Zadanie - kombinatoryka - tworzenie liczb - zadanie z treścią
Treść zadania:
a) Ile można utworzyć liczb z cyfr \(1, 2, 3, 4\), używając każdej z cyfr tylko raz?
b) Ile liczb co najwyżej czterocyfrowych można utworzyć z cyfr \(1, 2, 3, 4\)?
c) Ile liczb czterocyfrowych można utworzyć z cyfr \(0, 1, 2, 3\)?
Rozwiązanie zadania
Rozwiązanie podpunktu a)
Ile można utworzyć liczb z cyfr \(1, 2, 3, 4\), używając każdej z cyfr tylko raz?
Ze zbioru czterech cyfr (\(n=4\)) tworzymy ciągi liczb stanowiące liczby jednocyfrowe (\(k=1\)), dwucyfrowe (\(k=2\)), trzycyfrowe (\(k=3\)) oraz czterocyfrowe (\(k=1\)). Cyfry nie mogą się powtarzać, a kolejność cyfr w danej liczbie ma znaczenie.
Zatem tworząc liczby, tworzymy wariacje jedno-, dwu-, trzy- oraz czteroelementowe bez powtórzeń zbioru pięcioelementowego.
(Zobacz tabelę, w której zestawiono permutacje, kombinacje i wariacje z opisem cech warunków zadania z kombinatoryki.)
Liczbę wariacji obliczamy ze wzoru:
\(V_{n}^k=\frac{n!}{(n-k)!}\)Obliczamy więc cztery razy liczbę wariacji zgodnie z powyższym wzorem i sumujemy poszczególne wyniki losowań. Wykonujemy proste obliczenia.
\(V_{4}^1+V_{4}^2+V_{4}^{3}+V_{4}^{4}=\)
\( =\frac{4!}{(4-1)!}+\frac{4!}{(4-2)!}+\frac{4!}{(4-3)!}+\frac{4!}{(4-4)!}=\)
\(=\frac{4!}{3!}+\frac{4!}{2!}+\frac{4!}{1!}+\frac{4!}{0!}=\)
\(=\frac{3!\cdot 4}{3!}+\frac{2!\cdot 3 \cdot 4}{2!}+\frac{1\cdot 2\cdot 3\cdot 4}{1}+\frac{1\cdot 2\cdot 3\cdot 4}{1}=\)
\(=4+12+24+24=64\)
Rozwiązanie podpunktu b)
Ze zbioru 4 cyfr (\(n=4) wybieramy \(4,3,2,1\) cyfry (\(k=4, k=3, k=2, k=1\)) aby utworzyć liczby czterocyfrowe, trzycyfrowe, dwucyfrowe i jednocyfrowe.
W każdym z przypadków (poza liczbami jednocyfrowymi) wybieramy dowolne cyfry, które mogą się powtarzać (np. \(1111\), \(1212\) itp.). Kolejność wyboru cyfr ma znaczenie, gdyż rozróżniają utworzone liczby (np. \(12\) i \(21\) oznaczają dwie różne liczby). W każdym z czterech przypadków tworzymy wariacji k-elementowe z powtórzeniami zbioru 4-elementowego. (Spójrz na tabelę, w której zestawiono permutacje, kombinacje i wariacje.)
Liczbę wariacji z powtórzeniami obliczamy ze wzoru:
Obliczamy więc czterokrotnie liczbę wariacji zgodnie z powyższym wzorem, a wynik otrzymamy sumując je.
\(W_{4}^4+W_{4}^3+W_4^2+W_4^1= 4^4+4^3+4^2+4^1=\)
\(=256+64+16+4=340\)
Rozwiązanie podpunktu c)
Ze zbioru 4 cyfr (n=4) wybieramy 4 cyfry (k=4) aby utworzyć liczby czterocyfrowe. Wybieramy dowolne cyfry, które mogą się powtarzać (np. 1111, 1212 itp.). Kolejność wyboru cyfr ma znaczenie, gdyż rozróżnia utworzone liczby (np. 1211 i 2111 oznaczają dwie różne liczby). Tworzymy wariacje 4-elementowe z powtórzeniami zbioru 4-elementowego.
Musimy jeszcze wyeliminować przypadki, w którym cyfra 0 stoi na pierwszym miejscu (i kolejnych), gdyż wówczas nie otrzymujemy liczby czterocyfrowej. Ustawmy 0 na pierwszym miejscu i dobierzemy dowolne trzy cyfry na kolejnych miejscach. Zdarzy się też tutaj, że będą to liczby z dwoma, trzema cyframi na pierwszym miejscu, a także gdy będą to 4 zera, czyli liczba zero. Ile jest takich przypadków, gdy 0 stoi na pierwszym miejscu? Ponieważ kolejność cyfr ma znaczenie, cyfry mogą się powtarzać i wybieramy z czterech cyfr (n=4) trzy cyfry (k=3), tworzymy wariacje 3-elementowe z powtórzeniami zbioru 4-elementowego. Wszystkie te wariacje trzeba odjąć od wariacji 4-elementowych z powtórzeniami zbioru czteroelementowego aby otrzymać żądany wynik.
Liczbę wariacji z powtórzeniami obliczamy ze wzoru:
\(W_{n}^k=n^k\)Zgodnie z powyższym wzorem oraz warunkami zadania mamy:
\(W_{4}^4-W_{4}^3=4^4-4^3=256-64=192\)
Odpowiedź
a) Z cyfr \(1,2,3,4\) można utworzyć \(64\) różne liczby.b) Z cyfr \(1,2,3,4\) można utworzyć \(340\) różnych liczb czterocyfrowych.
c) Z cyfr \(0,1,2,3\) można utworzyć \(192\) różne liczby czterocyfrowe.
© medianauka.pl, 2010-01-13, ZAD-511


Zadania podobne
Zadanie nr 1.
Ile słów czteroliterowych (niekoniecznie mających znaczenie) można utworzyć z 32 liter alfabetu, używając każdej z liter tylko raz?
Zadanie nr 2.
W wyścigu bierze udział 10 koni. Zakład polega na właściwym wytypowaniu kolejności pierwszych trzech koni na mecie. Ile jest różnych możliwych zakładów przy założeniu, że konie nie przybiegają na metę jednocześnie?