Gołębiowate

Gołębiowate (Columbidae) to rodzina ptaków z rzędu gołębiowatych. Rodzina ta liczy dziś 325 gatunków. W Polsce żyją 4 gatunki gołębi. Jeden z gatunków zalatuje do nas wyjątkowo.

Wygląd

Wszystkie charakteryzuje krępa budowa ciała, mała głowa i dziób. U nasady dzioba znajduje się miękka i nabrzmiała woskówka. Upierzenie zwykle szarawe lub brązowe. Niektóre gatunki barwne. Ubarwienie obu płci jest podobne.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Inne gatunki

• koralczyk niebieskawy (Alectroenas madagascariensis)
• koralczyk maurytyjski (Alectroenas nitidissimus)
• koralczyk rodrigueski (Alectroenas payandeei)
• koralczyk czerwonogłowy (Alectroenas pulcherrimus)
• koralczyk srebrnogłowy (Alectroenas sganzini)
• gołąb cynamonowy (Aplopelia larvata)
• nikobarczyk plamisty (Caloenas maculata)
• miedzianka białoczelna (Chalcophaps stephani)
• siniaczek plamisty (Claravis pretiosa)
• gołąb pstrogłowy (Columba albinucha)
• gołąb białokryzy (Columba albitorques)
• gołąb kanaryjski (Columba bollii)
• gołąb szarogłowy (Columba delegorguei)
• gołąb brązowogrzbiety (Columba elphinstonii)
• gołąb brunatny (Columba eversmanni)
• gołąb himalajski (Columba hodgsonii)
• gołąb lśniący (Columba iriditorques)
• gołąb czarny (Columba janthina)
• gołąb srebrnokryzy (Columba jouyi)
• gołąb laurowy (Columba junoniae)
• gołąb białogłowy (Columba leucomela)
• gołąb białobrzuchy (Columba leuconota)
• gołąb zatokowy (Columba malherbii)
• gołąb somalijski (Columba oliviae)
• gołąb żółtonogi (Columba pallidiceps)
• gołąb siwogłowy (Columba palumboides)
• gołąb śniady (Columba pollenii)
• gołąb jasnoszyi (Columba pulchricollis)
• gołąb jasnogłowy (Columba punicea)
• gołąb górski (Columba rupestris)
• gołąb kameruński (Columba sjostedti)
• gołąb maurytyjski (Columba thiriouxi)
• gołąb kasztanowaty (Columba thomensis)
• gołąb liliowy (Columba torringtoniae)
• gołąb maderski (Columba trocaz)
• gołąb kongijski (Columba unicincta)
• gołąb boniński (Columba versicolor)
• gołąb białogardły (Columba vitiensis)
• gołąbeczek szarawy (Columbina buckleyi)
• gołąbeczek szarogłowy (Columbina cruziana)
• gołąbeczek rdzawy (Columbina cyanopis)
• gołąbeczek aztecki (Columbina inca)
• gołąbeczek białoskrzydły (Columbina picui)
• gołąbeczek jarzębaty (Columbina squammata)
• gołąbeczek cynamonowy (Columbina talpacoti)
• rotangowiec (Cryptophaps poecilorrhoa)
• zębacz (Didunculus strigirostris)
• strzępopiór (Drepanoptila holosericea)
• muszkatela niebieskawa (Ducula aurorae)
• muszkatela ciemnobrzucha (Ducula bakeri)
• muszkatela cynamonowa (Ducula basilica)
• muszkatela kasztanowobrzucha (Ducula brenchleyi)
• muszkatela brunatnobrzucha (Ducula carola)
• muszkatela górska (Ducula chalconota)
• muszkatela płowobrzucha (Ducula cineracea)
• muszkatela złotooka (Ducula concinna)
• muszkatela pręgosterna (Ducula finschii)
• muszkatela płaskodzioba (Ducula galeata)
• muszkatela nowokaledońska (Ducula goliath)
• muszkatela ciemnogrzbieta (Ducula lacernulata)
• muszkatela płowa (Ducula latrans)
• muszkatela biała (Ducula luctuosa)
• muszkatela czarna (Ducula melanochroa)
• muszkatela okularowa (Ducula mindorensis)
• muszkatela szmaragdowa (Ducula myristicivora)
• muszkatela szarogłowa (Ducula oceanica)
• muszkatela brodawkowata (Ducula pacifica)
• muszkatela białooka (Ducula perspicillata)
• muszkatela popielata (Ducula pickeringii)
• muszkatela czerwonooka (Ducula pinon)
• muszkatela różowobrzucha (Ducula poliocephala)
• muszkatela spiżowa (Ducula radiata)
• muszkatela różowawa (Ducula rosacea)
• muszkatela krasnonosa (Ducula rubricera)
• muszkatela czerwonorzytna (Ducula rufigaster)
• muszkatela srokata (Ducula spilorrhoa)
• muszkatela ciemna (Ducula whartoni)
• muszkatela różowoszyja (Ducula zoeae)
• gołąb wędrowny (Ectopistes migratorius)
• wyspiarek brązowoskrzydły (Gallicolumba keayi)
• wyspiarek złotoplamy (Gallicolumba menagei)
• wyspiarek szarosterny (Gallicolumba platenae)
• gołąbek falisty (Geopelia maugeus)
• aborygenek wąsaty (Geophaps scripta)
• błyskotek szaroczelny (Geotrygon caniceps)
• błyskotek zielonogłowy (Geotrygon chrysia)
• błyskotek białoczelny (Geotrygon leucometopia)
• błyskotek białowąsy (Geotrygon mystacea)
• błyskotek purpurowogłowy (Geotrygon purpurata)
• błyskotek szafirowy (Geotrygon saphirina)
• błyskotek czubaty (Geotrygon versicolor)
• błyskotek fioletowy (Geotrygon violacea)
• koroniec błękitny (Goura scheepmakeri)
• koroniec rdzawoskrzydły (Goura sclaterii)
• krasnook ciemnogłowy (Gymnophaps albertisii)
• krasnook długosterny (Gymnophaps mada)
• krasnook blady (Gymnophaps solomonensis)
• cudolotka białoczelna (Henicophaps albifrons)
• cudolotka białogardła (Henicophaps foersteri)
• gołębik szaropierśny (Leptotila cassinii)
• gołębik kolumbijski (Leptotila conoveri)
• gołębik duży (Leptotila jamaicensis)
• gołębik białolicy (Leptotila megalura)
• gołębik ochrowy (Leptotila ochraceiventris)
• gołębik blady (Leptotila pallida)
• gołębik siwogłowy (Leptotila plumbeiceps)
• gołębik szaroczelny (Leptotila rufaxilla)
• gołębik grenadyjski (Leptotila wellsi)
• białoliczek (Leptotrygon veraguensis)
• siwiec (Lopholaimus antarcticus)
• kasztanówka cienkodzioba (Macropygia amboinensis)
• kasztanówka rdzawa (Macropygia emiliana)
• kasztanówka zmienna (Macropygia mackinlayi)
• kasztanówka wielka (Macropygia magna)
• kasztanówka czarnodzioba (Macropygia nigrirostris)
• kasztanówka mała (Macropygia ruficeps)
• kasztanówka rudogłowa (Macropygia rufipennis)
• kasztanówka filipińska (Macropygia tenuirostris)
• kasztanówka prążkowana (Macropygia unchall)
• żółtook złotoplamy (Metriopelia aymara)
• żółtook łuskowany (Metriopelia ceciliae)
• żółtook duży (Metriopelia melanoptera)
• żółtook szarogłowy (Metriopelia morenoi)
• korończyk (Microgoura meeki)
• bażanciak (Otidiphaps nobilis)
• atolowczyk papuaski (Pampusana beccarii)
• atolowczyk rdzawokarkowy (Pampusana canifrons)
• atolowczyk polinezyjski (Pampusana erythroptera)
• atolowczyk rdzawopierśny (Pampusana ferruginea)
• atolowczyk jasnogłowy (Pampusana hoedtii)
• atolowczyk białobrewy (Pampusana jobiensis)
• atolowczyk karoliński (Pampusana kubaryi)
• atolowczyk ciemny (Pampusana rubescens)
• atolowczyk grubodzioby (Pampusana salamonis)
• atolowczyk siwogłowy (Pampusana sanctaecrucis)
• atolowczyk rdzawogłowy (Pampusana stairi)
• atolowczyk mariański (Pampusana xanthonura)
• siniaczek paskowany (Paraclaravis geoffroyi)
• siniaczek purpurowy (Paraclaravis mondetoura)
• gołąbczak chilijski (Patagioenas araucana)
• gołąbczak jamajski (Patagioenas caribaea)
• gołąbczak różowawy (Patagioenas cayennensis)
• gołąbczak gołooki (Patagioenas corensis)
• gołąbczak pręgosterny (Patagioenas fasciata)
• gołąbczak czerwonodzioby (Patagioenas flavirostris)
• gołąbczak mały (Patagioenas goodsoni)
• gołąbczak różowoszyi (Patagioenas inornata)
• gołąbczak karaibski (Patagioenas leucocephala)
• gołąbczak plamisty (Patagioenas maculosa)
• gołąbczak krótkodzioby (Patagioenas nigrirostris)
• gołąbczak peruwiański (Patagioenas oenops)
• gołąbczak łuskogrzbiety (Patagioenas picazuro)
• gołąbczak ołowiany (Patagioenas plumbea)
• gołąbczak łuskowany (Patagioenas speciosa)
• gołąbczak brązowy (Patagioenas subvinacea)
• aborygenek białopióry (Petrophassa albipennis)
• aborygenek rdzawopióry (Petrophassa rufipennis)
• dront samotny (Pezophaps solitaria)
• brązaczek ametystowy (Phapitreron amethystinus)
• brązaczek ciemnouchy (Phapitreron cinereiceps)
• brązaczek białouchy (Phapitreron leucotis)
• błyskolotka mała (Phaps elegans)
• błyskolotka maskowa (Phaps histrionica)
• owocożer czarnowstęgi (Ptilinopus alligator)
• owocożer żółtooki (Ptilinopus arcanus)
• owocożer złotoczelny (Ptilinopus aurantiifrons)
• owocożer żółtobrzuchy (Ptilinopus bernsteinii)
• owocożer miedziany (Ptilinopus chalcurus)
• owocożer żółtorzytny (Ptilinopus chrysogaster)
• owocożer czarnogrzbiety (Ptilinopus cinctus)
• owocożer koralowy (Ptilinopus coralensis)
• owocożer koroniasty (Ptilinopus coronulatus)
• owocożer czerwonoplamy (Ptilinopus dohertyi)
• owocożer białoczelny (Ptilinopus dupetithouarsii)
• owocożer białogłowy (Ptilinopus eugeniae)
• owocożer bordowouchy (Ptilinopus fischeri)
• owocożer brodawkowy (Ptilinopus granulifrons)
• owocożer czerwonobrzuchy (Ptilinopus greyi)
• owocożer celebeski (Ptilinopus gularis)
• owocożer różowobrzuchy (Ptilinopus huttoni)
• owocożer siwogłowy (Ptilinopus hyogastrus)
• owocożer guzodzioby (Ptilinopus insolitus)
• owocożer szarogłowy (Ptilinopus insularis)
• owocożer zielony (Ptilinopus iozonus)
• owocożer czerwonolicy (Ptilinopus jambu)
• owocożer żółtogłowy (Ptilinopus layardi)
• owocożer czarnobrody (Ptilinopus leclancheri)
• owocożer purpurowy (Ptilinopus magnificus)
• owocożer czarnouchy (Ptilinopus marchei)
• owocożer żółtobrody (Ptilinopus melanospilus)
• owocożer czerwonowąsy (Ptilinopus mercierii)
• owocożer szarolicy (Ptilinopus merrilli)
• owocożer niebieskoczelny (Ptilinopus monacha)
• owocożer karłowaty (Ptilinopus nainus)
• owocożer barwny (Ptilinopus occipitalis)
• owocożer ozdobny (Ptilinopus ornatus)
• owocożer szaroszyi (Ptilinopus pelewensis)
• owocożer perłoskrzydły (Ptilinopus perlatus)
• owocożer tęczowy (Ptilinopus perousii)
• owocożer purpurowogłowy (Ptilinopus ponapensis)
• owocożer krasnogłowy (Ptilinopus porphyraceus)
• owocożer atolowy (Ptilinopus purpuratus)
• owocożer różowoczelny (Ptilinopus rarotongensis)
• owocożer królewski (Ptilinopus regina)
• owocożer srebrnogłowy (Ptilinopus richardsii)
• owocożer nadobny (Ptilinopus rivoli)
• owocożer mariański (Ptilinopus roseicapilla)
• owocożer żółtopierśny (Ptilinopus solomonensis)
• owocożer wspaniały (Ptilinopus superbus)
• owocożer plamoskrzydły (Ptilinopus tannensis)
• owocożer ognisty (Ptilinopus victor)
• owocożer czerwonopierśny (Ptilinopus viridis)
• owocożer złotobrzuchy (Ptilinopus wallacii)
• (dront) dodo (Raphus cucullatus)
• ogonówka biało-czarna (Reinwardtoena browni)
• ogonówka czubata (Reinwardtoena crassirostris)
• ogonówka duża (Reinwardtoena reinwardti)
• modrogłowik (Starnoenas cyanocephala)
• synogarlica wyspowa (Streptopelia bitorquata)
• synogarlica popielata (Streptopelia capicola)
• synogarlica maurytyjska (Streptopelia cicur)
• synogarlica okularowa (Streptopelia decipiens)
• synogarlica reuniońska (Streptopelia duboisi)
• synogarlica dwuobrożna (Streptopelia dusumieri)
• turkawka różowobrzucha (Streptopelia hypopyrrha)
• turkawka żałobna (Streptopelia lugens)
• synogarlica rdzawosterna (Streptopelia mayeri)
• synogarlica brunatna (Streptopelia picturata)
• synogarlica białoskrzydła (Streptopelia reichenowi)
• synogarlica maskareńska (Streptopelia rodericana)
• synogarlica czerwonooka (Streptopelia semitorquata)
• synogarlica mała (Streptopelia tranquebarica)
• treron ostrosterny (Treron apicauda)
• treron malgaski (Treron australis)
• treron zielonolicy (Treron bicinctus)
• treron krasnonosy (Treron calvus)
• treron wielki (Treron capellei)
• treron zielony (Treron floris)
• treron złotogłowy (Treron formosae)
• treron cynamonowy (Treron fulvicollis)
• treron szarolicy (Treron griseicauda)
• treron mały (Treron olax)
• treron sumatrzański (Treron oxyurus)
• treron szarogłowy (Treron pembaensis)
• treron żółtolicy (Treron pompadora)
• treron timorski (Treron psittaceus)
• treron papugodzioby (Treron sanctithomae)
• treron białobrzuchy (Treron seimundi)
• treron złotolicy (Treron sieboldii)
• treron klinosterny (Treron sphenurus)
• treron zielonosiwy (Treron teysmannii)
• treron różowoszyi (Treron vernans)
• treron żółtobrzuchy (Treron waalia)
• papuasek (Trugon terrestris)
• ogonówka białolica (Turacoena manadensis)
• ogonówka czarna (Turacoena modesta)
• turkaweczka modrogłowa (Turtur brehmeri)
• turkaweczka białoczelna (Turtur tympanistria)
• żółtonóżek (Uropelia campestris)
• gołębiak kasztanowaty (Zenaida graysoni)
• gołębiak szarosterny (Zenaida meloda)
• cuglogołębik białolicy (Zentrygon albifacies)
• cuglogołębik kraterowy (Zentrygon carrikeri)
• cuglogołębik brunatny (Zentrygon chiriquensis)
• cuglogołębik zielonoszyi (Zentrygon costaricensis)
• cuglogołębik białogardły (Zentrygon frenata)
• cuglogołębik rdzawogłowy (Zentrygon goldmani)
• cuglogołębik purpurowy (Zentrygon lawrencii)
• cuglogołębik łuskoszyi (Zentrygon linearis)

Występowanie i środowisko

Gołębie żyją na całym świecie poza Antarktyką, daleką północą i bardzo suchymi obszarami. Preferują obszary zadrzewione. Formy gołębia skalnego zamieszkują miasta całego świata.

Tryb życia i zachowanie

Są dobrymi lotnikami. Potrafią startować niemal pionowo w górę. Osiągają prędkość lotu 70 km/h. W odróżnieniu od innych ptaków piją zanurzając dziób i wysysając wodę. Są to zwykle ptaki osiadłe, choć istnieją gatunki podejmujące dalekie wędrówki.

Morfologia i anatomia

Aż 44% masy całego ciała stanowią mięśnie skrzydeł. W okolicach wola znajdują się gruczoły (zarówno u samic jak i u samców), które wydzielają ptasie mleko w okresie karmienia piskląt.

Rozmnażanie

Zwykle są monogamiczne na sezon lub kilka lat. Samica składa najczęściej kilka razy w roku 1-2 jaja o masie 2,5 do 50 g. Wysiadywanie trwa najczęściej 13-18 dni (28 dni u gatunków dużych rozmiarów). Pisklęta są gniazdownikami. Pisklęta są odżywiane mleczkiem ptasim.

Pożywienie

Podstawę diety stanowi pokarm roślinny: liście, owoce, nasiona. Dieta jest czasem uzupełniana ślimakami i owadami.

Ochrona i zagrożenia

Niektóre gatunki są szkodnikami upraw. Aż 59 gatunków gołębiowatych jest na liście ptaków zagrożonych, z czego 9 krytycznie zagrożonych, 14 zagrożonych, 36 narażonych.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Potomkowie gołębia skalnego są hodowane przez człowieka dla sportu i niegdyś w celach komunikacyjnych (gołębie pocztowe) oraz dla mięsa.

Gołębie mają zdumiewającą zdolność powrotu do domu nawet z bardzo oddalonych miejsc. Starożytni Egipcjanie używali już gołębi do przekazywania wiadomości (gołębie pocztowe). W ciągu dnia najważniejszym wskaźnikiem kierunku jest słońce, nocą księżyc i gwiazdy. Prawdopodobnie gołębie potrafią wykorzystywać także pole magnetyczne ziemi. Istnieje teoria, że w procesie odnajdywania drogi bierze udział także zmysł węchu. Wypuszczone kilkadziesiąt kilometrów od domu ptaki krążą najpierw w kółko, po czym udają się zawsze we właściwym kierunku do domu.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

Liczebność

Status

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-167
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-06