Spis treści:

Łuszczakowate

Ziarnojady, łuszczaki (Fringillidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Rodzina ta liczy dziś 224 gatunki. W Polsce żyje około 15 gatunków z tej rodziny ptaków. Niektórzy autorzy wyodrębniają dwie zięby i jera do osobnej rodziny ziębowatych.

Wygląd

Są to zwykle niewielkie ptaki, mają okrągłą głowę, krótki i masywny dziób, silne nogi, skrzyła średniej długości. Zwykle występuje dymorfizm płciowy. Upierzenie dość zróżnicowane, przeważnie zielonkawe, żółte, czerwone. Na ogonie i na skrzydłach występuje wyraźny wzór. Dzioby łuszczaków są przystosowane do wyłuskiwania nasion. Są mocne, mają stożkowaty kształt, grube u nasady, czasem końce dzioba krzyżują się ze sobą.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Inne gatunki

szkarłatówka (Agraphospiza rubescens)
hawajka sierpodzioba (Akialoa ellisiana)
hawajka długodzioba (Akialoa lanaiensis)
hawajka cienkodzioba (Akialoa obscura)
hawajka samotna (Akialoa stejnegeri)
gilak pustynny (Bucanetes githagineus)
osetnik korsykański (Carduelis corsicana)
dziwonia różowoczelna (Carpodacus davidianus)
dziwonia białobrewa (Carpodacus dubius)
dziwonia różowogardła (Carpodacus edwardsii)
dziwonia tajwańska (Carpodacus formosanus)
dziwonia różowolica (Carpodacus grandis)
dziwonia różana (Carpodacus pulcherrimus)
dziwonia czerwonogardła (Carpodacus puniceus)
dziwonia czerwonawa (Carpodacus rhodochlamys)
dziwonia jarzębata (Carpodacus roborowskii)
dziwonia różowobrzucha (Carpodacus rodopeplus)
dziwonia ciemnolica (Carpodacus rubicilloides)
giluszek (Carpodacus sibiricus)
dziwonia tybetańska (Carpodacus sillemi)
dziwonia blada (Carpodacus stoliczkae)
dziwonia rododendronowa (Carpodacus subhimachalus)
dziwonia smugowana (Carpodacus thura)
dziwonia czarnolica (Carpodacus trifasciatus)
dziwonia chińska (Carpodacus verreauxii)
dziwonia liliowa (Carpodacus waltoni)
łuskówka (Chaunoproctus ferreorostris)
hawajka kraterowa (Chloridops kona)
dzwoniec ubogi (Chloris ambigua)
dzwoniec czarnogłowy (Chloris monguilloti)
dzwoniec chiński (Chloris sinica)
dzwoniec himalajski (Chloris spinoides)
hawajka żółtozielona (Chlorodrepanis flava)
hawajka oliwkowa (Chlorodrepanis stejnegeri)
hawajka zielona (Chlorodrepanis virens)
tęczanka ciemnolica (Chlorophonia cyanocephala)
tęczanka wspaniała (Chlorophonia elegantissima)
tęczanka obrożna (Chlorophonia flavirostris)
tęczanka śpiewna (Chlorophonia musica)
tęczanka modrołbista (Chlorophonia occipitalis)
tęczanka strojna (Chlorophonia pyrrhophrys)
pstrokulczyk (Chrysocorythus estherae)
hawajka palmowa (Ciridops anna)
afrokulczyk białogardły (Crithagra albogularis)
afrokulczyk smugowany (Crithagra ankoberensis)
afrokulczyk żółtorzytny (Crithagra atrogularis)
afrokulczyk sawannowy (Crithagra buchanani)
afrokulczyk grubodzioby (Crithagra burtoni)
afrokulczyk brunatny (Crithagra canicapilla)
afrokulczyk czarnolicy (Crithagra capistrata)
afrokulczyk maskowy (Crithagra citrinelloides)
afrokulczyk żółtopierśny (Crithagra citrinipectus)
afrokulczyk olbrzymi (Crithagra concolor)
afrokulczyk tęgodzioby (Crithagra donaldsoni)
afrokulczyk białobrzuchy (Crithagra dorsostriata)
afrokulczyk żółtogardły (Crithagra flavigula)
afrokulczyk żółtobrzuchy (Crithagra flaviventris)
afrokulczyk diademowy (Crithagra frontalis)
afrokulczyk ciemnolicy (Crithagra hyposticta)
afrokulczyk papirusowy (Crithagra koliensis)
afrokulczyk płowy (Crithagra leucoptera)
afrokulczyk białorzytny (Crithagra leucopygia)
afrokulczyk sędziwy (Crithagra melanochroa)
afrokulczyk piaskowy (Crithagra menachensis)
afrokulczyk czarnouchy (Crithagra mennelli)
afrokulczyk białobrewy (Crithagra reichardi)
afrokulczyk etiopski (Crithagra reichenowi)
afrokulczyk arabski (Crithagra rothschildi)
afrokulczyk zatokowy (Crithagra rufobrunnea)
afrokulczyk leśny (Crithagra scotops)
afrokulczyk wyżynny (Crithagra striatipectus)
afrokulczyk kreskowany (Crithagra striolata)
afrokulczyk natalski (Crithagra symonsi)
afrokulczyk przylądkowy (Crithagra totta)
afrokulczyk skromny (Crithagra tristriata)
afrokulczyk obrożny (Crithagra xantholaema)
afrokulczyk blady (Crithagra xanthopygia)
hawajka cynobrowa (Drepanis coccinea)
hawajka czarna (Drepanis funerea)
hawajka żółtorzytna (Drepanis pacifica)
hawajka hakodzioba (Dysmorodrepanis munroi)
grubodziób chiński (Eophona migratoria)
gilak mongolski (Eremopsaltria mongolica)
organka zaroślowa (Euphonia affinis)
organka złotoboczna (Euphonia cayennensis)
organka stalowa (Euphonia chalybea)
organka purpurowogłowa (Euphonia chlorotica)
organka białolica (Euphonia chrysopasta)
organka czarnoczelna (Euphonia concinna)
organka gujańska (Euphonia finschi)
organka rudorzytna (Euphonia fulvicrissa)
organka żółtoczelna (Euphonia godmani)
organka plamkogłowa (Euphonia imitans)
organka jamajska (Euphonia jamaica)
organka grubodzioba (Euphonia laniirostris)
organka żółtołbista (Euphonia luteicapilla)
organka oliwkowa (Euphonia mesochrysa)
organka białorzytna (Euphonia minuta)
organka szara (Euphonia plumbea)
organka rdzawobrzucha (Euphonia rufiventris)
organka złota (Euphonia saturata)
organka żółtobrzucha (Euphonia trinitatis)
organka złotoczelna (Euphonia xanthogaster)
dziwonia szkarłatna (Haematospiza sipahi)
hawajka leśna (Hemignathus affinis)
hawajka czarnokantarowa (Hemignathus hanapepe)
hawajka półżuchwowa (Hemignathus lucidus)
hawajka pełzaczowata (Hemignathus wilsoni)
grubodziób czarnogłowy (Hesperiphona abeillei)
hawajka szkarłatna (Himatione fraithii)
hawajka karminowa (Himatione sanguinea)
góralka brunatna (Leucosticte nemoricola)
góralka siwogłowa (Leucosticte tephrocotis)
makolągwa szara (Linaria johannis)
makolągwa szarogłowa (Linaria yemenensis)
krasnodziób (Linurgus olivaceus)
krzyżodziób karaibski (Loxia megaplaga)
krzyżodziób szkocki (Loxia scotica)
krzyżodziób wyżynny (Loxia sinesciuris)
hawajka papużkowata (Loxioides bailleui)
hawajka modrodzioba (Loxops caeruleirostris)
hawajka pąsowa (Loxops coccineus)
hawajka brązowawa (Loxops mana)
hawajka ochrowa (Loxops ochraceus)
hawajka rdzawa (Loxops wolstenholmei)
hawajka mała (Magumma parva)
hawajka czarnolica (Melamprosops phaeosoma)
grubodziób obrożny (Mycerobas affinis)
grubodziób żałobny (Mycerobas carnipes)
grubodziób czarno-żółty (Mycerobas icterioides)
hawajka szarawa (Oreomystis bairdi)
hawajka czubata (Palmeria dolei)
hawajka płomienna (Paroreomyza flammea)
hawajka żółtogardła (Paroreomyza maculata)
hawajka górska (Paroreomyza montana)
himalajówka (Procarduelis nipalensis)
hawajka papugodzioba (Pseudonestor xanthophrys)
himalajczyk (Pyrrhoplectes epauletta)
gil pomarańczowy (Pyrrhula aurantiaca)
gil siwogłowy (Pyrrhula erythaca)
gil płomienny (Pyrrhula erythrocephala)
gil białouchy (Pyrrhula leucogenis)
gil azorski (Pyrrhula murina)
gil łuskogłowy (Pyrrhula nipalensis)
hawajka żółtawa (Rhodacanthis flaviceps)
hawajka złotogłowa (Rhodacanthis palmeri)
złotopiórek somalijski (Rhynchostruthus louisae)
złotopiórek arabski (Rhynchostruthus percivali)
złotopiórek sokotrzański (Rhynchostruthus socotranus)
kulczyk rdzawogrzbiety (Serinus alario)
kulczyk siwoszyi (Serinus canicollis)
kulczyk złotawy (Serinus flavivertex)
kulczyk czarnogłowy (Serinus nigriceps)
kulczyk syryjski (Serinus syriacus)
czyż czarny (Spinus atratus)
czyż czarnołbisty (Spinus atriceps)
czyż grubodzioby (Spinus crassirostris)
czyż antylski (Spinus dominicensis)
czyż wspaniały (Spinus lawrencei)
czyż czarnogardły (Spinus notatus)
czyż oliwkowy (Spinus olivaceus)
czyż sosnowy (Spinus pinus)
czyż szafranowy (Spinus siemiradzkii)
czyż andyjski (Spinus spinescens)
czyż tybetański (Spinus thibetanus)
czyż żółtorzytny (Spinus uropygialis)
czyż żółtolicy (Spinus yarrellii)
hawajka grubodzioba (Telespiza cantans)
hawajka tęgodzioba (Telespiza ultima)
hawajka ostrodzioba (Viridonia sagittirostris)

Występowanie i środowisko

Obszar występowania - prawie cały świat poza Indiami, Półwyspem Malajskim, Australią i Nową Zelandią. W tych rejonach niektóre gatunki były introdukowane. Zamieszkują tereny zadrzewione.

Tryb życia i zachowanie

Zwykle pięknie śpiewają. Trzymają się zazwyczaj w stadach.

Rozmnażanie

Gniazda są otwarte, zbudowany z traw, mchu i innych roślin. W tropikach samica składa 2-4 jaja, w strefie umiarkowanej 5-7 jaj, które wysiaduje samica przez 12-14 dni. Pisklęta są gniazdownikami, pozostają w gnieździe przez 11-17 dni.

Pożywienie

Zjadają głównie nasiona, ale także i owady.

Ochrona i zagrożenia

Krytycznie zagrożony wyginięciem jest tęgodziób, zagrożonych jest 5 gatunków, 3 gatunki są narażone na wyginięcie.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Kanarek to jeden z najczęściej trzymanych ptaków w domach. Został sprowadzony do Europy w XVI wieku.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

Opis

●

Czeczotka (zwyczajna): Możliwość obserwacji w Polsce czeczotki.

●

▸

◂

●

Czeczotka tundrowa: Okres obserwacji czeczotki tundrowej w Polsce.

●

Czyż (zwyczajny): Możliwość obserwacji w Polsce czyża zwyczajnego.

◂

▸

Dziwonia (zwyczajna): Przylot dziwonii do Polski.

●

▸

Dziwonia (zwyczajna): Odloty dziwonii na zimowiska do Azji.

●

Dzwoniec (zwyczajny): W naszym kraju w tym okresie można obserwować dzwońce.

●

Dzwoniec (zwyczajny): Samice dzwońca składają w tym okresie jaja.

◂

●

Gil (zwyczajny): Trwa pierwszy okres lęgowy u gila.

●

▸

Gil (zwyczajny): Trwa drugi okres lęgowy u gila.

◂

●

▸

Grubodziób (zwyczajny): Trwa okres lęgowy u grubodzioba.

●

▸

◂

●

Jer: W Polsce można zaobserwować jery.

●

Jer: Okres przelotów jera. Wówczas występuje u nas dość licznie.

●

Jer: Okres składania jaj przez samicę jera.

●

Krzyżodziób sosnowy: Okres rozrodu krzyżodzioba sosnowego.

●

Krzyżodziób świerkowy: Można obserwować w Polsce migrujące krzyżodzioby świerkowe

●

Krzyżodziób świerkowy: Można obserwować w środkowej Europie krzyżodzioby świerkowe przylatujące z północy.

●

▸

◂

Krzyżodziób świerkowy: Trwa pierwszy sezon lęgowy krzyżodzioba świerkowego.

●

▸

Krzyżodziób świerkowy: Trwa w przypadku dostatku nasion świerka drugi sezon lęgowy krzyżodzioba świerkowego.

◂

●

Kulczyk (zwyczajny): Kulczyk przystępuje do lęgów.

●

Kulczyk (zwyczajny): Kulczyk przylatuje do kraju.

●

Kulczyk (zwyczajny): Kulczyk odlatuje na zimowiska.

◂

▸

Makolągwa (zwyczajna): Przylatują do nas makolągwy z południa i zachodu Europy.

◂

●

Makolągwa (zwyczajna): Trwa pierwszy okres lęgowy u makolągwy.

◂

▸

Makolągwa (zwyczajna): Trwa drugi okres lęgowy u makolągwy.

◂

▸

Makolągwa (zwyczajna): Z Polski odlatują makolągwy na zimowiska.

●

Rzepołuch: Przeloty rzepołucha przez Polskę.

◂

▸

Szczygieł: Szczygły przylatują do Polski.

◂

▸

Szczygieł: Trwa pierwszy sezon lęgowy u szczygła.

◂

▸

Szczygieł: Trwa drugi sezon lęgowy u szczygła.

◂

▸

Szczygieł: Szczygły odlatują na południe.

◂

▸

Zięba (zwyczajna): Trwa przylot do kraju tych zięb, które u nas nie zimowały. W pierwszej kolejności przylatują samce.

◂

▸

Zięba (zwyczajna): Trwa pierwszy okres lęgowy zięby.

◂

▸

Zięba (zwyczajna): Trwa drugi okres lęgowy zięby.

◂

▸

Zięba (zwyczajna): Odlatuje część zięb na zachód lub południe Europy.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Ptaki online na żywo

W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Ile jest ptaków na świecie?

Czy ptaków jest więcej niż ludzi na świecie? Ile jest gatunków ptaków na świecie a ile w Polsce? Które gatunki są najliczniejsze, a które rzadkie?

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?