Alki

Alki (Alcidae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 23 gatunki w 12 rodzajach. W Polsce występuje 6 gatunków z tej rodziny ptaków. Alki uważa się za północne odpowiedniki pingwinów.

Wygląd

Ptaki te mają dużą głowę i mocny, krótki, cienki lub szeroki dziób. Dziób bywa pokryty skomplikowanym rysunkiem. Ubarwienie na ogół czarno-białe, ciemne z wierzchu i jasne od strony brzusznej. Czerwone lub żółte bywają dzioby i nogi. Trzy palce nóg są spięte błonami pławnymi. W okresie godów na głowie pojawiają się różne struktury takie jak pęczki piór, czuby, wyrostki rogowe. Skrzydła są bardzo krótkie i wąskie. Tułów jest wydłużony, postawa wyprostowana, dzięki krótkim i przesuniętym do tyłu nogom. Niektóre gatunki leżą na lądzie na brzuchu. Samiec i samica wyglądają podobnie. Samce mają na ogół większe dzioby.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Alczyk PL Zalatujący

Alle alle

Alczyk (Alle alle) to gatunek ptaka z rodziny alk, najmniejsza krajowa alka. Ma krótki dziób, okrągłą głowę, niewielkie rozmiary. Samiec jest nieco większy od samicy, poza tym brak dymorfizmu płciowego.

Alka PL Przelotny / przylatujący

Alca torda

To najczęściej spotykana alka w naszym kraju. Można ją poznać po białej kresce przebiegającej poprzecznie przez dziób. Przez skrzydła również biegnie biały pas. Poza okresem lęgowym alka ma białe policzki i gardło.

Maskonur zwyczajny, maskonur PL Zalatujący

Fratercula arctica

To pięknie ubarwiony przedstawiciel alk, który wyjątkowo zalatuje do Polski. Ma charakterystyczny, szeroki, bocznie spłaszczony dziób. Nogi są jasnopomarańczowe. Nad i pod okiem są małe niebieskie płytki.

Nurnik zwyczajny PL Przelotny / przylatujący

Cepphus grylle

Nurnik (Cepphus grylle) to ptak z rodziny alk. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej upierzenie jest czarne poza białą plamą na skrzydle.

Nurzyk podbielały, nurzyk zwyczajny PL Przelotny / przylatujący

Uria aalge

Nurzyk podbielały, nurzyk zwyczajny (Uria aalge) to gatunek ptaka zaliczany do rodziny alk. Na złożonych skrzydłach widoczne są cienkie białe paski. Dziób jest długi i ostro zakończony. Czasem wokół oczu występuje biała otoka.

Nurzyk polarny PL Zalatujący wyjątkowo

Uria lomvia

Nurzyk polarny (Uria lomvia) to gatunek ptaka z rodziny alk, podobny nieco do nurzyka. Ma masywną sylwetkę, krótki dziób, z białym paskiem u nasady. Upierzenie czarne z wierzchu, czarna jest też głowa i białe od spodu.

Alka olbrzymia

Pinguinus impennis †

Alka olbrzymia (Pinguinus impennis †) to wymarły gatunek alki, największy przedstawiciel tej rodziny. Powodem wymarcia były intensywne polowania marynarzy w XVII i XVIII wieku. Ostatnie ptaki wyginęły w 1844 roku.

Maskonur pacyficzny

Fratercula corniculata

Maskonur pacyficzny (Fratercula corniculata) to ptak z rodziny alk. Upierzenie letnie i zimowe różnią się od siebie. W lecie upierzenie jest czarno-białe, jak u innych maskonurów, przy czym biały jest spód i boki głowy.

Maskonur złotoczuby

Fratercula cirrhata

Maskonur złotoczuby to gatunek ptaka z rodziny alk o czarnym upierzeniu poza białą częścią głowy i złotym czubem, który sięga na kark. Nogi czerwone. Dziób u nasady zielonożółty, dalej czerwono-pomarańczowy.

Morzyk krótkodzioby

Brachyramphus brevirostris

Morzyk krótkodzioby (Brachyramphus brevirostris) to ptak z rodziny alk. Ma krępą sylwetkę, głowę o eliptycznym zarysie z krótkim dziobem. Upierzenie ciemnoszaro-białe.

Nurek

Cerorhinca monocerata

Nurek (Cerorhinca monocerata) to ptak morski z rodziny alk. Jako jeden z nielicznych gatunków z tej rodziny przez cały rok ma niemal identyczną szatę. Upierzenie brązowe, ciemne, spód jest biały.

Nurnik aleucki

Cepphus columba

Nurnik aleucki (Cepphus columba) to ptak z rodziny alk. W szacie letniej upierzenie ciemnobrązowe do czarnego z białą plamą na skrzydłach. W szacie zimowej upierzenie białe z brunatnym, prążkowanym wierzchem.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

• nurniczek czubaty (Aethia cristatella)
• nurniczek malutki (Aethia pusilla)
• nurniczek wąsaty (Aethia pygmaea)
• morzyk marmurkowy (Brachyramphus marmoratus)
• morzyk kamczacki (Brachyramphus perdix)
• nurnik ochocki (Cepphus carbo)
• nurniczek krasnodzioby (Cyclorhynchus psittacula)
• nurniczek ciemny (Ptychorampus aleuticus)
• morzyk sędziwy (Synthliboramphus antiquus)
• morzyk kalifornijski (Synthliboramphus craveri)
• morzyk piskliwy (Synthliboramphus hypoleucus)
• morzyk japoński (Synthliboramphus wumizusume)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują północną część Pacyfiku i Atlantyk, Arktykę i wybrzeża wspomnianych oceanów. Podczas lęgów można je spotkać na wybrzeżach i wyspach oceanicznych, poza lęgami zasiedlają wody przybrzeżne i szelfowe. To najliczniejsze morskie ptaki. Populacje niektórych gatunków liczą miliony osobników.

Tryb życia i zachowanie

Ptaki te nurkują za pożywieniem. To doskonali nurkowie. Mogą nurkować na głębokość nawet 200 m! Pod wodą używają do pływania skrzydeł i nóg do sterowania. Na lądzie są niezdarne. Sa jednak dobrymi lotnikami, choć są mało zwrotne. Alki pierzą się co pewien czas, tracąc wszystkie lotki. Nie mogą przez około miesiąc w ogóle latać.

Rozmnażanie

Gnieżdżą się kolonijnie zwykle na półkach skalnych lub rozpadlinach i norach. Morzyk marmurkowy gniazduje na drzewach. Samica składa zazwyczaj 1-2 jaja. Wysiadywaniem i opieką nad pisklętami zajmuje się samica i samiec. Okres wysiadywania wynosi od 29 do 46 dni. Młode są gniazdownikami, zagniazdownikami albo półgniazdownikami i przebywają w gnieździe w zależności od gatunku od 2 do 50 dni.

Pożywienie

Zjadają ryby i bezkręgowce morskie. Zdobycz połykają pod wodą.

Ochrona i zagrożenia

Zagrożony wymarciem jest nurzyk marmurkowy. Trzy inne nurzyki są narażone na wymarcie. Alka olbrzymia, jedyny gatunek nielotny w tej rodzinie, jest gatunkiem wymarłym. Ludzie od stuleci polowali na alki i wybierali jaja tych ptaków w celach konsumpcyjnych. Alki są też szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie ropą, gdyż zabrudzone ropą upierzenie traci swe izolacyjne właściwości, a ptaki, czyszcząc pióra, zatruwają się.

Ciekawostki

W powietrzu alki sterują nogami.

Alki mogą nurkować na głębokość nawet 210 m!

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2015-03-17, RODZ-282

Jaki ptak najszybciej pływa?

Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najszybciej pływa?

Jaki ptak najgłębiej nurkuje?

Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najgłębiej nurkuje?

Które ptaki gniazdują najdalej?

Bieguny to rejony o ekstremalnych warunkach pogodowych. Jak daleko w tych warunkach ptaki mogą się rozmnażać i wysiadywać jaja?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?