Alki
Alki (Alcidae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 23 gatunki w 12 rodzajach. W Polsce występuje 6 gatunków z tej rodziny ptaków. Alki uważa się za północne odpowiedniki pingwinów.
Wygląd
Ptaki te mają dużą głowę i mocny, krótki, cienki lub szeroki dziób. Dziób bywa pokryty skomplikowanym rysunkiem. Ubarwienie na ogół czarno-białe, ciemne z wierzchu i jasne od strony brzusznej. Czerwone lub żółte bywają dzioby i nogi. Trzy palce nóg są spięte błonami pławnymi. W okresie godów na głowie pojawiają się różne struktury takie jak pęczki piór, czuby, wyrostki rogowe. Skrzydła są bardzo krótkie i wąskie. Tułów jest wydłużony, postawa wyprostowana, dzięki krótkim i przesuniętym do tyłu nogom. Niektóre gatunki leżą na lądzie na brzuchu. Samiec i samica wyglądają podobnie. Samce mają na ogół większe dzioby.
Gatunki
Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Alle alle
Alczyk (Alle alle) to gatunek ptaka z rodziny alk, najmniejsza krajowa alka. Ma krótki dziób, okrągłą głowę, niewielkie rozmiary. Samiec jest nieco większy od samicy, poza tym brak dymorfizmu płciowego.

Alca torda
To najczęściej spotykana alka w naszym kraju. Można ją poznać po białej kresce przebiegającej poprzecznie przez dziób. Przez skrzydła również biegnie biały pas. Poza okresem lęgowym alka ma białe policzki i gardło.

Pinguinus impennis †
Alka olbrzymia (Pinguinus impennis †) to wymarły gatunek alki, największy przedstawiciel tej rodziny. Powodem wymarcia były intensywne polowania marynarzy w XVII i XVIII wieku. Ostatnie ptaki wyginęły w 1844 roku.

Fratercula corniculata
Maskonur pacyficzny (Fratercula corniculata) to ptak z rodziny alk. Upierzenie letnie i zimowe różnią się od siebie. W lecie upierzenie jest czarno-białe, jak u innych maskonurów, przy czym biały jest spód i boki głowy.

Fratercula cirrhata
Maskonur złotoczuby to gatunek ptaka z rodziny alk o czarnym upierzeniu poza białą częścią głowy i złotym czubem, który sięga na kark. Nogi czerwone. Dziób u nasady zielonożółty, dalej czerwono-pomarańczowy.

Fratercula arctica
To pięknie ubarwiony przedstawiciel alk, który wyjątkowo zalatuje do Polski. Ma charakterystyczny, szeroki, bocznie spłaszczony dziób. Nogi są jasnopomarańczowe. Nad i pod okiem są małe niebieskie płytki.

Brachyramphus brevirostris
Morzyk krótkodzioby (Brachyramphus brevirostris) to ptak z rodziny alk. Ma krępą sylwetkę, głowę o eliptycznym zarysie z krótkim dziobem. Upierzenie ciemnoszaro-białe.

Cerorhinca monocerata
Nurek (Cerorhinca monocerata) to ptak morski z rodziny alk. Jako jeden z nielicznych gatunków z tej rodziny przez cały rok ma niemal identyczną szatę. Upierzenie brązowe, ciemne, spód jest biały.

Cepphus grylle
Nurnik (Cepphus grylle) to ptak z rodziny alk. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej upierzenie jest czarne poza białą plamą na skrzydle.

Uria aalge
Nurzyk podbielały, nurzyk zwyczajny (Uria aalge) to gatunek ptaka zaliczany do rodziny alk. Na złożonych skrzydłach widoczne są cienkie białe paski. Dziób jest długi i ostro zakończony. Czasem wokół oczu występuje biała otoka.

Uria lomvia
Nurzyk polarny (Uria lomvia) to gatunek ptaka z rodziny alk, podobny nieco do nurzyka. Ma masywną sylwetkę, krótki dziób, z białym paskiem u nasady. Upierzenie czarne z wierzchu, czarna jest też głowa i białe od spodu.
Zdjęcia - galeria
Inne gatunki
- Nurniczek czubaty (Aethia cristatella)
- Nurniczek malutki (Aethia pusilla)
- Nurniczek wąsaty (Aethia pygmaea)
- Morzyk marmurkowy (Brachyramphus marmoratus)
- Morzyk kamczacki (Brachyramphus perdix)
- Nurnik ochocki (Cepphus carbo)
- Nurnik aleucki (Cepphus columba)
- Nurniczek krasnodzioby (Cyclorhynchus psittacula)
- Nurniczek ciemny (Ptychorampus aleuticus)
- Morzyk sędziwy (Synthliboramphus antiquus)
- Morzyk kalifornijski (Synthliboramphus craveri)
- Morzyk piskliwy (Synthliboramphus hypoleucus)
- Morzyk japoński (Synthliboramphus wumizusume)
Występowanie i środowisko
Zamieszkują północną część Pacyfiku i Atlantyk, Arktykę i wybrzeża wspomnianych oceanów. Podczas lęgów można je spotkać na wybrzeżach i wyspach oceanicznych, poza lęgami zasiedlają wody przybrzeżne i szelfowe. To najliczniejsze morskie ptaki. Populacje niektórych gatunków liczą miliony osobników.
Tryb życia i zachowanie
Ptaki te nurkują za pożywieniem. To doskonali nurkowie. Mogą nurkować na głębokość nawet 200 m! Pod wodą używają do pływania skrzydeł i nóg do sterowania. Na lądzie są niezdarne. Sa jednak dobrymi lotnikami, choć są mało zwrotne. Alki pierzą się co pewien czas, tracąc wszystkie lotki. Nie mogą przez około miesiąc w ogóle latać.
Rozmnażanie
Gnieżdżą się kolonijnie zwykle na półkach skalnych lub rozpadlinach i norach. Morzyk marmurkowy gniazduje na drzewach. Samica składa zazwyczaj 1-2 jaja. Wysiadywaniem i opieką nad pisklętami zajmuje się samica i samiec. Okres wysiadywania wynosi od 29 do 46 dni. Młode są gniazdownikami, zagniazdownikami albo półgniazdownikami i przebywają w gnieździe w zależności od gatunku od 2 do 50 dni.
Pożywienie
Zjadają ryby i bezkręgowce morskie. Zdobycz połykają pod wodą.
Ochrona i zagrożenia
Zagrożony wymarciem jest nurzyk marmurkowy. Trzy inne nurzyki są narażone na wymarcie. Alka olbrzymia, jedyny gatunek nielotny w tej rodzinie, jest gatunkiem wymarłym. Ludzie od stuleci polowali na alki i wybierali jaja tych ptaków w celach konsumpcyjnych. Alki są też szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie ropą, gdyż zabrudzone ropą upierzenie traci swe izolacyjne właściwości, a ptaki, czyszcząc pióra, zatruwają się.
Ciekawostki
W powietrzu alki sterują nogami.
Alki mogą nurkować na głębokość nawet 210 m!
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
ukryj/pokaż Alczyk | ||||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | W tym czasie miały miejsce obserwacje alczyka w Polsce. | ||||||
ukryj/pokaż Alka | ||||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Okres występowania w Polsce alki. Najczęściej można ją spotkać w marcu. |
◂ | ▸ | Okres najczęstszego występowania w Polsce alki. | ||||||||||
● | ▸ | Okres składania jaj przez samicę alki. | ||||||||||
ukryj/pokaż Nurnik zwyczajny | ||||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ▸ | ◂ | ● | ● | ● | Okres występowania nurnika w Polsce. | ||
ukryj/pokaż Nurzyk podbielały, nurzyk zwyczajny | ||||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Okres występowania na Bałtyku nurzyka podbielałego. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status