Wołowate

Krętorogie, pustorożce, wołowate (Bovidae) to rodzina ssaków, która liczy dziś 177 gatunków. W Polsce żyją 3 gatunki z tej rodziny ssaków w naturalnym środowisku. Jest to największa rodzina parzystokopytnych. Kopalne szczątki znane od miocenu.

Wygląd

Samce i czasem samice mają zawsze nierozgałęzione rogi o różnym kształcie, zbudowane z kostnego możdżenia pokrytego pochwą rogową. To stały wyrostek kości czołowej z jamistymi przestrzeniami wewnątrz. Barwa zwykle szara lub brązowawa.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.



Inne gatunki

  • impala zwyczajna (Aepyceros melampus)
  • bawolec rudy (Alcelaphus caama)
  • bawolec masajski (Alcelaphus cokii)
  • bawolec sawannowy (Alcelaphus lelwel)
  • bawolec esowatorogi (Alcelaphus lichtensteinii)
  • bawolec erytrejski (Alcelaphus tora)
  • antylopik ogadeński (Ammodorcas clarkei)
  • arabotar blady (Arabitragus jayakari)
  • hirola okularowa (Beatragus hunteri)
  • gajal udomowiony (Bos frontalis)
  • jak dziki (Bos mutus)
  • kuprej azjatycki (Bos sauveli)
  • wół domowy (Bubalus bubalis)
  • wół mindorski (Bubalus mindorensis)
  • anoa górski (Bubalus quarlesi)
  • koziorożec kaukaski (Capra caucasica)
  • koziorożec walcorogi (Capra cylindricornis)
  • koziorożec abisyński (Capra walie)
  • serau rudy (Capricornis rubidus)
  • serau tajwański (Capricornis swinhoei)
  • serau himalajski (Capricornis thar)
  • dujker wyspowy (Cephalophus adersi)
  • dujker liberyjski (Cephalophus brookei)
  • dujker płowy (Cephalophus callipygus)
  • dujker białonogi (Cephalophus crusalbum)
  • dujker czarnopręgi (Cephalophus dorsalis)
  • dujker kasztanowaty (Cephalophus harveyi)
  • dujker duży (Cephalophus jentinki)
  • dujker białobrzuchy (Cephalophus leucogaster)
  • dujker czarny (Cephalophus niger)
  • dujker czarnoczelny (Cephalophus nigrifrons)
  • dujker zatokowy (Cephalophus ogilbyi)
  • dujker ruwenzorski (Cephalophus rubidus)
  • dujker rudoboki (Cephalophus rufilatus)
  • dujker żółtopręgi (Cephalophus silvicultor)
  • dujker tanzański (Cephalophus spadix)
  • dujker jednobarwny (Cephalophus weynsi)
  • dujker zebrowaty (Cephalophus zebra)
  • sasebi sawannowy (Damaliscus korrigum)
  • sasebi przylądkowy (Damaliscus pygargus)
  • sasebi zambijski (Damaliscus superstes)
  • bejra somalijska (Dorcatragus megalotis)
  • gazelopka sudańska (Eudorcas albonotata)
  • gazelopka rudoczelna (Eudorcas rufifrons)
  • gazelopka rdzawa (Eudorcas rufina)
  • gazelopka nubijska (Eudorcas tilonura)
  • gazela arabska (Gazella arabica)
  • gazela indyjska (Gazella bennettii)
  • gazela jemeńska (Gazella bilkis)
  • gazela berberyjska (Gazella cuvieri)
  • gazela pustynna (Gazella erlangeri)
  • gazela górska (Gazella gazella)
  • gazela piaskowa (Gazella leptoceros)
  • gazela saudyjska (Gazella saudiya)
  • gazela mała (Gazella spekei)
  • antylopowiec koński (Hippotragus equinus)
  • antylopowiec modry (Hippotragus leucophaeus)
  • antylopowiec wielki (Hippotragus variani)
  • kob katangijski (Kobus anselli)
  • kob pręgozady (Kobus defassa)
  • kob białouchy (Kobus leucotis)
  • kob ugandyjski (Kobus thomasi)
  • dikdik namibijski (Madoqua domarensis)
  • dikdik rudobrzuchy (Madoqua phillipsi)
  • dikdik srebrzysty (Madoqua piacentinii)
  • dikdik żwawy (Madoqua saltiana)
  • dikdik szarolicy (Madoqua swaynei)
  • goral brunatny (Naemorhedus baileyi)
  • goral długoogonowy (Naemorhedus caudatus)
  • goral himalajski (Naemorhedus goral)
  • goral szary (Naemorhedus griseus)
  • antylopka lilipucia (Neotragus batesi)
  • antylopka piżmowa (Nesotragus moschatus)
  • nilgirtar leśny (Nilgiritragus hylocrius)
  • owca dzika (Ovis ammon)
  • owca tybetańska (Ovis hodgsonii)
  • owca czarnogórska (Ovis nigrimontana)
  • owca śnieżna (Ovis nivicola)
  • muflon cypryjski (Ovis ophion)
  • owca stepowa (Ovis orientalis)
  • owca pamirska (Ovis polii)
  • cziru tybetańskie (Pantholops hodgsonii)
  • pelea sarnia (Pelea capreolus)
  • dujkerczyk karłowaty (Philantomba maxwellii)
  • dujkerczyk modry (Philantomba monticola)
  • dujkerczyk skryty (Philantomba walteri)
  • dżereń mongolski (Procapra gutturosa)
  • dżereń tybetański (Procapra picticaudata)
  • dżereń Przewalskiego (Procapra przewalskii)
  • nahur karłowaty (Pseudois shaeferi)
  • saola wietnamska (Pseudoryx nghetinhensis)
  • antylopik północny (Raphicerus sharpei)
  • ridbok południowy (Redunca arundinum)
  • ridbok górski (Redunca fulvorufula)
  • kozica południowa (Rupicapra pyrenaica)
  • suhak północny (Saiga borealis)
  • grym szary (Sylvicapra grimmia)
  • czykara dekańska (Tetracerus quadricornis)
  • oreas wielki (Tragelaphus derbianus)

Występowanie i środowisko

Występują na całym świecie. Preferują tereny otwarte, pokryte trawiastą roślinnością, która stanowi ich pokarm.

Tryb życia i zachowanie

Żyją zwykle w stadach. Niektóre gatunki bywają agresywne. Niektóre gatunki odbywają dalekie wędrówki.

Morfologia i anatomia

Mają czterokomorowy żołądek. U gatunków stadnych między racicami znajdują się gruczoły zapachowe. Zęby policzkowe mają wysoką koronę z półksiężycowymi listewkami na powierzchni miażdżącej. Brak siekaczy i kłów.

Rozmnażanie

Młode rodzą się zwykle dość samodzielne i rozwinięte. Zwykle jedno, czasem 2-3 młode w miocie.

Pożywienie

Roślinność trawiasta, rośliny zielne, liście, gałązki, kora drzew.

Ochrona i zagrożenia

Udomowione krętorogie mają ogromne znaczenie gospodarcze dla człowieka. Chodzi tu o bydło domowe, owce i kozy. Wiele gatunków to zwierzęta łowne.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rodziny)


Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Wśród tej rodziny wyróżniamy następujące umowne grupy zwierząt:

antylopy - obejmująca kilkadziesiąt gatunków zwierząt z terenów otwartych, czasem zarośli i lasów Afryki i Azji. Są to między innymi: kudu, niala, nilgau, eland, gnu, oryks.

gazele - to antylopy o drobnej i smukłej budowie ciała ze stepów i pustyń.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

123456789101112

Opis

          Antylopa indyjska: Pora godowa u antylopy indyjskiej.
         Bizon amerykański: Okres rui u bizona.
           Gaur indyjski: Rodzą się młode gaura indyjskiego.
          Kozica północna: Trwa okres rui u kozicy
           Kozica północna: Rodzą się młode kozice
         Muflon śródziemnomorski: Trwa ruja u muflonów.
          Żubr europejski: Trwa okres rui u żubra
           Żubr europejski: Samica żubra rodzi zwykle 1 młode
Pokaż tylko bieżące wydarzenia



Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
  • Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
  • IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
  • Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz - Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
  • Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz - Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
  • Jiří Gaisler, Jan Zejda - Ssaki świata, ISBN 83-7079-773-3, MUZA SA 1995
  • Praca zbiorowa - Encyklopedia zwierząt Ssaki, ISBN 83-85-85152-05-9, Elipsa 1991
  • pod red. Kazimierza Kowalskiego - Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
  • Alfred Brehm - Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
  • Praca zbiorowa - Wielka Encyklopedia Przyrody. Ssaki, ISBN 83-7079-784-9, MUZA SA 1997

Ile śpią ssaki?
Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?
Najmniejszy ssak
Jakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?
Największy ssak
Który z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?
Jak dużo jedzą zwierzęta?
Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?

© medianauka.pl, 2014-01-09, RODZ-32
Data aktualizacji artykułu: 2022-09-09



©® Media Nauka 2008-2023 r.