertelnie trujące
To głównie muchomory, które zawierają tak zwane amanitotoksyny. Substancje te nie rozkładają się podczas gotowania, smażenia ani suszenia. W wyniku zatrucia uszkodzeniu ulega wątroba. Często chorego może uratować jedynie jej przeszczep. Wiele zależy od szybkości udzielonej pomocy. Niestety tak zwany okres utajenia objawów zatrucia w przypadku muchomorów jest długi. Wynosi on od 4 do nawet 12 godzin. Po tym czasie pojawiają się nudności, wymioty i biegunka. Potem następuje osłabienie, lekka poprawa samopoczucia i po 4-5 dnia następuje zgon.
Podobne substancje znajdują się u hełmówki obrzeżonej, maślanki wiązkowej, niektórych czubajeczek, a także u innych gatunków.
Na uwagę zasługuje jeszcze jedna kwestia. Wystarczy zjeść 50 g, a w przypadku dziecka 5-10 g muchomora sromotnikowego, aby ulec śmiertelnemu zatruciu!
W przypadku piestrzenicy kasztanowatej za toksyczne działanie odpowiada substancja o nazwie giromytryna. Nawet w niewielkich dawkach jej działanie powoduje rozpad czerwonych ciałek krwi i trwałe uszkodzenie wątroby. Co ciekawe jeszcze całkiem niedawno piestrzenica kasztanowata była uznawana za grzyb jadalny. Jakim cudem? Okazuje się, że długie suszenie, ale i porządne obgotowanie grzyba znacząco obniża zawartość w nim trujących substancji. Dziś gatunek ten jest zakazany w handlu i obrocie.
Jeszcze inna grupa śmiertelnie trujących grzybów to zasłonaki: szpiczasty i rudy, zawierające substancję o nazwie orelanina, która prowadzi do uszkodzenia nerek. W przypadku tych grzybów śmiertelne zatrucie może nastąpić w czasie od 3 dni do nawet kilku tygodni od spożycia!
Grzyby trujące działające na system nerwowy
To inna grupa grzybów i trucizn. Należy do nich muskaryna, zawarta w takich grzybach jak strzępiak, niektóre lejkówki oraz muchomor czerwony. Objawy zatrucia występują już po kilku minutach do 2 godzin od spożycia. Pojawia się biegunka, wymioty, ślinotok, zwężenie źrenic, zaburzenia krążenia. Silne zatrucia prowadzą do niewydolności krążenia i płuc. Truciznę świetnie neutralizuje atropina.
Do tej grupy grzybów zaliczyć należy także gatunki zawierające kwas ibetonowy i muscymol (zawarte w na przykład muchomorze czerwonym), a także łysiczkę lancetowatą, zawierającą substancję zbliżoną do LSD - psylocybinę. Wszystkie te substancje oddziałują na psychikę człowieka. Może się pojawić podniecenie, zaburzenia świadomości, halucynacje. W skrajnych przypadkach zatrucie może się skończyć zapaścią.
Grzyby powodujące zatrucia żołądkowo-jelitowe
Grzyby z tej grupy powodują zwykle lżejsze zatrucia, które jednak w skrajnych przypadkach mogą prowadzić również do śmierci. Zatrucia te powodują substancje zawarte w takich grzybach jak: pieczarka karbolowa, wieruszka zatokowa, olszówka, gąska tygrysowata, maślanka wiązkowa, gałęziak blady i inne. W przypadku tych zatruć objawy pojawiają się już nawet 15 minutach do 4 godzin od chwili spożycia grzybów. Mają charaktery żołądkowo-jelitowy.
Atlas grzybów trujących
W naszym atlasie grzybów prezentujemy 36 gatunków trujących grzybów wraz z ich opisami i zdjęciami. Są tu grzyby blaszkowe i kapeluszowe z siatką (rurkami i porami) od spodu. Znajdziesz też tam ostrzeżenia dla grzybiarzy.
Top 10
Oto wykaz dziesięciu najbardziej trujących i najczęściej spotykanych grzybów trujących, wybranych przez naszą redakcję. Są tu wyłącznie rodzime, polskie gatunki, zarówno blaszkowe jak i rurkowe.
Na pierwszym miejscu umieściliśmy najgroźniejszego z muchomorów - muchomora sromotnikowego. Kolejne trzy miejsca zajmują silnie, także śmiertelnie trujące grzyby. Przy ustalaniu listy kierowaliśmy się toksycznością, dostępnością i popularnością gatunku, rozpoznawalnością, a w zasadzie ich podobieństwem do gatunków jadalnych.
Dodajmy jeszcze 5 kolejnych miejsc w "poczekalni".
Grzyby i alkohol
Niektóre gatunki grzybów (na przykład czernidłak pospolity, borowik ponury, borowik ceglastopory) zawierają substancję o nazwie kopryna. Kopryna jest blokerem rozkładu alkoholu. Zjedzenie czernidłaka po spożyciu alkoholu, nawet 1-3 dni później lub wcześniej, może prowadzić do zapaści.
Trujące borowiki
Czy borowiki są trujące? Otóż bywają, choć zatrucia nimi zwykle nie są śmiertelne. Tylko w skrajnych przypadkach prowadzą do śmierci. Do borowików trujących należy zaliczyć następujące gatunki:
Niejadalne są
Generalną zasadą i radą dla początkujących grzybiarzy jest unikanie zbierania borowików o czerwonawym trzonie i czerwonych porach.
Nadzór
Ponieważ grzyby mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka w wielu krajach ich zbiór i obrót podlega przepisom prawnym. W Polsce obowiązuje:
Warto z nim się zapoznać.
Ciekawostki
Różne atlasy w różny sposób kwalifikują grzyby pod względem przydatności do spożycia. Generalną zasadą powinno być dla grzybiarzy sprawdzanie aktualnej wiedzy na temat toksyczności grzybów.
Należy pamiętać, że niemalże każdy surowy grzyb jest trujący! wyjątki są nieliczne.
Krowiak podwinięty, czyli olszówka
W starych atlasach krowiaka podwiniętego można znaleźć pośród jadalnych gatunków. Dziś olszówki są uznawane za grzyby trujące. Zatrucia jelitowe mogą się pojawić po spożyciu, ale poważniejsze efekty zatrucia mogą się ujawnić po wielu latach częstszego spożywania tych grzybów. Skutki mogą być śmiertelne. Zatrucie przypomina białaczkę.
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Ewald Gerhardt - Grzyby - Wielki ilustrowany przewodnik., ISBN 83-7404-513-2, Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o. Klub dla Ciebie 2006
- Ewald Gerhardt - Przewodnik. Grzyby, ISBN 83-7073-084-1, MULTICO 1995
- Markus Fluck - Atlas grzybów - oznaczanie zbiór użytkowanie, 978-83-7175-858-4, Delta 2015
- Hans E.Laux - Atlas grzybów jadalnych i trujących, ISBN 978-83-7773-304-2, RM 2014
© medianauka.pl, 2021-03-20, A-3989