Krukowate

Krukowate (Corvidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Należą do podrzędu śpiewających. Rodzina ta liczy dziś 129 gatunków, z czego w Polsce można spotkać 9 gatunków, w tym 7 lęgowych.

Wygląd

To duże lub bardzo duże ptaki o silnej budowie ciała, mocnych nogach i dziobach, nozdrzami okrytymi szczeciniastymi piórami. W upierzeniu zwykle przeważa czarna kolorystyka, często z białymi lub szarymi obszarami. Sójki są zwykle ubarwione na niebiesko, kasztanowo, zielono lub płowo z jasnym spodem. Obie płci są ubarwione tak samo.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.



Inne gatunki

  • modrowronka wyspowa (Aphelocoma insularis)
  • modrowronka meksykańska (Aphelocoma ultramarina)
  • modrowronka jednobarwna (Aphelocoma unicolor)
  • modrowronka dębowa (Aphelocoma wollweberi)
  • modrowronka leśna (Aphelocoma woodhouseii)
  • kitta zielona (Cissa hypoleuca)
  • kitta białooka (Cissa jefferyi)
  • kitta krótkosterna (Cissa thalassina)
  • wrona mała (Corvus bennetti)
  • wrona sundajska (Corvus compilator)
  • kruk meksykański (Corvus cryptoleucus)
  • kawka srokata (Corvus dauuricus)
  • kruk somalijski (Corvus edithae)
  • wrona cienkodzioba (Corvus enca)
  • wrona floreska (Corvus florensis)
  • wrona brązowogłowa (Corvus fuscicapillus)
  • wrona ogorzała (Corvus hawaiiensis)
  • wrona meksykańska (Corvus imparatus)
  • wrona krzywodzioba (Corvus insularis)
  • wrona jamajska (Corvus jamaicensis)
  • wrona mariańska (Corvus kubaryi)
  • wrona antylska (Corvus leucognaphalus)
  • wrona wielkodzioba (Corvus macrorhynchos)
  • wrona melanezyjska (Corvus meeki)
  • wrona palmowa (Corvus minutus)
  • wrona brodata (Corvus moneduloides)
  • wrona kubańska (Corvus nasicus)
  • wrona rybożerna (Corvus ossifragus)
  • wrona haitańska (Corvus palmarum)
  • wrona obrożna (Corvus pectoralis)
  • wrona filipińska (Corvus philippinus)
  • kruk kusy (Corvus rhipidurus)
  • kruk pustynny (Corvus ruficollis)
  • wrona lśniąca (Corvus sinaloae)
  • wrona szara (Corvus tristis)
  • wrona białoszyja (Corvus typicus)
  • wrona jednobarwna (Corvus unicolor)
  • wrona długodzioba (Corvus validus)
  • wrona fioletowa (Corvus violaceus)
  • wrona jasnodzioba (Corvus woodfordi)
  • płaskogonka kapturowa (Crypsirina cucullata)
  • modrowronka liliowoskrzydła (Cyanocorax affinis)
  • modrowronka duża (Cyanocorax beecheii)
  • modrowronka lazurowa (Cyanocorax caeruleus)
  • modrowronka białogłowa (Cyanocorax cayanus)
  • modrowronka czołoczuba (Cyanocorax cristatellus)
  • modrowronka białokarkowa (Cyanocorax cyanopogon)
  • modrowronka hełmiasta (Cyanocorax dickeyi)
  • modrowronka amazońska (Cyanocorax heilprini)
  • modrowronka kędzierzawa (Cyanocorax melanocyaneus)
  • modrowronka białosterna (Cyanocorax mystacalis)
  • modrowronka stokowa (Cyanocorax sanblasianus)
  • modrowronka hiacyntowa (Cyanocorax violaceus)
  • modrowronka jukatańska (Cyanocorax yucatanicus)
  • modrowronka diademowa (Cyanolyca argentigula)
  • modrowronka obrożna (Cyanolyca armillata)
  • modrowronka czarnolica (Cyanolyca cucullata)
  • modrowronka białogardła (Cyanolyca mirabilis)
  • modrowronka mała (Cyanolyca nanus)
  • modrowronka wspaniała (Cyanolyca pulchra)
  • modrowronka czarnogardła (Cyanolyca pumilo)
  • modrowronka maskowa (Cyanolyca viridicyanus)
  • srokówka czarnoczelna (Dendrocitta bayleii)
  • srokówka szara (Dendrocitta cinerascens)
  • srokówka czarnolica (Dendrocitta frontalis)
  • srokówka brązowa (Dendrocitta occipitalis)
  • modrowroniec (Gymnorhinus cyanocephalus)
  • sójka kanadyjska (Perisoreus canadensis)
  • sójka okopcona (Perisoreus internigrans)
  • sroka arabska (Pica asirensis)
  • sroka tybetańska (Pica bottanensis)
  • sroka czarnodzioba (Pica hudsonia)
  • sroka gołooka (Pica mauritanica)
  • sroka chińska (Pica serica)
  • kruczak (Platylophus galericulatus)
  • srokowiec (Platysmurus leucopterus)
  • sójeczka białosterna (Podoces biddulphi)
  • sójeczka mongolska (Podoces hendersoni)
  • sójeczka pustynna (Podoces panderi)
  • sójeczka perska (Podoces pleskei)
  • kitta modra (Urocissa caerulea)
  • kitta żółtodzioba (Urocissa flavirostris)
  • kitta białoskrzydła (Urocissa whiteheadi)
  • abisyniak (Zavattariornis stresemanni)

Występowanie i środowisko

Są ptakami kosmopolitycznymi. Są obecne na całym świecie poza Arktyką, Antarktydą, Nową Zelandią i niektórymi wyspami oceanicznymi. Zajmują bardzo różnorodne środowiska, od lasów poprzez obszary rolnicze po pustynie i tundrę. Nierzadko ptaki z tej rodziny zaaklimatyzowały się do życia w miastach.

Tryb życia i zachowanie

To bardzo inteligentne ptaki. Niektórzy uważają, że są to najinteligentniejsze zwierzęta w świecie ptaków. Niektóre gatunki potrafią używać narzędzi do wydobywania pokarmu, niektóre czarnowrony rozłupują orzechy zrzucając je pod koła samochodów na skrzyżowaniach, a zbierają je wówczas gdy jest czerwone światło. Niektóre gatunki mają zdolność naśladowania innych dźwięków, w tym ludzkiej mowy. Większość gatunków przejawia silny terytorializm.

Rozmnażanie

Wyprowadzają jeden lęg w roku. Gniazdo ma kształt czarki i umiejscawiane jest na drzewie. Zbudowane jest z patyków i wyściełane drobniejszym materiałem. Niektóre konstrukcje mają daszek. Czasem gniazdo budowane jest w dziupli. Samica składa 2-8 jaj. Wysiadywanie trwa 16-22 dni. Młode są gniazdownikami. W gnieździe przebywają 18-45 dni.

Niektóre gatunki przejawiają kooperację lęgową, tzn. młodymi opiekują się rodzice i inne osobniki, najczęściej starsze rodzeństwo.

Pożywienie

Są wszystkożerne. Zjadają najczęściej owoce, nasiona, owady, bezkręgowce, małe kręgowce, jaja, pisklęta ptaków, padlina. Większość gatunków magazynuje pożywienie. Już młode osobniki uczą się chować pokarm. Takie zachowanie przejawia się nawet u osobników trzymanych w niewoli.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożonymi gatunkami są wrona jednobarwna i mariańska, 2 inne gatunki uznano za zagrożone, 8 za narażone. Wrona ogorzała jest gatunkiem wymarłym na wolności. Niektóre gatunki są poważnymi szkodnikami upraw.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rodziny)


Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Kruki i wrony w kulturze europejskiej zawsze były postrzegane jako zły omen. Te ptaki jako pierwsze pojawiały się w Europie na pobojowiskach. Zaś w Ameryce uważano kruki za stworzycieli bohaterów.

Kruk jest największym ptakiem wróblowym na świecie.

Powszechnie sądzi się, że wrona i kruk (a także inne krukowate) to ptaki długowieczne. Tymczasem od 1/3 do połowy ptaków nie przeżywa 1 roku życia, osobniki 10-letnie na wolności to już rzadkość, a w niewoli najstarszy ze znanych kruków miał 29 lat i padł ze starości.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

123456789101112

Opis

Gawron: Okres występowania w Polsce gawrona. W okresie jesienno-zimowym jest liczniejszy, gdyż zimują u nas osobniki ze wschodu i północy kontynentu.
           Gawron: Samica gawrona składa jaja.
Kawka (zwyczajna): Okres występowania w Polsce kawki.
          Kawka (zwyczajna): Samica kawki składa jaja w liczbie 2-6(8).
Kruk (zwyczajny): Okres występowania w Polsce kruka zwyczajnego.
           Kruk (zwyczajny): Samica kruka składa jaja.
Orzechówka (zwyczajna): Okres występowania w Polsce orzechówki zwyczajnej.
          Orzechówka (zwyczajna): Okres składania jaj przez samicę orzechówki zwyczajnej.
          Sójka (zwyczajna): Trwa okres lęgowy sójki.
          Sójka syberyjska: Okres lęgowy sójki syberyjskiej.
         Sroka (zwyczajna): Trwa okres lęgowy sroki
          Wrona siwa: Do kraju przylatują wrony siwe z zimowisk.
          Wrona siwa: Trwa okres lęgowy wrony siwej.
          Wrona siwa: Wrony siwe odlatują na zimowiska
Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

PL
- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.
PL - wtórnie
- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.
PL - obserwacje dawne
- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.
PL - hodowla
- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny
- 3 000 001 - 30 000 000
Liczny
- 300 001 - 3 000 000
Średnio liczny
- 30 001 - 300 000
Nieliczny
- 3001 - 30 000
Bardzo nieliczny
- 301 - 3 000
Skrajnie nieliczny
- 1 - 300

Status

Lęgowy
- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.
Lęgowy sporadycznie
- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.
Przelotny/przylatujący
- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.
Zalatujący
- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.
Zalatujący wyjątkowo
- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

 ! 
- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.


Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
  • Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Ptaki online na żywo


W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?


Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Ile jest ptaków na świecie?


Czy ptaków jest więcej niż ludzi na świecie? Ile jest gatunków ptaków na świecie a ile w Polsce? Które gatunki są najliczniejsze, a które rzadkie?

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?


To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków


Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?


Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie


Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie


Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?


© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-13
Data aktualizacji artykułu: 2021-09-23



©® Media Nauka 2008-2023 r.