Bekasowate
Bekasowate (Scolopacidae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 20 rodzajów i 80 gatunków, z czego w Polsce 32 (11 lęgowych).
Wyróżniamy następujące podrodziny bekasowatych:
- brodźce (Tringinae) z 61 gatunkami w 16 rodzajach,
- słonki (Scolopacinae) z 25 gatunkami w 4 rodzajach.
Wygląd
Bekasowate mają zróżnicowany wygląd i rozmiary. Zwykle mają długi, prosty lub zgięty w dół dziób, czasem jest zagięty w górę. Nogi średniej długości lub długie, brak kciuka lub jest on słabo rozwinięty. Upierzenie często zależy od pory roku. Samiec i samica są upierzone zwykle tak samo, szaro lub brązowo z białymi i czarnymi plamkami. Ich nogi i dziób są zwykle jaskrawo ubarwione.
Gatunki
To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Philomachus pugnax
Batalion to jeden z nielicznych bekasowatych, które tokują. Samiec ma piękną szatę godową w postaci kryzy z piór. Lata sprawnie, świetnie manewruje w powietrzu. Faza ślizgu jest częsta.

Lymnocryptes minimus
Bekasik (Lymnocryptes minimus) to gatunek niewielkich rozmiarów ptaka z rodziny bekasowatych, bardzo podobny do kszyka, od którego jest nieco mniejszy i ma dużo krótszy dziób.

Calidris melanotos
Biegus arktyczny (Calidris melanotos) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, podobny do biegusa zmiennego. Ma krótszy i mniej zagięty dziób. Samiec jest większy od samicy. Szyja i pierś drobno kreskowane.

Calidris bairdii
Biegus długoskrzydły (Calidris bairdii) to ptak z rodziny bekasowatych. Jest bardzo podobny do biegusa zmiennego. Ma dłuższe skrzydła i biały pasek widoczny w locie. Wyjątkowo zalatuje do Polski.

Calidris minutilla
Biegus karłowaty (Calidris minutilla) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, podobny do biegusa smukłonogiego. Nogi żółte lub zielone, dziób ciemny, dość krótki.

Calidris ferruginea
Biegus krzywodzioby (Calidris ferruginea) to gatunek ptaka z rodziny biegusowatych. W szacie spoczynkowej wierzch ciała jest brązowawy z ciemnymi plamkami. Jest podobny do biegusa rdzawego i biegusa zmiennego.

Calidris minuta
Biegus malutki (Calidris minuta) to niewielki ptak z rodziny bekasowatych, bardzo podobny do biegusa małego. Na rdzawej piersi rdzawe plamki. Dziób jest prosty. Ma czarny kolor, podobnie jak nogi.

Calidris temminckii
Biegus mały (Calidris temminckii) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Dziób jest lekko zakrzywiony. Nogi żółtawe lub zielonkawe. Na piersi występuje nalot w kolorze brązowawym. Spód ciała biały.

Calidris maritima
Biegus morski (Calidris maritima) to ptak z rodziny bekasowatych o krępej budowie ciała, rzadko zalatujący do Polski. W szacie godowej ciało z wierzchu jest czarne lub ciemnobrązowe, a pióra mają jasne obrzeża oraz lekki połysk czerwonawy.

Limicola falcinellus
Biegus płaskodzioby (Limicola falcinellus) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Dziób dość długi i bocznie spłaszczony, brązowawy, na samym końcu zakrzywiony w dół. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Tryngites subruficollis
Biegus płowy (Tryngites subruficollis) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Upierzenie popielate z ciemniejszym wierzchem i skrzydłami. Boki głowy są jednolicie ubarwione.

Calidris canutus
Biegus rdzawy (Calidris canutus) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, największy z naszych biegusów. Na lęgowiskach biegus rdzawy pojawia się w czasie, gdy zalega śnieg i nie ma jeszcze pokarmu. Ptaki żywią się wówczas dostępnym pokarme

Calidris pusilla
Biegus tundrowy (Calidris pusilla) to ptak z rodziny bekasowatych. Jest podobny do biegusa małego. Jest większy od niego. Nogi i dziób ciemne. Występuje w tundrze Ameryki Północnej i tu gniazduje.

Calidris tenuirostris
Biegus wielki (Calidris tenuirostris) to ptak z rodziny bekasowatych. Jest podobny do biegusa rdzawego, ale ma od niego dłuższy dziób, skrzydła i nogi. W okresie rozrodu ptak ten ma ciemny wierzch, czarne pióra na piersi.

Calidris alpina
Biegus rdzawy (Calidris alpina) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Samiec jest niewiele mniejszy od samicy, ale ich wygląd jest podobny. W Polsce jest bardzo nielicznym ptakiem gniazdującym, choć podczas przelotów jest bardzo liczny.

Tringa solitaria
Brodziec ciemnorzytny (Tringa solitaria) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Upierzenie brązowe, spód biały. Wokół oka biała obrączka. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej pojawia się czarne kreskowanie.

Tringa melanoleuca
Brodziec piegowaty (Tringa melanoleuca) to ptak z rodziny bekasowatych, podobny do kwokacza. Gatunek ten nie ma białego klina na grzbiecie i ma żółte nogi. Gatunek ten występuje w Ameryce Północnej i Południowej.

Actitis hypoleucos
Brodziec piskliwy, kuliczek piskliwy (Actilis hypoleucos) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, z podrodziny brodźców. W szacie godowej ciało z wierzchu jest oliwkowoszare z czarnym kreskowaniem. Nad okiem biegnie jaśniejsz

Actitis macularia
Brodziec plamisty (Actitis macularia) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, podobny do brodźca piskliwego. Charakterystyczne dla tego gatunku w szacie godowej są czarne i duże plamy na spodzie ciała.

Tringa stagnatilis
Brodziec pławny (Tringa stagnatilis) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, podobny do kwokacza, ale jest od niego mniejszy i ma bardziej delikatną sylwetkę. Jego dziób jest prosty. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Tringa erythropus
Brodziec śniady (Tringa erythropus) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, z podrodziny brodźców. Samiec i samica wyglądają podobnie. Ptak w szacie godowej ma ciemny wierzch z białym nakrapianiem.

Tringa flavipes
Brodziec żółtonogi (Tringa flavipes) to ptak z rodziny bekasowatych, podobny do łęczaka. Ma długie i jaskrawożółte nogi. Dziób żółtawy u nasady, dalej ciemny, prosty. Upierzenie brązowawo-białe z wierzchu, białe od spodu.

Aphriza virgata
Brzegowiec (Aphriza virgata) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Spód jasny z kreskowaniem, wierzch brązowawy, dziób krótki. Nogi żółte. Występuje na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej i Południowej.

Gallinago media
Dubelt (Gallinago media) to ptak z rodziny bekasowatych. Brak dymorfizmu płciowego. Upierzenie brązowe z ciemnymi plamkami. Ogon rudawy z jasnymi bokami, spód biały. Głowa z wierzchu jest czarnobrązowa ze smugą pośrodku.

Arenaria interpres
Kamusznik zwyczajny (Arenaria interpres) to ptak z rodziny bekasowatych. Ma krótki, czarny dziób, nogi pomarańczowe. Upierzenie pstrokate. W szacie godowej samca głowa, szyja i pierś są czarno-białe. spód biały.

Tringa totanus
To rzadki u nas ptak z długim czerwonym dziobem i czerwonymi nogami, o brązowoszarym upierzeniu. Dziób jest długi, ostry i prosty, ciemniejszy na końcu. U nasady ma czerwony kolor. Czerwone są też dość długie nogi.

Gallinago gallinago
Ten przedstawiciel bekasowatych ma bardzo długi dziób. Wydaje podczas lotu charakterystyczny, beczący odgłos. Upierzenie brązowe z ciemnym rysunkiem. Na głowie znajdują się żółtawe, podłużne paski. Od spodu ptak jest biały.

Numenius tenuirostris
Kulik cienkodzioby to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, podobny do kulika mniejszego. Upierzenie brązowo-białawe. Boki ciała, szyja i głowa oraz spód są białe z ciemnym kreskowaniem i plamkowaniem.

Numenius phaeopus
Kulik mniejszy (Numenius phaeopus) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Brak dymorfizmu płciowego. Kolor upierzenia szarobrązowy z ciemniejszymi plamami. Na ogonie poprzeczne pręgi. Dziób jest długi i zagięty w dół.

Numenius arquata
Kulik wielki to nasz największy przedstawiciel siewkowatych. Ma charakterystyczny, zagięty ku dołowi, długi dziób. Ubarwienie szarobrązowe z ciemnym plamkowaniem i kreskowaniem, strona brzuszna jest biała. Samce są mniejsze od samic.

Tringa nebularia
Kwokacz (Tringa nebularia) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych o dość jasnym upierzeniu. Z wierzchu jest brązowoszary, spód jest biały. Ciemne kreskowanie występuje na głowie i szyi. Nogi mają oliwkowy odcień.

Tringa glareola
Łęczak (Tringa glareola) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych z podrodziny brodźców, nasz najliczniejszy brodziec podczas przelotów. W szacie godowej ciało z wierchu brązowe, z jasnymi plamkami. Nad okiem biegnie biała pręga.

Calidris alba
Piaskowiec (Calidris alba) to ptak z rodziny bekasowatych podobny do biegusa zmiennego. Od biegusa zmiennego różni go prosty dziób i dłuższe nogi. W szacie spoczynkowej ptak ten ma szary grzbiet i biały spód.

Limosa limosa
Rycyk to ptak o charakterystycznym bardzo długim, prostym dziobie i z jeszcze dłuższymi nogami. W okresie wiosenno-letnim ma rdzawą szyję, głowę i pierś. Ptak ten przebywa w niewielkich koloniach, nawet w okresie lęgów.

Tringa ochropus
Samotnik (Tringa ochropus) to ptak z rodziny bekasowatych, podobny do łęczaka. Spód biały, wierzch ciemno-brunatny z jasnym i drobnym kreskowaniem. Najłatwiej tego ptaka rozpoznać podczas zrywania się do lotu.

Scolopax rusticola
Słonka (Scolopax rusticola) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Ma krępą budowę ciała, długi dziób. W poszukiwaniu pokarmu zagłębia w podłożu dziób aż po same oczy. To ptak wędrowny. Oczy są charakterystycznie oddalone od nasady dzioba.

Scolopax minor
Słonka amerykańska (Scolopax minor) to ptak z rodziny bekasowatych. Ma krępą budowę ciała. Dziób długi, jasnobrązowy, podobnie jak nogi. Oko umiejscowione w tylnej części głowy. Upierzenie brązowawe z ciemniejszymi plamami.

Limnodromus scolopaceus
Szlamiec długodzioby (Limnodromus scolopaceus) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Upierzenie brązowe z ciemnymi plamkami na wierzchu. Głowa, szyja, spód są dużo jaśniejsze. Nad okiem widoczna biała brew.

Limosa lapponica
Szlamnik, szlamnik rdzawy (Limosa lapponica) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych, podobny do rycyka, choć ma od niego bardziej krępą budowę ciała, krótsze nogi, a dziób jest lekko zadarty.

Xenus cinereus
Terekia (Xenus cinereus) to gatunek ptaka z rodziny bekasowatych. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej wierzch ciała brązowoszary. Na grzbiecie widoczne dwie ciemniejsze smugi. Spód białawy. Po bokach głowy, piersi i na szyi delikatne kres
Inne gatunki
- kamusznik czarnogłowy (Arenaria melanocephala)
- preriowiec (Bartramia longicauda)
- biegus ostrosterny (Calidris acuminata)
- biegus białorzytny (Calidris fuscicollis)
- biegus alaskański (Calidris mauri)
- biegus skalny (Calidris ptilocnemis)
- biegus rdzawoszyi (Calidris ruficollis)
- biegus smukłonogi (Calidris subminuta)
- błotowiec (Catoptrophorus semipalmatus)
- bekas auklandzki (Coenocorypha aucklandica)
- bekas wyspowy (Coenocorypha pusilla)
- biegus łyżkodzioby (Eurynorhynchus pygmeus)
- bekas japoński (Gallinago hardwickii)
- bekas kasztanowaty (Gallinago imperialis)
- bekas andyjski (Gallinago jamesoni)
- bekas madagaskarski (Gallinago macrodactyla)
- bekas leśny (Gallinago megala)
- bekas himalajski (Gallinago nemoricola)
- bekas afrykański (Gallinago nigripennis)
- bekas długodzioby (Gallinago nobilis)
- bekas jasnolicy (Gallinago paraguaiae)
- bekas górski (Gallinago solitaria)
- bekas syberyjski (Gallinago stenura)
- bekas kordylierski (Gallinago stricklandii)
- bekas wielki (Gallinago undulata)
- brodziec szary (Heteroscelus brevipes)
- brodziec alaskański (Heteroscelus incanus)
- szlamiec krótkodzioby (Limnodromus griseus)
- szlamiec wielki (Limnodromus semipalmatus)
- szlamnik duży (Limosa fedoa)
- szlamnik amerykański (Limosa haemastica)
- biegus brodźcowaty (Micropalama himantopus)
- kulik długodzioby (Numenius americanus)
- kulik eskimoski (Numenius borealis)
- kulik syberyjski (Numenius madagascariensis)
- kulik krótkodzioby (Numenius minutus)
- kulik alaskański (Numenius tahitiensis)
- płatkonóg płaskodzioby (Phalaropus fulicaria)
- brodźczyk polinezyjski (Prosobonia cancellata)
- brodźczyk białoskrzydły (Prosobonia leucoptera)
- słonka celebeska (Scolopax celebensis)
- słonka falista (Scolopax mira)
- słonka złotawa (Scolopax rochussenii)
- słonka rdzawa (Scolopax saturata)
- brodziec nakrapiany (Tringa guttifer)
Występowanie i środowisko
Występują w Eurazji, Amerykach, w części Archipelagu Sundajskiego. Mieszkają na terenach otwartych i wilgotnych.
Tryb życia i zachowanie
Są ptakami wędrownymi. W ciągu 13 lat ptaki te mogą przebyć dystans równy odległości Księżyca od Ziemi. Bekasowate są zatem ptakami podejmującymi jedne z najdalszych wędrówek na ziemi.
Rozmnażanie
Większość gatunków jest monogamiczna. Gniazda budują na ziemi lub w kępie roślinności. Niektóre gatunki gnieżdżą się na drzewach i w dziuplach. Samica składa najczęściej 4 jaja o gruszkowatym kształcie. Wysiadywanie trwa 18-20 dni. Pisklęta są zagniazdownikami.
Pożywienie
Podstawę ich pokarmu stanowią bezkręgowce: mięczaki, skorupiaki, wodne pierścienice, owady. Dietę uzupełniają pokarmem roślinnym.
Ochrona i zagrożenia
Krytycznie zagrożone są 3 gatunki: kulik eskimoski, kulik cienkodzioby i biegus łyżkodzioby, 3 kolejne gatunki są zagrożone, 7 narażonych.
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
◂ | ● | ▸ | Batalion: Trwają przyloty do Polski batalionów. | |||||||||
● | ● | Batalion: Trwa okres lęgowy bataliona. Samiec przyjmuje szatę godową. | ||||||||||
● | ● | ● | ▸ | Batalion: Bataliony odlatują z Polski na południe. | ||||||||
● | ● | ▸ | ● | ● | Bekasik: Przez Polskę przelatuje bekasik. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Biegus arktyczny: Możliwość obserwacji w Polsce biegusa arktycznego. | |||||
● | ● | ◂ | ● | ▸ | Biegus krzywodzioby: Przeloty przez Polskę biegusa krzywodziobego. | |||||||
● | ▸ | Biegus malutki: Przylot do Polski biegusa malutkiego (przeloty wiosenne). | ||||||||||
◂ | ● | ● | ▸ | Biegus malutki: Biegusa malutki odlatuje z Polski (przeloty jesienne). | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Biegus mały: Okres występowania w Polsce biegusa małego. | |||||
◂ | ● | Biegus mały: Okres rozrodu biegusa małego. | ||||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | Biegus płaskodzioby: Okres występowania w Polsce biegusa płaskodziobego. | ||||||
● | ▸ | Biegus płaskodzioby: Okres rozrodu biegusa płaskodziobego. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Biegus rdzawy: Przeloty przez Polskę biegusa rdzawego. | ||||||
● | ● | ● | Biegus zmienny: Do Polski przylatuje biegus zmienny. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ▸ | Biegus zmienny: Biegus zmienny odlatuje na zimowiska. | |||||||
● | ● | Brodziec piskliwy, kuliczek piskliwy: Do Polski przylatuje brodziec piskliwy. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | Brodziec piskliwy, kuliczek piskliwy: Brodziec piskliwy odlatuje na zimowiska. | ||||||||
● | ● | Brodziec pławny: Okres lęgowy brodźca pławnego. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Brodziec śniady: Przeloty przez Polskę brodźca śniadego. | ||||||
◂ | ● | ● | Dubelt: Przylot do kraju dubelta. | |||||||||
● | ● | Dubelt: Okres rozrodu dubeltów. | ||||||||||
◂ | ● | ● | ● | ▸ | Dubelt: Dubelty odlatują do Afryki. | |||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | Kamusznik zwyczajny: Przeloty kamusznika przez Polskę. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Krwawodziób: W Polsce można obserwować krwawodzioba. | ||||
● | ● | ● | ● | Krwawodziób: Bardzo rzadko podczas zimowania można u nas spotkać krwawodzioba. Pozostałe osobniki są w tym czasie na zimowiskach. | ||||||||
● | Krwawodziób: Okres składania jaj przez samicę krwawodzioba. | |||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kszyk: W Polsce w tym okresie można obserwować kszyki. | ||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kulik mniejszy: Przeloty przez Polskę kulika mniejszego. | |||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kulik wielki: W Polsce można obserwować kulika wielkiego. | |||||
● | ● | ● | ● | ● | Kulik wielki: W Polsce można obserwować, ale bardzo rzadko, zimującego kulika wielkiego. | |||||||
◂ | ● | ▸ | ● | ● | ● | ● | Kwokacz: W Polsce pojawia się podczas przelotów kwokacz. | |||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | Łęczak: W Polsce pojawia się podczas przelotów łęczak. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Rycyk: W Polsce można obserwować rycyka. | ||||
◂ | ● | Rycyk: Samica rycyka składa jaja. | ||||||||||
● | ● | ● | Samotnik: Okres obserwacji samotnika. | |||||||||
● | ● | Słonka: Przylot słonki do naszego kraju. | ||||||||||
● | ● | ▸ | Słonka: Okres lęgowy słonki. | |||||||||
◂ | ● | ▸ | Słonka: Odlot słonki na zimowiska. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Terekia: Pojawia się w Polsce terekia. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-172