Spis treści:
Czaplowate, czaple
Czaple, czaplowate (Ardeidae) to rodzina ptaków z rzędu pelikanowych. Rodzina ta liczy dziś 67 gatunków. W Polsce można spotkać 8 gatunków, 5 z nich gnieździ się w naszym kraju.
Wyróżniamy 4 podrodziny:
- czaple (Ardeinae) - zaliczamy do niej 42 gatunki w 9 rodzajach (są tu czaple i ślepowrony),
- bąki (Botaurinae) - zaliczamy do niej 13 gatunków w 3 rodzajach,
- tygryski (Ardeinae) - zaliczamy do niej 5 gatunków w 3 rodzajach,
- Agamiinae - zaliczamy do niej 1 gatunek: czaplę zielonoskrzdłą
- Cochleariinae - zaliczamy do niej 1 gatunek: rakojad; niedawno podrodzina ta stanowiła odrębną rodzinę ptaków.
Wygląd
To duże ptaki o smukłym ciele, długiej szyi, zgiętej w locie, długich nogach i dziobie. Skrzydła są długie i szerokie. Ogon jest dość krótki. Są przystosowane do brodzenia w płytkiej wodzie. Upierzenie białe, szare, czarne lub brązowe, pręgowane u tygrysek.
Gatunki
To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Ixobrychus minutus
To jedna z najmniejszych czapli na świecie, bardzo rzadko gniazdująca w naszym kraju, głównie na niżu w centralnej Polsce. Prowadzi skryty tryb życia. Większość czasu przebywa w szuwarach. Ptak ten poza lęgami jest samotnikiem.

Botaurus stellaris
Bąk to ptak z rodziny czapli, nieliczny w naszym kraju, wydający bardzo głośny, buczący głos podczas godów. Upierzenie w kolorze brązowym z czarnymi plamami na całym ciele. Gdy czuje się zaniepokojony przyjmuje charakterystyczną pozę z wyciągniętą pionowo

Ardea alba
Czapla biała to rzadko zalatująca do Polski czapla o białym upierzeniu, zamieszkująca cieplejsze regiony wszystkich kontynentów. Tworzy duże kolonie. W locie nogi są wysunięte i wyprostowane poziomo poza koniec ogona, uderzenia skrzydłami są powolne i głęb

Ardeola ralloides
Czapla modronosa (Ardeola ralloides) to gatunek ptaka z rodziny czapli o krępej budowie ciała. Upierzenie płowe poza białymi skrzydłami i ogonem. Na karku, szczególnie w szacie godowej, znajdują się dłuższe pióra.

Egretta garzetta
Czapla nadobna to rzadko zalatujący gatunek czapli o białym upierzeniu, z charakterystycznym długim czubem i żółtymi stopami. Gatunki żyjące na północy prowadzą wędrowny tryb życia, pozostałe - osiadły. W locie szyja jest esowato zgięta, nogi poziomo ułożo

Ardea purpurea
Czapla purpurowa to bardzo rzadki u nas gatunek lęgowy spotykany na Stawach Milickich i na Zbiorniku Gołczakowickim. Jest podobna do czapli siwej z sylwetki, ale jest jeszcze smuklejsza od niej. Ma jednak rdzawe upierzenie na szyi i po bokach. Podczas lotu

Ardea cinerea
Czapla siwa to piękny rodzimy ptak o szarym upierzeniu, którego można spotkać przy płytkich zbiornikach wodnych. Podczas lotu szyja jest esowato zgięta. Żeruje na płytkich zbiornikach, czatując nieruchomo na zdobycz zwykle w płytkiej wodzie.

Nycticorax nycticorax
Ślepowron to ptak z rodziny czapli o krępej budowie, z wierzchu czarny lub szary, spód jasny. Na głowie z tyłu posiada czub. Rzadki w Polsce. Aktywny w nocy. Nasze krajowe ślepowrony zimują w Afryce. Przeloty w kwietniu oraz we wrześniu-październiku.

Agamia agami
Czapla zielonoskrzydła, agamia (Agamia agami) to gatunek czapli. Szyja, część piersi brązowa, skrzydła zielonkawe, głowa i ogon niebieskawe. Wyraźnie widoczny biały pasek biegnący od nasady dzioba przez szyję.

Ixobrychus exilis
Bączek amerykański (Ixobrychus exilis) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie brązowawe, spód żółtawy. Na głowie ciemna czapeczka, oczy mają żółte źrenice. Od szyi przez pierś biegną białe pasy. Skrzydła ciemne.

Ixobrychus sturmii
Bączek ciemny (Ixobrychus sturmii) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie ciemnoszare z wierzchu z rdzawym przebarwieniem u nasady skrzydeł. Spód jasnożółty z czarnymi pasami. Wokół oczu niebieskawa plama.

Ixobrychus flavicollis
Bączek czarny (Ixobrychus flavicollis) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie czarne z żółtymi elementami na głowie i szyi.

Ixobrychus sinensis
Bączek żółtawy (Ixobrychus sinensis) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie płowe, żółtawe, z białymi pasami na piersi. wierzch głowy ciemniejszy. Tęczówki oczu żółte. Nogi także żółte. Dziób brązowo-żółty.

Botaurus lentiginosus
Bąk amerykański (Botaurus lentiginosus) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie brązowawe z jasnym spodem w brązowe pasy. Nogi żółto-zielonkawe.

Ardeola bacchus
Czapla białoskrzydła (Ardeola bacchus) to ptak z rodziny czaplowatych. W szacie godowej głowa i szyja poza białym gardłem jest kasztanowata, wierzch ciemny, spód biały.

Ardea pacifica
Czapla białoszyja (Ardea pacifica) to gatunek dużego ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie z wierzchu jest czarne z niebieskawym połyskiem. Głowa, szyja i pierś są białe. Z przodu szyi linia z czarnych piór.

Egretta ardesiaca
Czapla czarna (Egretta ardesiaca) to ptak z rodziny czaplowatych o czarnym upierzeniu. Czapla ta słynie ze sposobu polowania. Brodząc w płytkiej wodzie rozkłada w przód skrzydła, tworząc z nich parasol nad głową.

Ardea cocoi
Czapla czarnobrzucha (Ardea cocoi) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Jest pięknie ubarwiona. Upierzenie białe, na głowie czarna czapeczka zachodząca na kark czarnym czubem, z przodu szyi czarne kreskowanie

Ardea melanocephala
Czapla czarnogłowa (Ardea melanocephala) to gatunek czapli. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Ubarwienie szare poza szyją i głową. Głowa z wierzchu czarna, od spodu biała. Szyja czarna z tyłu, a z przodu biała i od połowy biało kreskowana.

Ardea intermedia
Czapla czarnonoga (Ardea intermedia) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie białe. Dość krótki dziób żółty. Nogi w górnej część żółtawe, w dolnej czarne.

Egretta sacra
Czapla czczona (Egretta sacra) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Występują dwie formy barwne. Upierzenie białe lub ciemne.

Syrigma sibilatrix
Czapla gwiżdżąca (Syrigma sibilatrix) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie rdzawo-brązowe z ciemniejszym wierzchem, ogonem i skrzydłami. Na skrzydłach charakterystyczne, łuskowate pióra. Wierzch głowy szaro-niebieskawy.

Egretta vinaceigula
Czapla łupkowata (Egretta vinaceigula) to gatunek dużego ptaka z rodziny czapli o ciemnym, stalowym, łupkowatym upierzeniu.

Ardea herodias
Czapla modra to amerykański przedstawiciel rodziny czapli. Ma długie nogi i dziób, szyja długa, esowato wygięta. Upierzenie szare z niebieskawym odcieniem, szyja jaśniejsza, na głowie nad oczami biegnie czarna opaska.

Pilherodius pileatus
Czapla modrolica (Pilherodius pileatus) to gatunek czapli o białym upierzeniu. Głowa i szyja czasem żółtawe. Ba głowie czarna czapeczka i długi czub. Wokół oczu i nasady dzioba niebieskawe pole.

Ardea goliath
Czapla olbrzymia (Ardea goliath) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Skrzydła łupkowate, głowa z wierzchu brązowa, spód i spodnia strona szyi szarawa z ciemnym kreskowaniem.

Egretta gularis
Czapla rafowa (Egretta gularis) to gatunek dużego ptaka z rodziny czaplowatych, podobnego do czapli nadobnej (biała odmiana). Występują dwie formy barwne: ciemna i jasna, czasem z pojedynczymi czarnymi piórami.

Egretta rufescens
Czapla rdzawoszyja (Egretta rufescens) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Czapla ta ma długie nogi, dziób i szyję. Występują dwie odmiany barwne: jasna i ciemna.

Ardeola grayii
Czapla siodłata (Ardeola grayii) to ptak z rodziny czaplowatych. W szacie godowej głowa i szyja poza białym gardłem jest w kolorze kawy z mlekiem, spód biały, wierzch ciemniejszy.

Egretta thula
Czapla śnieżna (Egretta thula) to ptak brodzący z rodziny czapli o pięknym, białym upierzeniu. Pole wokół oczu do nasady dzioba jest żółte. Jak wszystkie czaple, czapla śnieżna poluje na ryby, ale także i inne drobne zwierzęta.

Butorides virescens
Czapla zielona (Butorides virescens) to gatunek czapli. Upierzenie zielono-niebieskawe poza purpurowymi bokami głowy, szyją i piersią. Od nasady dzioba przez środek piersi biegnie biała linia. Wokół żółtych oczu ku nasadzie dzioba biegnie żółte pole.

Butorides striata
Czapla zielonawa (Butorides striata) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych o krępej sylwetce, brązowym upierzeniu z ciemną czapeczką na głowie. Skrzydła i plecy zielonkawo-czarne. Młode osobniki mają więcej brązów i kreskowany spód.

Bubulcus ibis
Czapla złotawa to czapla o dość dużym zasięgu występowania. Cechą charakterystyczną jest żółte upierzenie głowy i piersi w szacie godowej. Lubi towarzystwo stad bydła, bawołów, słoni. Stada dużych zwierząt płoszą duże owady, które czapla złotawa zjada.

Egretta eulophotes
Czapla żółtodzioba (Egretta eulophotes) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Upierzenie białe. Dziób i nogi żółtawe.

Cochlearius cochlearius
Rakojad (Cochlearius cochlearius) to ptak do niedawna zaliczany do rodziny czaplowatych, od niedawna przez niektórych systematyków zaliczany do odrębnej rodziny rakojadów. Głowa z wierzchu ma czarny kolor.

Gorsachius goisagi
Ślepowron japoński (Gorsachius goisagi) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych o brązowym upierzeniu, z kreskowaniem na spodniej części ciała. Dziób krótki. Szyja nieco jaśniejsza od reszty ciała.

Gorsachius melanolophus
Ślepowron orientalny (Gorsachius melanolophus) to gatunek czapli, o krępej sylwetce, pięknie ubarwiony. Upierzenie na głowie, z wierzchu i szyi kasztanowe, spód jaśniejszy. Skrzydła mają czarne pióra z jasnymi końcami.

Nycticorax caledonicus
Ślepowron rdzawy (Nycticorax caledonicus) to gatunek ptaka z rodziny czapli. Upierzenie z wierzchu brązowawe, spód, szyja i dolna część głowy biała. Na głowie czarna czapeczka. Oczy mają żółte tęczówki.

Nyctanassa violacea
Ślepowron żółtoczelny (Nyctanassa violacea) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Upierzenie szare, pióra na skrzydłach mają ciemniejsze środki, przez co wydają się być pokryte łupkami. Głowa czarna z żółto-białym czołem.

Tigrisoma mexicanum
Tygryska nagobroda (Tigrisoma mexicanum) to gatunek ptaka z rodziny czapli. Upierzenie brązowawe w ciemne, drobne prążki. Na głowie ciemna czapeczka, oczy mają żółte źrenice, wokół oczu, i gardło nieopierzona, żółtawa skóra.

Zonerodius heliosylus
Tygryska papuaska (Zonerodius heliosylus) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Zonerodius. Wierzch ciemny w jasne prążki, brązowa pierś, szyja i głowa ciemno prążkowane.

Tigrisoma lineatum
Tygryska rdzawoszyja (Tigrisoma lineatum) to gatunek ptaka z rodziny czaplowatych. Ptak ten ma długi, ciemny dziób, żółty u nasady. Nogi długie, szarawe. Pokrywy skrzydłowe ciemnoszare. Głowa i kark, szyja i pierś są rdzawe.
Zdjęcia - galeria
Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.










































Inne gatunki
- czapla maskowa (Ardea humbloti)
- czapla białobrzucha (Ardea insignis)
- czapla szarobrzucha (Ardea sumatrana)
- czapla malgaska (Ardeola idae)
- czapla rudobrzucha (Ardeola rufiventris)
- czapla okazała (Ardeola speciosa)
- bąk pstry (Botaurus pinnatus)
- bąk australijski (Botaurus poiciloptilus)
- czapla śniada (Egretta caerulea)
- czapla białolica (Egretta novaehollandiae)
- czapla srokata (Egretta picata)
- czapla trójbarwna (Egretta tricolor)
- ślepowron białogrzbiety (Gorsachius leuconotus)
- ślepowron wspaniały (Gorsachius magnificus)
- bączek cynamonowy (Ixobrychus cinnamomeus)
- bączek amurski (Ixobrychus eurhythmus)
- bączek smugowany (Ixobrychus involucris)
- bączek nowozelandzki (Ixobrychus novaezelandiae)
- ślepowron wielkodzioby (Nyctanassa carcinocatactes)
- ślepowron duży (Nycticorax duboisi)
- ślepowron maurytyjski (Nycticorax mauritianus)
- ślepowron wielkogłowy (Nycticorax megacephalus)
- tygryska białoczuba (Tigriornis leucolopha)
- tygryska ciemna (Tigrisoma fasciatum)
- bącznik (Zebrilus undulatus)
Występowanie i środowisko
Czaple są obecne na całym świecie poza obszarami wysuniętymi daleko na północ i Antarktydą. Preferują środowiska wodno-błotne - mokradła i płytkie wody. Nierzadko czaple podążają za dużymi ssakami.
Tryb życia i zachowanie
Czaple poza ślepowronami, które są aktywne w nocy, prowadzą dzienny tryb życia. Dużo czasu poświęcają na pielęgnację piór. Bąki są samotnikami.
Morfologia i anatomia
Czaple posiadają pióra wytwarzające puder (pióra pudrowe).
Rozmnażanie
Zwykle gnieżdżą się w koloniach na drzewach. Jaja wysiaduje samiec i samica. Pisklęta są gniazdownikami i są karmione przez rodziców wymiotowanym pokarmem. Czaple właściwe składają 2-7 jasnoniebieskich jaj, które są wysiadywane przez 18-30 dni. Bąki składają zwykle 3-5, czasem nawet 10 jasnych, brązowawych jaj. Tygryski składają 1-2 jaja w gnieździe na drzewie.
Pożywienie
Ich przysmakiem są ryby, ale także i inne drobne zwierzęta, w tym skorupiaki, płazy, owady, gady, ssaki, ptaki.
Ochrona i zagrożenia
Zagrożone są 3 gatunki, w tym czapla białobrzucha. Pięć innych gatunków jest narażonych.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Bączek (zwyczajny): Możliwość obserwacji w Polsce bączka. | |||||
● | ▸ | Bąk (zwyczajny): Bąki przylatują do Polski na lęgi. | ||||||||||
● | ▸ | Bąk (zwyczajny): Trwają gody bąków, można na bagnach i torfowiskach usłyszeć ich charakterystyczny, buczący głos. | ||||||||||
◂ | ▸ | Bąk (zwyczajny): Samica bąka składa jaja. | ||||||||||
◂ | ● | ▸ | Bąk (zwyczajny): Bąki odlatują na zimowiska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Czapla purpurowa: Możliwość obserwacji w Polsce czapli purpurowej. | ||||
● | ● | ● | Czapla purpurowa: Trwa okres lęgowy u czapli purpurowej. | |||||||||
◂ | ▸ | Czapla siwa: Czaple siwe przylatują do kraju. | ||||||||||
◂ | ● | ▸ | Czapla siwa: Samica czapli siwej składa jaja. | |||||||||
● | Czapla siwa: Czaple siwe odlatują z Polski na zimowiska. Część ptaków u nas zostaje. | |||||||||||
● | Ślepowron (zwyczajny): Do kraju przylatują rzadkie u nas ślepowrony. | |||||||||||
◂ | ▸ | Ślepowron (zwyczajny): Samica ślepowrona składa jaja. | ||||||||||
◂ | ▸ | Ślepowron (zwyczajny): Ślepowrony odlatują na zimę do Afryki. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.
Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?
Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?
© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-55
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-03