Drozdowate

Drozdowate (Turdidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych, podrzędu śpiewających. Rodzina ta liczy dziś 49 rodzajów i 304 gatunki, z czego w Polsce można spotkać 22 gatunki.

Wygląd

To małe i średniej wielkości ptaki o dużym gatunkowym zróżnicowaniu. Upierzenie w kolorze szarym, brązowym, białym, z kolorowymi plamami (poza żółtymi), szczególnie obecnych u samców. U kilku gatunków występuje zjawisko utraty pigmentu, przez co ptaki tracą kolor lub stają się albinosami (kos). Cechami charakterystycznymi gatunków tej rodziny są: krótki, smukły dziób, 10 lotek pierwszorzędowych. Pierwsza jest znacznie krótsza od reszty, najczęściej 12 sterówek (czasem 10 lub 14), przednia krawędź skoku jest pokryta długą płytką bez łusek, silne stopy, plamy w upierzeniu młodych ptaków (wyjątek stanowią gwizdokosy).

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Oenanthe oenanthe

Białorzytka to mały ptak z rodziny drozdowatych, który w okresie godowym ma charakterystyczną pręgę przebiegającą przez oko. Poza okresem godowym samiec i samica są brązowawe z wierzchu, kremowe od spodu.

Turdus torquatus

Drozd obrożny to rzadki u nas ptak, gniazdujący jedynie w górach. Ma charakterystyczną białą obrożę na piersi. Pióra na skrzydłach mają jasne brzegi. Czasem na spodzie ciała widać łuskowaty wzór. Dziób żółtawy.

Turdus iliacus

Droździk (Turdus iliacus) to rzadki u nas ptak, podobny do śpiewaka, ale nieco mniejszy od niego. Ma charakterystyczną białą brew nad okiem. Boki ciała są pomarańczowe. Rdzawe są też pokrywy podskrzydłowe. Wierzch jest brązowy z oliwkowym odcieniem.

Saxicola torquata

Kląskawka rzadko występujący w Polsce ptak śpiewający. Samiec ma czarną głowę i wierzch ciała, czerwoną pierś i białe plamy na spodzie ciała, po bokach i na szyi. Samica jest brązowa z ciemniejszą głową.

Phoenicurus ochruros

Kopciuszek to niezbyt liczny przedstawiciel drozdowatych w naszym kraju. Samiec jest czarny z białym lusterkiem na skrzydle, białymi pokrywami podogonowymi, ceglastym ogonem.

Turdus merula

Kos to ptak z rodziny drozdowatych, samiec czarny, samica brunatno-oliwkowa. Tworzy różniące się nieco od siebie populacje żyjące w miastach i w lasach. Wśród kosów miejskich zdarzają się osobniki albinotyczne. Osobniki obu płci są tej samej wielkości.

Turdus pilaris

Kwiczoł to niezbyt licznie występujący w Polsce ptak z rodziny drozdowatych. Głowa z wierzchu i kark oraz kuper są popielate, płaszcz brązowawy, gardło i pierś w kolorze gliny, z czarnymi plamkami, spód biały.

Turdus viscivorus

Paszkot to nasz największy gniazdujący drozd. Ma charakterystyczne plamkowanie na jasnym spodzie. Jest podobny do śpiewaka i droździka. Na bokach znajduje się żółtawy nalot. Pokrywy podskrzydłowe są białe.

Phoenicurus phoenicurus

Pleszka to mniejszy od wróbla ptak leśny, występujący w lasach, parkach i sadach na terenie całej Polski. To pięknie ubarwiony gatunek. Samiec w szacie godowej ma pomarańczową pierś i spód.

Luscinia svecica

Podróżniczek to nasz najmniejszy słowik i jednocześnie najpiękniej ubarwiony. Nie śpiewa tak jak jego dwaj inni krajowi krewniacy i występuje tylko na północy kraju oraz w wysokich górach. Ciało z wierzchu jest brązowe, jasne od spodu.

Saxicola rubetra

Pokląskwa (Saxicola rubetra) to gatunek małego ptaka z rodziny drozdowatych. Nad okiem biegnie charakterystyczna biała brew. Na skrzydle występuje białe lusterko. Policzki brunatne.

Erithacus rubecula

Rudzik to rodzimy ptak leśny z charakterystycznym rdzawym kolorem głowy i piersi. Obie płci tej samej wielkości i mają takie samo ubarwienie. Dziób jest czarny. Oczy i nogi są ciemnobrązowe.

Luscinia megarhynchos

Słowik rdzawy to ptak, który występuje głównie na zachodzie kraju. To jeden z najpiękniejszych naszych ptasich śpiewaków. Upierzenie jest szarobrązowe z wierzchu i popielate od spodu. Ogon ma rdzawy odcień.

Turdus philomelos

Śpiewak to ptak, który występuje u nas dość licznie, jest podobny do paszkota i droździka. Występuje w większych zadrzewieniach. W charakterystyczny sposób zjada ślimaki. Ptak ten rozbija muszle ślimaków o kamień.

Inne gatunki

• Szydlak białogardły (Alethe choloensis)
• Szydlak białosterny (Alethe diademata)
• Szydlak białopierśny (Alethe fuelleborni)
• Szydlak białobrewy (Alethe poliocephala)
• Szydlak rdzawogardły (Alethe poliophrys)
• Szydlak (Alethe spp.)
• Piechotek mały (Amalocichla incerta)
• Piechotek duży (Amalocichla sclateriana)
• Kusochwostka rudobrzucha (Brachypteryx hyperythra)
• Kusochwostka mała (Brachypteryx leucophrys)
• Kusochwostka białobrzucha (Brachypteryx major)
• Kusochwostka górska (Brachypteryx montana)
• Kusochwostka rdzawoskrzydła (Brachypteryx stellata)
• Droździak (Cataponera turdoides)
• Drozdek żółtodzioby (Catharus aurantiirostris)
• Drozdek czarnogłowy (Catharus dryas)
• Drozdek rdzawogłowy (Catharus frantzii)
• Drozdek szarogrzbiety (Catharus fuscater)
• Drozdek brunatny (Catharus fuscescens)
• Drozdek cienkodzioby (Catharus gracilirostris)
• Drozdek samotny (Catharus guttatus)
• Drozdek meksykański (Catharus mexicanus)
• Drozdek szarolicy (Catharus minimus)
• Drozdek rdzawy (Catharus occidentalis)
• Drozdek okularowy (Catharus ustulatus)
• Szareczka uboga (Cercomela dubia)
• Szareczka rdzawosterna (Cercomela familiaris)
• Szareczka brunatna (Cercomela fusca)
• Szareczka czarnosterna (Cercomela melanura)
• Szareczka popielata (Cercomela schlegelii)
• Szareczka jednobarwna (Cercomela scotocerca)
• Szareczka sierpopióra (Cercomela sinuata)
• Szareczka ciemna (Cercomela sordida)
• Szareczka blada (Cercomela tractrac)
• Drozdówka brodata (Cercotrichas barbata)
• Drozdówka śniada (Cercotrichas coryphaeus)
• Drozdówka rdzawa (Cercotrichas galactotes)
• Drozdówka sawannowa (Cercotrichas hartlaubi)
• Drozdówka jasna (Cercotrichas leucophrys)
• Drozdówka leśna (Cercotrichas leucosticta)
• Drozdówka pustynna (Cercotrichas paena)
• Drozdówka czarna (Cercotrichas podobe)
• Drozdówka białosterna (Cercotrichas quadrivirgata)
• Drozdówka brunatna (Cercotrichas signata)
• Skałoskoczek mały (Chaetops aurantius)
• Skałoskoczek duży (Chaetops frenatus)
• Palmodrozd tarczowy (Cichladusa arquata)
• Palmodrozd plamisty (Cichladusa guttata)
• Palmodrozd żółtogardły (Cichladusa ruficauda)
• Drozdek łuskowany (Cichlherminia lherminieri)
• Pluszanka sundajska (Cinclidium diana)
• Pluszanka modroczelna (Cinclidium frontale)
• Pluszanka białosterna (Cinclidium leucurum)
• Liliogłów lazurowy (Cochoa azurea)
• Liliogłów szafirowy (Cochoa beccarii)
• Liliogłów purpurowy (Cochoa purpurea)
• Liliogłów (Cochoa spp.)
• Liliogłów zielony (Cochoa viridis)
• Sroczek białoskrzydły (Copsychus albospecularis)
• Sroczek białobrewy (Copsychus luzoniensis)
• Sroczek białorzytny (Copsychus malabaricus)
• Sroczek filipiński (Copsychus niger)
• Sroczek rdzawosterny (Copsychus pyrrhopygus)
• Sroczek zmienny (Copsychus saularis)
• Sroczek seszelski (Copsychus seychellarum)
• Sroczek białołbisty (Copsychus stricklandii)
• Złotokos duży (Cossypha albicapilla)
• Złotokos żałobny (Cossypha anomala)
• Złotokos górski (Cossypha archeri)
• Złotokos ogrodowy (Cossypha caffra)
• Złotokos niebieskoskrzydły (Cossypha cyanocampter)
• Złotokos rdzaworzytny (Cossypha dichroa)
• Złotokos białogłowy (Cossypha heinrichii)
• Złotokos białobrewy (Cossypha heuglini)
• Złotokos białogardły (Cossypha humeralis)
• Złotokos kameruński (Cossypha isabellae)
• Złotokos rudogłowy (Cossypha natalensis)
• Złotokos siwogłowy (Cossypha niveicapilla)
• Złotokos mały (Cossypha roberti)
• Złotokos rdzawobrzuchy (Cossypha semirufa)
• Złotokos (Cossypha spp.)
• Krzakor ciemnolicy (Drymodes brunneopygia)
• Krzakor jasnolicy (Drymodes superciliaris)
• Widłogon czarnogrzbiety (Enicurus immaculatus)
• Widłogon białoczuby (Enicurus leschenaulti)
• Widłogon plamisty (Enicurus maculatus)
• Widłogon łuskowany (Enicurus ruficapillus)
• Widłogon maskowy (Enicurus schistaceus)
• Widłogon mały (Enicurus scouleri)
• Widłogon (Enicurus spp.)
• Widłogon szary (Enicurus velatus)
• Białoliczka czarna (Entomodestes coracinus)
• Białoliczka rdzawa (Entomodestes leucotis)
• Gołoliczka (Entomodestes spp.)
• Rudzik krasny (Erithacus akahige)
• Rudzik czarnogardły (Erithacus komadori)
• Celebesik (Geomalia heinrichi)
• Turnica (Grandala coelicolor)
• Kusochwostka duża (Heinrichia calligyna)
• Pleszka białobrzucha (Hodgsonius phaenicuroides)
• Drozdek rudy (Hylocichla mustelina)
• Iranka (Irania gutturalis)
• Słowik himalajski (Luscinia brunnea)
• Słowik rubinowy (Luscinia calliope)
• Słowik modry (Luscinia cyane)
• Słowik rdzawobrzuchy (Luscinia hyperythrus)
• Słowik białobrewy (Luscinia indicus)
• Słowik obrożny (Luscinia johnstoniae)
• Słowik szary (Luscinia luscinia)
• Słowik czarnogardły (Luscinia obscura)
• Słowik ognistogardły (Luscinia pectardens)
• Słowik białosterny (Luscinia pectoralis)
• Słowik rdzawogłowy (Luscinia ruficeps)
• Słowik syberyjski (Luscinia sibilans)
• Górodrozd okularowy (Modulatrix stictigula)
• Nagórnik plamkowany (Monticola angolensis)
• Nagórnik krótkopalcowy (Monticola brevipes)
• Nagórnik białoskrzydły (Monticola cinclorhynchus)
• Nagórnik modroszyi (Monticola explorator)
• Nagórnik wschodni (Monticola gularis)
• Nagórnik kasztanowobrzuchy (Monticola rufiventris)
• Nagórnik mały (Monticola rufocinereus)
• Nagórnik brązowoskrzydły (Monticola rupestris)
• Nagórnik zwyczajny (Monticola saxatilis)
• Modrak (Monticola solitarius)
• Klarnetnik okopcony (Myadestes coloratus)
• Klarnetnik kubański (Myadestes elisabeth)
• Klarnetnik rdzawogardły (Myadestes genibarbis)
• Klarnetnik blady (Myadestes lanaiensis)
• Klarnetnik rdzawy (Myadestes leucogenys)
• Klarnetnik czarnolicy (Myadestes melanops)
• Klarnetnik krótkodzioby (Myadestes myadestinus)
• Klarnetnik siwy (Myadestes obscurus)
• Klarnetnik brązowoskrzydły (Myadestes occidentalis)
• Klarnetnik wąsaty (Myadestes palmeri)
• Klarnetnik andyjski (Myadestes ralloides)
• Klarnetnik północny (Myadestes townsendi)
• Klarnetnik jednobarwny (Myadestes unicolor)
• Gwizdokos cejloński (Myiophoneus blighi)
• Gwizdokos fioletowy (Myiophoneus caeruleus)
• Gwizdokos błękitny (Myiophoneus glaucinus)
• Gwizdokos malabarski (Myiophoneus horsfieldii)
• Gwizdokos wyspowy (Myiophoneus insularis)
• Gwizdokos lśniący (Myiophoneus melanurus)
• Gwizdokos malajski (Myiophoneus robinsoni)
• Gwizdokos (Myophoneus spp.)
• Smolarek brunatny (Myrmecocichla aethiops)
• Smolarek białoczelny (Myrmecocichla albifrons)
• Smolarek białołbisty (Myrmecocichla arnotti)
• Smolarek rdzawobrzuchy (Myrmecocichla cinnamomeiventris)
• Smolarek łuskowany (Myrmecocichla formicivora)
• Smolarek czarny (Myrmecocichla melaena)
• Smolarek epoletowy (Myrmecocichla nigra)
• Smolarek białoskrzydły (Myrmecocichla semirufa)
• Smolarek białorzytny (Myrmecocichla tholloni)
• Namibiak (Namibornis herero)
• Wahal śniady (Neocossyphus finschii)
• Wahal rudy (Neocossyphus fraseri)
• Wahal białosterny (Neocossyphus poensis)
• Wahal cynamonowy (Neocossyphus rufus)
• Atlantydek (Nesocichla eremita)
• Białorzytka czarnogłowa (Oenanthe alboniger)
• Białorzytka czarnoucha (Oenanthe bottae)
• Białorzytka cypryjska (Oenanthe cypriaca)
• Białorzytka pustynna (Oenanthe deserti)
• Białorzytka białogrzbieta (Oenanthe finschii)
• Białorzytka rdzawa (Oenanthe hispanica)
• Białorzytka płowa (Oenanthe isabellina)
• Białorzytka saharyjska (Oenanthe leucopyga)
• Białorzytka żałobna (Oenanthe leucura)
• Białorzytka srokata (Oenanthe lugens)
• Rudorzytka (Oenanthe moesta)
• Białorzytka arabska (Oenanthe monacha)
• Białorzytka białoskrzydła (Oenanthe monticola)
• Białorzytka szarogrzbieta (Oenanthe phillipsi)
• Białorzytka zmienna (Oenanthe picata)
• Białorzytka obrożna (Oenanthe pileata)
• Białorzytka pstra (Oenanthe pleschanka)
• Złotorzytka (Oenanthe xanthoprymna)
• Kopciuszek rdzawogardły (Phoenicurus alaschanicus)
• Pleszka chińska (Phoenicurus auroreus)
• Kopciuszek modrogłowy (Phoenicurus caeruleocephalus)
• Pleszka kaukaska (Phoenicurus erythrogaster)
• Kopciuszek ałtajski (Phoenicurus erythronotus)
• Pleszka modra (Phoenicurus frontalis)
• Pleszka śniada (Phoenicurus fuliginosus)
• Pleszka szarogrzbieta (Phoenicurus hodgsoni)
• Pleszka białogłowa (Phoenicurus leucocephalus)
• Pleszka algierska (Phoenicurus moussieri)
• Pleszka białogardła (Phoenicurus schisticeps)
• Granitowiec (Pinarornis plumosus)
• Drozdek żółtonogi (Platycichla flavipes)
• Drozdek białooki (Platycichla leucops)
• Koloratka czarnogardła (Pogonocichla stellata)
• Nagórnik turniowy (Pseudocossyphus bensoni)
• Nagórnik nadbrzeżny (Pseudocossyphus imerinus)
• Drozd kroplisty (Psophocichla litsipsirupa)
• Pleszka nadwodna (Rhyacornis bicolor)
• Kląskawka czarnolica (Saxicola bifasciata)
• Kląskawka czarna (Saxicola caprata)
• Kląskawka kanaryjska (Saxicola dacotiae)
• Kląskawka szara (Saxicola ferrea)
• Kląskawka białobrzucha (Saxicola gutturalis)
• Kląskawka mongolska (Saxicola insignis)
• Kląskawka czarno-biała (Saxicola jerdoni)
• Kląskawka białosterna (Saxicola leucura)
• Kląskawka białobrewa (Saxicola macrorhyncha)
• Opocznik (Saxicoloides fulicata)
• Koloratka białobrzucha (Sheppardia aequatorialis)
• Koloratka rdzawa (Sheppardia bocagei)
• Koloratka leśna (Sheppardia cyornithopsis)
• Koloratka bialogardła (Sheppardia gabela)
• Koloratka modrolica (Sheppardia gunningi)
• Koloratka oliwkowa (Sheppardia lowei)
• Koloratka górska (Sheppardia montana)
• Koloratka białobrewa (Sheppardia polioptera)
• Koloratka płowa (Sheppardia sharpei)
• Błękitnik górski (Sialia currucoides)
• Błękitnik meksykański (Sialia mexicana)
• Błękitnik rudogardły (Sialia sialis)
• Koloratka rudogardła (Stiphrornis erythrothorax)
• Koloratka obrożna (Swynnertonia swynnertoni)
• Modraczek złotawy (Tarsiger chrysaeus)
• Modraczek (Tarsiger cyanurus)
• Drozd abisyński (Turdus abyssinicus)
• Drozd białoszyi (Turdus albicollis)
• Drozd białowstęgi (Turdus albocinctus)
• Drozd kremowy (Turdus amaurochalinus)
• Drozd białobrody (Turdus aurantius)
• Drozd płowopierśny (Turdus bewsheri)
• Drozd jasnoskrzydły (Turdus boulboul)
• Drozd japoński (Turdus cardis)
• Drozd czarnogłowy (Turdus celaenops)
• Drozd bury (Turdus chiguanco)
• Drozd kurylski (Turdus chrysolaus)
• Drozd czarnopierśny (Turdus dissimilis)
• Drozd falklandzki (Turdus falcklandii)
• Drozd szaroboczny (Turdus feae)
• Drozd kordylierski (Turdus fulviventris)
• Drozd rudy (Turdus fumigatus)
• Drozd duży (Turdus fuscater)
• Drozd brązowawy (Turdus grayi)
• Drozd jednobarwny (Turdus haplochrous)
• Drozd białobrzuchy (Turdus helleri)
• Drozd czarnodzioby (Turdus ignobilis)
• Drozd czarny (Turdus infuscatus)
• Drozd białooki (Turdus jamaicensis)
• Drozd jasnogrzbiety (Turdus kessleri)
• Drozd brunatny (Turdus lawrencii)
• Drozd płowoszary (Turdus leucomelas)
• Drozd szaropierśny (Turdus libonyanus)
• Drozd szarobrzuchy (Turdus ludoviciae)
• Drozd Taczanowskiego (Turdus maranonicus)
• Drozd jemeński (Turdus menachensis)
• Drozd wędrowny (Turdus migratorius)
• Drozd chiński (Turdus mupinensis)
• Drozd rdzawy (Turdus naumanni)
• Drozd smolisty (Turdus nigrescens)
• Drozd stalowy (Turdus nigriceps)
• Drozd gołooki (Turdus nudigenis)
• Drozd oliwkowy (Turdus obscurus)
• Drozd jasnobrzuchy (Turdus obsoletus)
• Drozd prążkobrzuchy (Turdus olivaceofuscus)
• Drozd ogorzały (Turdus olivaceus)
• Drozd kapturowy (Turdus olivater)
• Drozd blady (Turdus pallidus)
• Drozd grenadyjski (Turdus personus)
• Drozd górski (Turdus plebejus)
• Drozd karaibski (Turdus plumbeus)
• Drozd wyspowy (Turdus poliocephalus)
• Drozd reliktowy (Turdus ravidus)
• Drozd płowobrzuchy (Turdus reevei)
• Drozd kasztanowaty (Turdus rubrocanus)
• Drozd różnogardły (Turdus ruficollis)
• Drozd rdzawoszyi (Turdus rufitorques)
• Drozd rudobrzuchy (Turdus rufiventris)
• Drozd rudogrzbiety (Turdus rufopalliatus)
• Drozd andyjski (Turdus serranus)
• Drozd białowąsy (Turdus swalesi)
• Drozd okularowy (Turdus tephronotus)
• Drozd śniady (Turdus unicolor)
• Złotokos srokaty (Xenocopsychus ansorgei)
• Drozdoń łuskowany (Zoothera andromedae)
• Drozdoń czarnouchy (Zoothera cameronensis)
• Drozdoń pasiasty (Zoothera cinerea)
• Drozdoń ognistogłowy (Zoothera citrina)
• Drozdoń ciemnolicy (Zoothera crossleyi)
• Drozdoń pstry (Zoothera dauma)
• Drozdoń długosterny (Zoothera dixoni)
• Drozdoń czarnoszyi (Zoothera dohertyi)
• Drozdoń brunatny (Zoothera dumasi)
• Drozdoń zmienny (Zoothera erythronota)
• Drozdoń rdzawopierśny (Zoothera everetti)
• Drozdoń pomarańczowogardły (Zoothera gurneyi)
• Drozdoń plamisty (Zoothera guttata)
• Drozdoń rdzaworzytny (Zoothera heinei)
• Drozdoń kasztanowołbisty (Zoothera interpres)
• Drozdoń grubodzioby (Zoothera kibalensis)
• Drozdoń australijski (Zoothera lunulata)
• Drozdoń płowy (Zoothera machiki)
• Drozdoń himalajski (Zoothera marginata)
• Drozdoń łuskobrzuchy (Zoothera mollissima)
• Drozdoń długodzioby (Zoothera monticola)
• Rudodrozd (Zoothera naevia)
• Drozdoń brązowogrzbiety (Zoothera oberlaenderi)
• Drozdoń białogardły (Zoothera peronii)
• Drozdoń okularowy (Zoothera piaggiae)
• Drozdoń aztecki, drozdek aztecki (Zoothera pinicola)
• Drozdoń szary (Zoothera princei)
• Drozdoń białouchy (Zoothera schistacea)
• Drozdoń ciemny (Zoothera sibirica)
• Drozdoń plamoskrzydły (Zoothera spiloptera)
• Drozdoń melanezyjski (Zoothera talaseae)
• Drozdoń rdzawogłowy (Zoothera tanganjicae)
• Drozdoń boniński (Zoothera terrestris)
• Drozdoń srokaty (Zoothera wardii)

Występowanie i środowisko

Występują na całym świecie z wyjątkiem Antarktydy. Niegdyś nie były także obecne na Nowej Zelandii, ale 2 gatunki zostały tam introdukowane. Zajmują najróżniejsze środowiska z zadrzewieniami. Największe zróżnicowanie drozdowatych jest we wschodniej Azji, skąd ptaki te pochodzą.

Tryb życia i zachowanie

Są ptakami wędrownymi. Sposób żerowania jest wspólny dla większości gatunków, bo żerują na ziemi. Ptaki te bronią swoich terytoriów.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Gniazdo buduje samica na drzewie, krzakach, szczelinach skalnych, norach, czasem na ziemi. Gniazdo ma kształt małej czarki. Samica składa od 2 do 6 (rzadko 7 lub więcej) jaj. Wysiadywanie trwa 12-15 dni. Młode pozostają w gnieździe przez 12-15 dni i są karmione przez oboje rodziców.

Pożywienie

Podstawą ich pokarmu są owady i ich larwy, ale także ślimaki, dżdżownice i jagody.

Ochrona i zagrożenia

Aż 7 gatunków jest krytycznie zagrożonych, kolejnych 7 gatunków ma status zagrożony, 23 kolejne są narażone na wyginięcie.

Ciekawostki

Drozdowate mogą wydawać jednocześnie kilka dźwięków o różnej wysokości. To często najlepsi śpiewacy w świecie ptaków. Niektóre kosy, drozd brunatny, śpiewaki potrafią naśladować inne dźwięki (np. dzwoniącego telefonu) lub odgłosy innych ptaków.

Niektóre gatunki (kwiczoł) broni swojego terytorium, bombardując drapieżników swoimi odchodami.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-130