Krętorogie, pustorożce, wołowate (Bovidae)
Krętorogie, pustorożce, wołowate (Bovidae) to rodzina ssaków, która liczy dziś 111 gatunków w 47 rodzajach. W Polsce żyją 3 gatunki z tej rodziny ssaków w naturalnym środowisku. Jest to największa rodzina parzystokopytnych. Kopalne szczątki znane od miocenu.
Wygląd
Samce i czasem samice mają zawsze nierozgałęzione rogi o różnym kształcie, zbudowane z kostnego możdżenia pokrytego pochwą rogową. To stały wyrostek kości czołowej z jamistymi przestrzeniami wewnątrz. Barwa zwykle szara lub brązowawa.
Gatunki
Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.
Addaks, adaks (Addax nasomaculatus)
Adaks jest ssakiem z rodziny krętorogich o jasnej sierści, zamieszkujący Saharę. Ma piękne, długie, kręcone rogi.
Anoa nizinny, bawołek (Bubalus depressicornis)
Anoa, zwany także bawołkiem to płochliwy i agresywny ssak z rodziny krętorogich z Celebes.
Arui, owca grzywiasta (Ammotragus lervia)
Arui, zwana owcą grzywiastą, to ssak z rodziny krętorogich o piaskowym ubarwieniu, spokrewniony z kozami oraz owcami.
Banteng, przypominający bydło domowe ssak z rodziny krętorogich o ciemnym ubarwieniu, dolna część nóg jest biała.
Bawolec, antylopa krowia (Alcelaphus buselaphus)
Bawolec to afrykańska antylopa dość dużych rozmiarów, niegdyś obecna na powierzchni całej Afryki i Półwyspu Arabskiego.
Bawół afrykański, bawół kafryjski (Syncerus caffer)
Bawół afrykański to masywny i niebezpieczny ssak z rodziny krętorogich, żyjąc w Afryce.
Bawół indyjski, arni (Bubalus arnee)
Bawół indyjski, zwany arni, to potężny ssak z długimi rogami, pochodzący z Indii. Arni ma najdłuższe rogi na świecie spośród dzikich zwierząt.
Bizon to spokrewniony z żubrem amerykański ssak z rodziny krętorogich. Był bliski wyginięcia. Przyrodnikom udało się uratować gatunek.
Bongo, antylopa bongo (Tragelaphus eurycerus)
Bongo to afrykańska antylopa, która żyje w afryce równikowej. Ma charakterystyczne białe paski po bokach ciała.
Buszbok (Tragelaphus scriptus)
Buszbok to średniej wielkości afrykański ssak z rodziny krętorogich, zamieszkujący dżunglę.
Bydło domowe to udomowiony duży ssak z rodziny krętorogich, którego przodkiem był tur. Wśród bydła domowego można wyróżnić wiele ras.
Eland, kanna, oreas (Taurotragus oryx)
Eland (kanna, oreas) to ssak z rodziny krętorogich, należący do antylop. Występuje wiele podgatunków elanda.
Garna to gazela z rodziny krętorogich pochodząca z otwartych terenów Półwyspu Indyjskiego.
Gaur to ssak z rodziny krętorogich. Ma masywne ciało pokryte krótką, czarno-brunatną sierścią. Nogi od połowy w dół są białe. Żyje w Indiach.
Gazela dorkas (Gazella dorcas)
Gazela dorkas to afrykański gatunek ssaka z rodziny krętorogich.
Gerenuk to Ssak z rodziny krętorogich zaliczana do gazel o pięknej, smukłej sylwetce. Pochodzi z Afryki.
Gnu białobrode (Connochaetes taurinus albojubatus)
Gnu białobrode to afrykańska antylopa blisko spokrewniona z gnu pręgowanym.
Gnu pręgowane, gnu pasiaste (Connochaetes taurinus)
Gnu pręgowane, zwane także gnu pasiastym, antylopa afrykańska. Tworzy ogromne stada.
Jak to ssak z rodziny krętorogich o masywnym ciele, krótkich nogach. Jest odporny na mróz i unika ciepła. Jest zwierzęciem udomowionym, ale występuje także w stanie dzikim.
Kob śniady (Kobus ellipsiprymnus)
Kob śniady to afrykańska antylopa, tworząca wiele podgatunków z odrębnymi nazwami.
Koza domowa to domowe zwierzę należącym do rodziny krętorogich. Przodkiem kozy domowej jest koza bezoarowa.
Kozica to rodzimy ssak z rodziny krętorogich, którego można spotkać w Tatrach.
Kozioł śnieżny, koza śnieżna (Oreamnos americanus)
Kozioł śnieżny, zwany też kozą śnieżną, to spokrewniony z kozicą gatunek ssaka z rodziny krętorogich o białej lub żółtobiałej sierści.
Koziołek skalny (Oreotragus oreotragus)
Koziołek skalny to afrykański ssak z rodziny krętorogich, zaliczany do antylop, podobny nico do kozicy.
Koziorożec syberyjski (Capra sibirica)
Koziorożec syberyjski to największy z koziorożców. Wzdłuż grzbietu przebiega ciemna pręga.
Kudu wielkie (Tragelaphus strepsiceros)
Kudu wielkie to ssak z rodziny krętorogich zaliczany do antylop. Samce posiadają okazałe, śrubowato skręcone rogi. Żyje w Afryce.
Markur, koza śruboroga (Capra falconeri)
Markur, zwany też kozą śruborogą to azjatycki ssak posiadający piękne, okazałe, mocno skręcone i długie rogi.
Muflon to gatunek ssaka z rodziny krętorogich blisko spokrewniony z owcą. Samce mają długie, ślimakowo zakręcone rogi.
Nahur, nachur, bharal, owca niebieska (Pseudois nayaur)
Nahur, zwany też bharalem lub niebieską owcą, to ssak z rodziny krętorogich spokrewniony z owcami i kozami. Żyje w Himalajach.
Niala grzywiasta (Tragelaphus angasii)
Niala grzywiasta to afrykańska antylopa, ssak z rodziny krętorogich Na ciele zarówno samców jak i samic występują pionowe białe pręgi.
Nilgau (Boselaphus tragocamelus)
Nilgau to największa antylopa azjatycka.
Oryks szablorogi (Oryx dammah)
Oryks szablorogi to afrykańska antylopa, ssak z rodziny krętorogich. Gatunek jest objęty programem ochrony i hodowli ginących gatunków.
Owca czteroroga (Ovis aries jakobs)
Owca czteroroga to rasa owiec, która została wyodrębniona w XVIII wieku jako owce parkowe.
Owca to zwierzę domowe z rodziny krętorogich, pochodzące od owcy dzikiej. Uzyskano wiele ras. Hodowane na całym świecie.
Piżmowół, wół piżmowy (Ovibos moschatus)
Piżmowół, zwany też wołem piżmowym, to potężny ssak z rodziny krętorogich o krępym ciele i długim, ciepłym futrze.
Serau (Capricornis sumatraensis)
Serau to spokrewniony z kozicą ssak azjatycki z rodziny krętorogich.
Sitatunga (Tragelaphus spekii)
Sitatunga to antylopa z rodziny krętorogich o ciemnym, brunatnoszarym ubarwieniu z jasnymi plamami na podgardlu i białymi pręgami na ciele.
Takin to ssak z rodziny krętorogich, krewniak piżmowołu o masywnej budowie ciała. Na wolności żyje tylko kilkaset sztuk.
Zebu jest formą bydła domowego. W okolicach kłębu charakterystyczny garb. Jest odporne na choroby i dobrze znosi klimat podzwrotnikowy. Istnieje 30 ras zebu.
Żubr jest największym europejskim ssakiem żyjącym dziko. Jest blisko spokrewniony z amerykańskim bizonem. Przed pierwszą wojną światową żubry żyły tylko w Puszczy Białowieskiej.
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Ssaki (Mammalia)
Rząd: Parzystokopytne (Artiodactyla)
Rodzina: Krętorogie, pustorożce, wołowate (Bovidae)
Inne gatunki
- Antylopa karłowata (Neotragus pygmaeus)
- Suhak, sajga, sumak (Saiga tatarica)
Występowanie i środowisko
Występują na całym świecie. Preferują tereny otwarte, pokryte trawiastą roślinnością, która stanowi ich pokarm.
Tryb życia i zachowanie
Żyją zwykle w stadach. Niektóre gatunki bywają agresywne. Niektóre gatunki odbywają dalekie wędrówki.
Morfologia i anatomia
Mają czterokomorowy żołądek. U gatunków stadnych między racicami znajdują się gruczoły zapachowe. Zęby policzkowe mają wysoką koronę z półksiężycowymi listewkami na powierzchni miażdżącej. Brak siekaczy i kłów.
Rozmnażanie
Młode rodzą się zwykle dość samodzielne i rozwinięte. Zwykle jedno, czasem 2-3 młode w miocie.
Pożywienie
Roślinność trawiasta, rośliny zielne, liście, gałązki, kora drzew.
Ochrona i zagrożenia
Udomowione krętorogie mają ogromne znaczenie gospodarcze dla człowieka. Chodzi tu o bydło domowe, owce i kozy. Wiele gatunków to zwierzęta łowne.
Ciekawostki
Wśród tej rodziny wyróżniamy następujące umowne grupy zwierząt:
antylopy - obejmująca kilkadziesiąt gatunków zwierząt z terenów otwartych, czasem zarośli i lasów Afryki i Azji. Są to między innymi: kudu, niala, nilgau, eland, gnu, oryks.
gazele - to antylopy o drobnej i smukłej budowie ciała ze stepów i pustyń.
Zdjęcia i grafiki - galeria
© medianauka.pl, 2014-01-09, RODZ-32
