Spis treści:

Pingwiny

Pingwiny (Sphenisciformes) to rząd ptaków, do którego zaliczamy 16-17 gatunków nielotnych ptaków w 6 rodzajach.

Pingwiny (Spheniscidae) to jednocześnie rodzina ptaków, będących najlepiej przystosowaną rodziną do życia w środowisku wodnym ze wszystkich żyjących dziś ptaków na świecie.

Wygląd

Pingwinów nie da się pomylić z innymi ptakami. To nieloty. Opis pingwina jest dość prosty. Pingwiny mają na lądzie wyprostowaną sylwetkę. Ciało jest osadzone na dwóch krótkich, dość grubych nogach, których 3 palce są spięte błoną pławną. Skrzydła wiosłowate, przystosowane do pływania. Upierzenie zwykle czarno-białe. Samce są nieco większe od samic. Poza tym nie różnią się zbytnio od siebie.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Pingwin Adeli, pingwin białooki

Pygoscelis adeliae

Pingwin Adeli to pingwin, który tworzy największe kolonie lęgowe w świecie pingwinów. Ma charakterystyczną, białą obwódkę wokół oczu. Gniazdo buduje z kamieni. Powraca co roku dokładnie w to samo miejsce.

Pingwin białobrewy

Pygoscelis papua

Pingwin białobrewy (Pygoscelis papua) to gatunek pingwina z charakterystycznymi, białymi brwiami nad oczami. Ubarwienie białe od spodu i czarne od strony grzbietowej. Na głowie występują także białe cętki.

Pingwin cesarski

Aptenodytes forsteri

Pingwin cesarski (Aptenodytes forsteri) to największy gatunek pingwina. Gniazduje w koloniach lęgowych na stałym lądzie na Antarktydzie. Ptaki wędrują na miejsce lęgów nawet 100 km.

Pingwin grubodzioby

Eudyptes pachyrhynchus

Pingwin grubodzioby (Eudyptes pachyrhynchus) to gatunek pingwina. Ma czerwony, gruby dziób. Nad okiem biegnie gruba, żółta brew, krzaczasto zakończona z tyłu głowy. Na policzkach białe kreski.

Pingwin królewski

Aptenodytes patagonicus

Jeden z największych pingwinów z charakterystycznymi złotawymi plamami na głowie. Zamieszkuje wyspy mórz na Antarktydzie. Żuchwa różowa lub pomarańczowa. Skrzydła przypominają wiosła.

Pingwin krótkoczuby

Eudyptes schlegeli

Pingwin krótkoczuby (Eudyptes schlegeli) to gatunek pingwina, którego klasyfikacja nie jest jednoznaczna. Niektóre źródła traktują ten takson jako podgatunek pingwina złotoczubego.

Pingwin magellański

Spheniscus magellanicus

Pingwin magellański (Spheniscus magellanicus) to ptak z rodziny pingwinów. Jak wszystkie pingwiny ten również ma upierzenie czarno-białe. Od piersi do skrzydeł i od szyi do oczu biegną białe pasy. Dziób jest masywny.

Pingwin mały

Eudyptula minor

Pingwin mały, pingwinek mały (Eudyptula minor) to najmniejszy ptak z rodziny pingwinów. Odbywa skomplikowane toki. Gniazduje w norach lub pod nawisami skalnymi, pod krzewem lub korzeniami.

Pingwin maskowy

Pygoscelis antarcticus

Pingwin maskowy (Pygoscelis antarcticus) to pingwin z charakterystyczną, piękną maską na głowie. Maska jest utworzona przez czarną czapeczkę na wierzchu głowy i czarną kreskę biegnącą pod dziobem.

Pingwin peruwiański

Spheniscus humboldti

Pingwin peruwiański (Spheniscus humboldti) to gatunek pingwina o masywnym, różowym dziobie. Czarna górna część ciała i głowa z łukowatym, białym pasem rozciągającym się od górnej części oczu do szyi.

Pingwin przylądkowy

Spheniscus demersus

Pingwin przylądkowy (Spheniscus demersus) to gatunek ptaka z rodziny pingwinów. Upierzenie z wierzchu czarne, spód biały z czarnym pasem na piersi oraz czarnymi kropkami na piersi i brzuchu.

Pingwin równikowy

Spheniscus mendiculus

Pingwin równikowy (Spheniscus mendiculus) to ptak z Galapagos (zamieszkuje więc strefę równikową) należący do rodziny pingwinów. Ptaki te tworzą niewielką populację. Pingwin ten jest zagrożony wymarciem.

Pingwin skalny

Eudyptes chrysocome

Pingwin skalny (Eudyptes chrysocome) to gatunek pingwina z czerwonymi oczami i krótkim czerwonobrązowym dziobem oraz charakterystycznymi żółtymi piórami biegnącymi wzdłuż brwi.

Pingwin szczotkoczuby

Eudyptes sclateri

Pingwin szczotkoczuby (Eudyptes sclateri) to ptak z rodziny pingwinów. Dziob pomarańczowy. Upierzenie biało-czarne. Nad okiem biegnie gruba, żółta brew.

Pingwin złotoczuby

Eudyptes chrysolophus

Pingwin złotoczuby to pingwin z charakterystycznymi, pomarańczowymi piórami, które tworzą czub z boków głowy. Gnieździ się w dużych koloniach, liczących nawet 0,5 miliona osobników.

Pingwin żółtooki

Megadyptes antipodes

Pingwin żółtooki (Megadyptes antipodes) to średniej wielkości ptak z rodziny pingwinów, żyjący u wybrzeży Nowej Zelandii. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Megadyptes.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

pingwin długoczuby (Eudyptes moseleyi)

Występowanie i środowisko

Pingwiny występują tylko na półkuli południowej. Najliczniej występują na Antarktydzie. Najwięcej gatunków żyje w okolicach Nowej Zelandii. Pingwin równikowy gnieździ się na Galapagos.

Poniższa tabela zawiera dane na temat występowania opisanych tu gatunków z tej rodziny na różnych kontynentach. Jeżeli jeden gatunek występuje na kilku kontynentach, to jest ujęty we wszystkich tych miejscach.

Kontynent	Liczba gatunków
Europa	0
Azja	0
Afryka	2
Ameryka Północna	0
Ameryka Południowa	8
Australia	5
Antarktyda	7

Tryb życia i zachowanie

Pingwiny to najlepiej przystosowane ptaki do życia w środowisku wodnym. Są nielotami. Są szybkimi pływakami, potrafią płynąć z prędkością 20 km/h. Potrafią wyskakiwać wysoko ponad powierzchnię wody. Na lądzie poruszają się w postawie wyprostowanej, czasem poruszają się na brzuchu. Ich środowiskiem życia jest morze i nadbrzeża. Życie pingwinów nie jest łatwe. Wytrzymują ekstremalne mrozy. Musza pokonywać wiele przeciwności, w tym umykać drapieżnikom morskim.

Morfologia i anatomia

Do cech charakterystycznych należą krótkie i silne nogi, lekko przesunięte ku tyłowi. Ogon stanowią krótkie, sztywne pióra. Skrzydła są przystosowane do pływania i przypominają płetwy. Pokrywają je łuskowate pióra. Upierzenie szczelnie pokrywa całe ciało. Zwykle ubarwienie białe od spodu i czarne, szare lub brązowe od strony grzbietowej. Na głowie czasem występują kolorowe plamy i czuby. Wygląd głowy jest cechą gatunkową.

Trzy palce stóp są spięte błoną pławną. Ciało jest pokryte trzema warstwami gęstych i krótkich piór. Skok jest krótki, skrzydła przekształcone w dość sztywne płetwy. Kości są dość masywne. Ich ciężar właściwy jest niewiele mniejszy od wody, co ułatwia ptakom nurkowanie. Dzioby są krótkie i masywne.

Pod skórą znajduję się gruba warstwa tłuszczu, która ma za zadanie utrzymywanie ciepłoty ciała. Funkcję tę spełnia także system naczyń krwionośnych w skrzydłach i nogach, krew żylna wracająca z tych miejsc zostaje ogrzana przez krew tętniczą.

Rozmnażanie

Pingwiny są monogamiczne. W okresie lęgów gromadzą się w kolonie, liczące czasem 1 milion ptaków. Obszary lęgowe są położone czasem w dużej odległości od morza. Gniazdo budują na ziemi, w norach i szczelinach. Dwa największe gatunki (pingwin cesarski i królewski) gniazd nie budują, jaja wysiadują na stopach na stojąco. Gniazdo zwykle jest prowizoryczne, zbudowane na ziemi z dowolnego materiału, który ptak znajdzie w pobliżu. Większość gatunków składa po 2 jaja, pingwin królewski i cesarski 1 jajo. Jaja są białe lub zielonkawe. Okres wysiadywania trwa 33-64 dni.

Pożywienie

Co jedzą pingwiny? Odżywiają się rybami, głowonogami i skorupiakami. U niektórych gatunków istotną rolę w odżywianiu pełnią pokłady tłuszczu. głodówki podczas wysiadywania jaj mogą trwać nawet 115 dni u pingwina cesarskiego!

Ochrona i zagrożenia

Wiele gatunków pingwinów jest zagrożona wyginięciem.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Podczas lęgów pingwiny są zdolne nawet do kilkumiesięcznej głodówki. Pingwin cesarski może nie przyjmować pokarmu przez 115 dni. Traci wówczas połowę masy swojego ciała.

Pingwin potrafi płynąć z prędkością 20 km/h!

Jako pierwsi opisali pingwiny Vasco da Gama i Ferdynand Magellan.

Pingwiny w kulturze masowej

Każdy człowiek wie jak wygląda pingwin, a to między innymi dzięki korzystaniu z wizerunku pingwina powszechnie w kulturze masowej. Drugi powód jest taki, że to nieliczne zwierzę, jakie zasiedla Antarktydę, wzbudzające u ludzi podziw i szacunek, jeśli chodzi o wytrzymałość na ekstremalne warunki. Oto wybrane pozycje z zakresu popkultury:

Pingwiny z Madagaskaru - kultowa animacja ze studia Pixar, w której 4 pingwiny zdobyły serca widzów na całym świecie.
Pingwin Pik-Pok - to nasza rodzima produkcja animacji z Se-ma-forum, a jednocześnie bohater bajki Adama Bahdaja.
Zaczarowana zagroda - książka dla dzieci Aliny Centkiewicz i Czesława Centkiewicza.
Marsz pingwinów - przejmujący, głośny film o pingwinach w reżyserii Luca Jacqueta , zdobywca Oscara z 2005 roku w kategorii pełnometrażowy film dokumentalny. Film możesz obejrzeć w naszej galerii filmów.
Tupot małych stóp (Happy feet) - animowana bajka dla dzieci o pingwinach, nagrodzona Oscarem.

Warto dodać, że pingwin znajduje się w logo wielu produktów. Pingwina w swoim logo ma na przykład Linux - znany system operacyjny.

Pytania

Gdzie żyją pingwiny?

Pingwiny żyją na półkuli południowej, zwykle w rejonach okołobiegunowych, ale są wyjątki. Pingwin równikowy żyje na przykład na Galapagos, a pingwin mały u wybrzeży Australii i Nowej Zelandii. Zwykle jednak ptaki te zamieszkują zimne wody i wybrzeża Antarktydy. Arktyka i Grenlandia jest wolna od tych ptaków. Pingwini los nie jest więc łatwy, co jest ściśle związane z życiem na Antarktydzie. Czy występują w Arktyce? Nie. W Arktyce żyją podobne nieco do pingwinów alki.

Czy pingwiny latają?

Wszystkie gatunki pingwinów są nielotami. Latający pingwin występuje tylko w bajkach.

Czy pingwin to ssak czy ptak?

Pingwiny, mimo że nie latają, są ptakami.

Który ptak jest podobny do pingwina, żyjący w Arktyce?

Zapewne chodzi o alki.

Dlaczego niedźwiedzie polarne nie jedzą pingwinów?

Rzeczywiście niedźwiedzie polarne nie polują na pingwiny. Powód jest prosty. Niedźwiedzie nie żyją na Antarktydzie, a pingwinów nie ma w Arktyce. Również Grenlandia jest wolna od pingwinów.

Czy pingwiny mają kolana?

Tak. są one jednak ukryte pod fałdami tłuszczu i piórami. Co ciekawe kości nóg są ułożone w taki sposób, że pingwin prawie cały czas kuca. to dlatego tak zabawnie się porusza. Kolana są wykorzystywane podczas przesuwania się na brzuchu po lodzie i śniegu.

Czy pingwiny mają pióra?

Oczywiście że tak. Wprawdzie przypominają nieco sierść wydry, ale są to pióra.

Dlaczego pingwiny nie marzną?

Przed zimnem pingwiny chroni wodoodporne upierzenie i gruba warstwa tłuszczu. Dlaczego nie marzną nogi i skrzydła? Tu z pomocą przychodzi specjalna budowa układu krwionośnego, dzięki któremu krew żylna jest dogrzewana przez krew tętniczą.

Ile waży pingwin?

Waga pingwinów w zależności od gatunku waha się od 1 do 40-45 kg.

Z czego pingwiny budują gniazda?

Część gatunków wcale nie buduje gniazd i wysiaduje jajo na stopach. Inne gatunki gniazda budują z kamyków i wszystkiego co znajduje się w pobliżu.

Czy pingwiny żyją w Afryce?

Tak. W Afryce można spotkać dwa gatunki pingwinów: pingwin skalny i przylądkowy. Ten pierwszy występuje w okolicach wysp daleko na południe od Afryki. Drugi z gatunków to typowy afrykański pingwin. Występuje u wybrzeży południowej Afryki od Mozambiku po Namibię. Choć to blisko Madagaskaru, żaden gatunek pingwina nie występuje na Madagaskarze.

Czy pingwiny żyją w Australii?

Tak. Użyj filtra na tej stronie (w bocznym pasku) aby wyświetlić gatunki pingwinów z Australii.

Czy pingwiny można zobaczyć w ZOO?

Tak. Na przykład w ZOO we Wrocławiu jest w Afrykarium wspaniały wybieg dla pingwinów przylądkowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
pod red. Przemysława Busse - Mały Słownik Zoologiczny - PTAKI t.I i II, ISBN 83-214-0043-4, Wiedza Powszechna 1990
Christopher Perrins - Wielka Encyklopedia Ptaki, wszystkie rodziny świata, ISBN 978-83-7670-263-6, Buchmann 2012
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
Alon Shulman - Czy hipopotamy potrafią pływać?, ISBN 978-83-7659-724-9, Albatros 2013
Praca zbiorowa - The encyclopedia of animals - a complete visual guide, 978-1-74089-320-6, Fog City Press 2004
Pod red. Dariusz Fedora, praca zbiorowa - Wielka Encyklopedia Zwierząt, ISBN 978-83-245-2065-7, Publicat 2008
Andrzej Trepka - Rekordy zwierząt – ptaki, ISBN 83-85578-34-X, R.A.F. SCRIBA 1997

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury.

Ćwiczenia

Wykonaj ćwiczenia związane z tym tematem.

Ptaki online na żywo

W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Jaki ptak najgłębiej nurkuje?

Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najgłębiej nurkuje?

Jaki ptak najszybciej pływa?

Wśród ptaków mamy także takie, które opanowały środowisko wodne. Który z gatunków najszybciej pływa?

Które ptaki gniazdują najdalej?

Bieguny to rejony o ekstremalnych warunkach pogodowych. Jak daleko w tych warunkach ptaki mogą się rozmnażać i wysiadywać jaja?

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

Kolorowanka dla dzieci

Kolorowanki edukacyjne dla dzieci do kolorowania online i wydruku powiązane tematycznie z artykułem.