Trznadlowate

Trznadlowate (Emberizidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Rodzina ta liczy dziś 72 rodzaje i 291 gatunków. W Polsce gniazdują 4 gatunki z tej rodziny ptaków.

Wygląd

To ptaki małych i średnich rozmiarów o upierzeniu brązowawym, czarnym, białym, pomarańczowym, żółtym i czerwonym. Mają charakterystyczny stożkowaty dziób, który jest przystosowany do rozłupywania nasion i oddzielania łusek od ziaren.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Cierlik PL Zalatujący

Emberiza cirlus

Cierlik (Emberiza cirlus) to gatunek ptaka z rodziny trznadlowatych. Samiec ma czarną kreskę, która biegnie przez oko, ciemne są też pokrywy uszne oraz gardło. Gniazduje nisko nad ziemią w krzewach.

Ćwirek czarnogardły

Amphispiza bilineata

Ćwirek czarnogardły (Amphispiza bilineata) to gatunek ptaka z rodziny trznadlowatych. Jest nieco podobny do wrócla. Wierzch brunatny, spód szarawy. Nad i pod okiem biegną białe pasy. Głowa i gardło ciemniejsze.

Głuszek PL Zalatujący wyjątkowo

Emberiza cia

Głuszek (Emberiza cia) to gatunek ptaka z rodziny trznadlowatych. Głowa, kark i wole są szare. Po bokach głowy występują trzy czarne pasy. Wierzch ciała rdzawy z czarnym kreskowaniem, kuper brunatny, spód cynamonowy.

Junko

Junco hyemalis

Junko (Junco hyemalis) to gatunek niewielkiego ptaka z rodziny trznadlowatych, lub jak podają inne źródła z rodziny pasówek. Upierzenie ciemnoszare, łupkowate z wierzchu, białe od spodu. Nogi i dziób mają cielistą barwę.

Ortolan PL Lęgowy Średnio liczny  ! 

Emberiza hortulana

Ortolan to średnio liczny ptak w Polsce, zajmujący tereny rolnicze w bliskości lasów. Samiec ma charakterystyczny żółty wąs. Wyraźna jest też żółta obrączka wokół czarnego oka. Z wierzchu ptak ten jest brązowy, ciemno kreskowany.

Poświerka szponiasta PL Przelotny / przylatujący

Calcarius lapponicus

Poświerka szponiasta, poświerka (Calcarius lapponicus) to ptak z rodziny trznadlowatych. Szata godowa samca jest bardzo kontrastowa. Głowa czarno-biała z rdzawą plamą z tyłu (na karku), wierzch szaro-brązowy, spód biały.

Potrzeszcz PL Lęgowy Średnio liczny

Miliaria calandra

Potrzeszcz to ptak polny i łąkowy z podrodziny trznadlowatych, największy przedstawiciel trznadli w kraju. Upierzenie brunatnoszare, kreskowane, spód jaśniejszy. Samica i samiec są podobnej wielkości.

Potrzos PL Lęgowy Liczny

Emberiza schoeniclus

Potrzos to jedyny trznadel w Polsce, który związany jest z wilgotnym środowiskiem. Samiec ma charakterystyczną czarną głowę z białym wąsem i obrożą. Z wierzchu jest brązowy z ciemnymi paskami, od spodu jest szary z delikatnym kreskowaniem.

Śnieguła PL Przelotny / przylatujący

Plectrophenax nivalis

Śnieguła (Plectrophenax nivalis) to gatunek ptaka z rodziny trznadlowatych, gniazdujący daleko na północy. Na wiosnę samiec ma czarny grzbiet, część lotek i środki sterówek. Pozostała część upierzenia jest biała.

Trznadel PL Lęgowy Bardzo liczny

Emberiza citrinella

Trznadel to niewielki, dość liczny w Polsce ptak z podrodziny trznadlowatych o pięknym , cytrynowym upierzeniu głowy i piersi u samców w okresie godowym. Kuper jest brązowawy. Skrajne sterówki są białe. Samica jest mniej żółta.

♂

Trznadel czarnogłowy PL Zalatujący wyjątkowo

Emberiza melanocephala

Trznadel czarnogłowy (Emberiza melanocephala) to ptak z rodziny trznadlowatych. Samiec ma czarną głowę z wierzchu i po bokach, reszta głowy żółta. Wierzch brązowy, spód żółty.

Trznadel czubaty PL Zalatujący

Emberiza rustica

Trznadel czubaty (Emberiza rustica) to gatunek ptaka wróblowego z rodziny trznadlowatych. Samiec w szacie letniej ma głowę z wierzchu po bokach czarne. Gardło jest białe. Nad okiem biegnie biała brew. Na szyi widoczna brązowa obroża.

Trznadel złotawy PL Zalatujący

Emberiza aureola

Trznadel złotawy (Emberiza aureola) to gatunek ptaka z rodziny trznadlowatych. Samiec ma w szacie godowej gardło i policzki czarne. Głowa z wierzchu, kark i fragment piersi oraz kuper - brązowe. Wierzch ciemnobrązowy, kasztanowaty.

Trznadelek PL Zalatujący

Emberiza pusilla

Trznadelek (Emberiza pusilla) to gatunek ptaka z rodziny trznadlowatych. Głowa z wierzchu i policzki są brązowe, z czarnym brzegiem. Wierzch brązowy z grubymi, czarnymi kreskami.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• Szpicodziobek (Acanthidops bairdii)
• Polniczek płowy (Aimophila aestivalis)
• Polniczek preriowy (Aimophila botterii)
• Polniczek rdzawoskrzydły (Aimophila carpalis)
• Polniczek szary (Aimophila cassinii)
• Polniczek białogardły (Aimophila humeralis)
• Polniczek wąsaty (Aimophila mystacalis)
• Polniczek czarnodzioby (Aimophila notosticta)
• Polniczek paskowany (Aimophila quinquestriata)
• Polniczek rdzawy (Aimophila rufescens)
• Polniczek paskogłowy (Aimophila ruficauda)
• Polniczek rdzawołbisty (Aimophila ruficeps)
• Polniczek rudopaskowy (Aimophila strigiceps)
• Polniczek rudosterny (Aimophila sumichrasti)
• Indygówka jasna (Amaurospiza concolor)
• Indygówka ciemna (Amaurospiza moesta)
• Bagiennik łąkowy (Ammodramus bairdii)
• Bagiennik ostrosterny (Ammodramus caudacutus)
• Bagiennik rdzawoskrzydły (Ammodramus henslowii)
• Bagiennik prążkogłowy (Ammodramus leconteii)
• Bagiennik żółtoczelny (Ammodramus maritimus)
• Bagiennik płowy (Ammodramus nelsoni)
• Bagiennik preriowy (Ammodramus savannarum)
• Ćwirek białogardły (Amphispiza belli)
• Ciszek czarnołbisty (Arremon abeillei)
• Ciszek złotodzioby (Arremon aurantiirostris)
• Ciszek szarogrzbiety (Arremon flavirostris)
• Ciszek złotoskrzydły (Arremon schlegeli)
• Ciszek obrożny (Arremon taciturnus)
• Ciszek zielonawy (Arremonops chloronotus)
• Ciszek siwogłowy (Arremonops conirostris)
• Ciszek oliwkowy (Arremonops rufivirgatus)
• Ciszek ubogi (Arremonops tocuyensis)
• Zaroślak białolicy (Atlapetes albiceps)
• Zaroślak białołbisty (Atlapetes albinucha)
• Zaroślak wąsaty (Atlapetes albofrenatus)
• Zaroślak wulkaniczny (Atlapetes apertus)
• Zaroślak kapturowy (Atlapetes atricapillus)
• Zaroślak białogardły (Atlapetes brunneinucha)
• Zaroślak żółtobrewy (Atlapetes citrinellus)
• Zaroślak oliwkowy (Atlapetes flaviceps)
• Zaroślak żółtowąsy (Atlapetes fulviceps)
• Zaroślak ciemnogłowy (Atlapetes fuscoolivaceus)
• Zaroślak żółtogardły (Atlapetes gutturalis)
• Zaroślak okularowy (Atlapetes leucopis)
• Zaroślak białoskrzydły (Atlapetes leucopterus)
• Zaroślak czarnogłowy (Atlapetes melanocephalus)
• Zaroślak inkaski (Atlapetes melanops)
• Zaroślak rdzawobrzuchy (Atlapetes nationi)
• Zaroślak ekwadorski (Atlapetes pallidiceps)
• Zaroślak rdzawoczelny (Atlapetes pallidinucha)
• Zaroślak maskowy (Atlapetes personatus)
• Zaroślak żółtobrzuchy (Atlapetes pileatus)
• Zaroślak rdzawogłowy (Atlapetes rufigenis)
• Zaroślak rudołbisty (Atlapetes rufinucha)
• Zaroślak ciemny (Atlapetes schistaceus)
• Zaroślak rudawy (Atlapetes semirufus)
• Zaroślak obrożny (Atlapetes torquatus)
• Zaroślak czarnolicy (Atlapetes tricolor)
• Zaroślak prążkowany (Atlapetes virenticeps)
• Tanagra dwubarwna (Buthraupis arcaei)
• Tanagra złotołbista (Buthraupis aureocincta)
• Tanagra złota (Buthraupis aureodorsalis)
• Tanagra modrolica (Buthraupis edwardsi)
• Tanagra czarnogardła (Buthraupis eximia)
• Tanagra czarno-złota (Buthraupis melanochlamys)
• Tanagra złotopierśna (Buthraupis rothschildi)
• Tanagra czarnolica (Buthraupis wetmorei)
• Bizończyk (Calamospiza melanocorys)
• Poświerka preriowa (Calcarius mccownii)
• Poświerka czarnobrzucha (Calcarius ornatus)
• Poświerka płowa (Calcarius pictus)
• Hispaniol białobrzuchy (Calyptophilus frugivorus)
• Kłowacz wegetariański (Camarhynchus crassirostris)
• Kłowacz namorzynowy (Camarhynchus heliobates)
• Kłowacz kaktusowy (Camarhynchus pallidus)
• Kłowacz mały (Camarhynchus parvulus)
• Kłowacz ciemnogłowy (Camarhynchus pauper)
• Kłowacz papugodzioby (Camarhynchus psittacula)
• Kostogryz białobrzuchy (Caryothraustes poliogaster)
• Pluszogłówki (Catamblyrhynchinae Ridgway,)
• Owadziarka (Certhidea olivacea)
• Zieleniec obrożny (Chlorospingus canigularis)
• Zieleniec żółtogardły (Chlorospingus flavigularis)
• Zieleniec oliwkowy (Chlorospingus flavovirens)
• Zieleniec kropkowany (Chlorospingus inornatus)
• Zieleniec zmienny (Chlorospingus ophthalmicus)
• Zieleniec żółtowąsy (Chlorospingus parvirostris)
• Zieleniec białobrewy (Chlorospingus pileatus)
• Zieleniec szarobrzuchy (Chlorospingus semifuscus)
• Zieleniec skromny (Chlorospingus tacarcunae)
• Tanagrzyk oliwkowy (Chlorothraupis carmioli)
• Tanagrzyk okularowy (Chlorothraupis olivacea)
• Tanagrzyk Sztolcmana (Chlorothraupis stolzmanni)
• Pipil rudogłowy (Chlorurus chlorurus)
• Nieszporek polny (Chondestes grammacus)
• Tanager srokaty (Cissopis leveriana)
• Rudoliczka szarobrzucha (Compsospiza baeri)
• Rudoliczka rdzawobrzucha (Compsospiza garleppi)
• Łuszczyk szafirowy (Cyanocompsa parellina)
• Modraszek rdzawobrzuchy (Delothraupis castaneoventris)
• Haczykodziobek modry (Diglossopis caerulescens)
• Haczykodziobek maskowy (Diglossopis cyanea)
• Haczykodziobek jednobarwny (Diglossopis glauca)
• Diuka białoskrzydła (Diuca speculifera)
• Myszatka białoszyja (Dolospingus fringilloides)
• Trznadel rdzawogrzbiety (Emberiza affinis)
• Trznadel rudogłowy (Emberiza bruniceps)
• Trznadel skalny (Emberiza buchanani)
• Trznadel szaroboczny (Emberiza cabanisi)
• Trznadel modrogłowy (Emberiza caesia)
• Trznadel maskowy (Emberiza capensis)
• Trznadel złotobrewy (Emberiza chrysophrys)
• Trznadel popielaty (Emberiza cineracea)
• Trznadel łąkowy (Emberiza cioides)
• Trznadel żółtogardły (Emberiza elegans)
• Trznadel złotobrzuchy (Emberiza flaviventris)
• Trznadel rdzawouchy (Emberiza fucata)
• Trznadel skowronkowaty (Emberiza impetuani)
• Trznadel Jankowskiego (Emberiza jankowskii)
• Trznadel tybetański (Emberiza koslowi)
• Trznadel białogłowy (Emberiza leucocephalos)
• Potrzos popielaty (Emberiza pallasi)
• Trznadel sawannowy (Emberiza poliopleura)
• Trznadel rudy (Emberiza rutila)
• Trznadel sokotrzański (Emberiza socotrana)
• Trznadel szarogłowy (Emberiza spodocephala)
• Trznadel srebrnogłowy (Emberiza stewarti)
• Trznadel smużkowany (Emberiza striolata)
• Trznadel żółty (Emberiza sulphurata)
• Trznadel cynamonowy (Emberiza tahapisi)
• Trznadel amurski (Emberiza tristrami)
• Trznadel szary (Emberiza variabilis)
• Trznadel mandżurski (Emberiza yessoensis)
• Gardlik (Euneornis campestris)
• Organka zaroślowa (Euphonia affinis)
• Organka rudołbista (Euphonia anneae)
• Organka złotoboczna (Euphonia cayennensis)
• Organka stalowa (Euphonia chalybea)
• Organka purpurowogłowa (Euphonia chlorotica)
• Organka białolica (Euphonia chrysopasta)
• Organka czarnoczelna (Euphonia concinna)
• Organka ciemnolica (Euphonia cyanocephala)
• Organka modrołbista (Euphonia elegantissima)
• Organka gujańska (Euphonia finschi)
• Organka rudorzytna (Euphonia fulvicrissa)
• Organka zielonkawa (Euphonia gouldi)
• Organka żółtogardła (Euphonia hirundinacea)
• Organka plamkogłowa (Euphonia imitans)
• Organka jamajska (Euphonia jamaica)
• Organka grubodzioba (Euphonia laniirostris)
• Organka żółtołbista (Euphonia luteicapilla)
• Organka oliwkowa (Euphonia mesochrysa)
• Organka białorzytna (Euphonia minuta)
• Organka śpiewna (Euphonia musica)
• Organka kasztanowata (Euphonia pectoralis)
• Organka szara (Euphonia plumbea)
• Organka rdzawobrzucha (Euphonia rufiventris)
• Organka złota (Euphonia saturata)
• Organka żółtobrzucha (Euphonia trinitatis)
• Organka fioletowa (Euphonia violacea)
• Organka złotoczelna (Euphonia xanthogaster)
• Darwinka grubodzioba (Geospiza conirostris)
• Darwinka ostrodzioba (Geospiza difficilis)
• Darwinka czarna (Geospiza fortis)
• Darwinka mała (Geospiza fuliginosa)
• Darwinka wielkodzioba (Geospiza magnirostris)
• Darwinka kaktusowa (Geospiza scandens)
• Łuszczyk błękitny (Guiraca caerulea)
• Habia czarnolica (Habia atrimaxillaris)
• Habia czubata (Habia cristata)
• Habia czerwonogardła (Habia fuscicauda)
• Habia szara (Habia gutturalis)
• Habia mrówcza (Habia rubica)
• Zieleńczyk białobrewy (Hemispingus atropileus)
• Zieleńczyk oliwkowy (Hemispingus frontalis)
• Zieleńczyk rudobrzuchy (Hemispingus goeringi)
• Zieleńczyk czarnouchy (Hemispingus melanotis)
• Zieleńczyk stokowy (Hemispingus parodii)
• Zieleńczyk szarołbisty (Hemispingus reyi)
• Zieleńczyk rdzawobrewy (Hemispingus rufosuperciliaris)
• Zieleńczyk szarouchy (Hemispingus superciliaris)
• Zieleńczyk płowy (Hemispingus trifasciatus)
• Zieleńczyk kapturowy (Hemispingus verticalis)
• Zieleńczyk siwy (Hemispingus xanthophthalmus)
• Junko szarogłowy (Junco caniceps)
• Junko górski (Junco phaeonotus)
• Junko ciemnosterny (Junco vulcani)
• Tanager czerwonodzioby (Lamprospiza melanoleuca)
• Trznadlec chiński (Latoucheornis siemsseni)
• Gilołuszcz mały (Loxigilla noctis)
• Gilołuszcz rdzawołbisty (Loxigilla portoricensis)
• Gilołuszcz rudobrewy (Loxigilla violacea)
• Jamajczyk (Loxipasser anoxanthus)
• Rudogłowik oliwkowy (Lysurus castaneiceps)
• Rudogłowik wielkodzioby (Lysurus crassirostris)
• Łuszcz (Melanospiza richardsoni)
• Trznadlec rudoskrzydły (Melophus lathami)
• Gilówka (Melopyrrha nigra)
• Pasówka płowa (Melospiza lincolnii)
• Pasówka śpiewna (Melospiza melodia)
• Ziemnołuszcz białolicy (Melozone biarcuatum)
• Ziemnołuszcz rdzawoszyi (Melozone kieneri)
• Ziemnołuszcz białouchy (Melozone leucotis)
• Tanagrzyk ciemny (Mitrospingus cassinii)
• Tanagrzyk szarolicy (Mitrospingus oleagineus)
• Bagiennik żółtolicy (Myospiza aurifrons)
• Bagiennik białobrody (Myospiza humeralis)
• Tanager ubogi (Nesospingus speculiferus)
• Klinodziób (Oreomanes fraseri)
• Oranżyk (Oreothraupis arremonops)
• Meksykanek (Oriturus superciliosus)
• Tanagrzyk duży (Orthogonys chloricterus)
• Ryżołusk rudobrzuchy (Oryzoborus angolensis)
• Ryżołusk czarnodzioby (Oryzoborus atrirostris)
• Ryżołusk grubodzioby (Oryzoborus crassirostris)
• Ryżołusk wielkodzioby (Oryzoborus maximiliani)
• Ryżołusk czarny (Oryzoborus nuttingi)
• Bagiennik żółtobrewy (Passerculus sandwichensis)
• Pasówka rudosterna (Passerella iliaca)
• Łuszczyk tęczowy (Passerina versicolor)
• Kostogryz czerwony (Periporphyrus erythromelas)
• Wielkonóg (Pezopetes capitalis)
• Hispaniol czarnołbisty (Phaenicophilus palmarum)
• Hispaniol szarołbisty (Phaenicophilus poliocephalus)
• Łuszcz kapturowy (Pheucticus aureoventris)
• Łuszcz żółtobrzuchy (Pheucticus chrysogaster)
• Łuszcz czarnogoleniowy (Pheucticus tibialis)
• Chruściak pręgosterny (Phrygilus alaudinus)
• Chruściak okopcony (Phrygilus carbonarius)
• Chruściak rdzawogrzbiety (Phrygilus dorsalis)
• Chruściak białogardły (Phrygilus erythronotus)
• Chruściak skromny (Phrygilus plebejus)
• Chruściak jednobarwny (Phrygilus unicolor)
• Ineczka grubodzioba (Piezorhina cinerea)
• Kokośnik (Pinaroloxias inornata)
• Pipil czarnolicy (Pipilo aberti)
• Pipil białogardły (Pipilo albicollis)
• Pipil rudoboczny (Pipilo erythrophthalmus)
• Pipil brunatny (Pipilo fuscus)
• Pipil obrożny (Pipilo ocai)
• Piranga ognista (Piranga bidentata)
• Piranga czerwonogłowa (Piranga erythrocephala)
• Piranga cynobrowa (Piranga flava)
• Piranga białoskrzydła (Piranga leucoptera)
• Piranga żółtorzytna (Piranga ludoviciana)
• Piranga szkarłatna (Piranga olivacea)
• Piranga różowogardła (Piranga roseogularis)
• Piranga pąsowa (Piranga rubra)
• Piranga żółtobrzucha (Piranga rubriceps)
• Grubonos czarnogardły (Pitylus fuliginosus)
• Śnieguła biała (Plectrophenax hyperboreus)
• Nieszporek trawny (Pooecetes gramineus)
• Lazurka (Porphyrospiza caerulescens)
• Goleńczyk żółto-zielony (Pselliophorus luteoviridis)
• Goleńczyk ciemny (Pselliophorus tibialis)
• Kapturzyk rudy (Pyrrhocoma ruficeps)
• Kardynał pąsowy (Pyrrhuloxia phoeniceus)
• Tanagrzec (Rhodinocichla rosea)
• Kostogryz szkarłatny (Rhodothraupis calaeno)
• Polniczek Sztolcmana (Rhynchospiza stolzmanni)
• Tanager czarnolicy (Schistochlamys melanopis)
• Antyla (Spindalis zena)
• Łuszczynek reliktowy (Spiza townsendi)
• Spizela drzewna (Spizella arborea)
• Spizela czarnobroda (Spizella atrogularis)
• Spizela jasnobrzucha (Spizella breweri)
• Spizela blada (Spizella pallida)
• Spizela białobrewa (Spizella passerina)
• Spizela polna (Spizella pusilla)
• Spizela szarolica (Spizella wortheni)
• Tanagra żółtoskrzydła (Thraupis abbas)
• Tanagra żółtobrzucha (Thraupis bonariensis)
• Tanagra modrogłowa (Thraupis cyanocephala)
• Tanagra lazurowa (Thraupis cyanoptera)
• Tanagra niebieska (Thraupis episcopus)
• Tanagra sina (Thraupis glaucocolpa)
• Tanagra chabrowa (Thraupis ornata)
• Tanagra palmowa (Thraupis palmarum)
• Tanagra modra (Thraupis sayaca)
• Kubanik ciemnolicy (Tiaris bicolor)
• Kubanik mniejszy (Tiaris canora)
• Kubanik ciemny (Tiaris fuliginosa)
• Kubanik większy (Tiaris olivacea)
• Zapatak (Torreornis inexpectata)
• Bagiennik plamisty (Xenospiza baileyi)
• Pasówka białogardła (Zonotrichia albicollis)
• Pasówka złotołbista (Zonotrichia atricapilla)
• Pasówka obrożna (Zonotrichia capensis)
• Pasówka bagienna (Zonotrichia georgiana)
• Pasówka białobrewa (Zonotrichia leucophrys)
• Pasówka czarnogardła (Zonotrichia querula)

Występowanie i środowisko

Są kosmopolityczne. Nie występują poza Antarktydą i Australią. Zasiedlają tereny nie porośnięte drzewami w Eurazji, poza tym także w zadrzewieniach.

Rozmnażanie

Gniazdo ma kształt czarki, budowane w ukryciu na ziemi lub nisko nad ziemią w zakrzewieniach. Liczba jaj: 2-7. Wysiadywanie trwa do 2 tygodni. Pisklęta przebywają w gnieździe przez 10-15 dni.

Pożywienie

Trznadlowate żywią się przede wszystkim ziarnami zbieranymi na ziemi, ale dietę uzupełniają bezkręgowcami, owocami i pąkami kwiatów.

Ochrona i zagrożenia

Trzy gatunki ziarnojadków są krytycznie zagrożone wyginięciem. Dwa kolejne gatunki są zagrożone.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-762